Samenvatting Functionele Anatomie (D001003A)

Hoofdstuk III: Inleidende begrippen
A. Inleidende begrippen tot de artrologie (gewrichten)
Synoviaal gewricht
 Bot omgeven dr beenvlies = periost
 Tss de beenstukken: gewr holte/spleet = cavum articulare
o Met gewr vocht/slijm = synovia

Opbouw ve gewricht
 Gewr uiteinden = facies articulares
o Gewr lip (schouder) = labrum glenoidale
o Knie: menisci articulares
o Tss gewr uiteinden (wervels): disci articulares
 Gewr kapsel = capsula articularis
o Membrana fibrosa: buitenste deel
o Synoviale membraan: binnenste deel
 Plicae of villi synoviales: nr binnen
 Bursa synoviales: nr buiten
 Functie ve discus articularis in het algemeen:
o Schokdemping & lastverdeling
o Verzorgen v betere passing v kop in kom
o Mogelijk maken v beweging in dit gewr dr vervorming vd discus

Soorten gewrichten
 Articulatio simplex: 2 gewr uiteinden wrtss 1 gewr holte zit
 Articulatio composita: meer dan 2 gewr uiteinden
1. Één-assige gewr
o Articulatio plana: platte gewr vlakken (bv. pols, voetwortel)
o Ginglymus = hoek- of scharniergewr (bv. tss humerus & ulna in EB)
o Articulatio trochlearis = schroefgewr
o Articulatio trochoidea = draaigewr (bv. atlas & axis)
2. Twee-assige gewr
o Articulatio ellipsoidea = eigewr (bv. pols)
o Articulatio sellaris = zadelgewr (bv. tss os trapezium & 1e metacarp)
3. Drie-assige gewr
o Articulatio spheroïdea = kogelgewr (bv. heupgewr)




B. Inleidende begrippen tot de myologie (spieren)
Anatomische bouw ve spier
Fascia = bindweefselomhulsel/dun vliesje rond spierbuik & pezen

,  Fascia propria: omgeeft 1 spier
 Fascia communis: omringt een groep v spieren
 Fascia generalis: omhult een deel vh lichaam = lidmaat (ligt onder de huid)

Pezen: dienen voor de vasthechting vd spieren
 Tendo = ronde pees
 Aponeurosis = peesblad of peesplaat
 Vaginae synoviales = peesscheden (dubbelwandige buizen met synovia)

Beschrijving vd spieren
Richting vd spiervezels
 Geveerde of pennate spieren: richting vd spiervezels vertoont een hoek met
de richting vd kracht uitgeoefend dr de spier
o Unipennate (enkelvoudig geveerde spier) = alle vezels maken
ongeveer dezelfde hoek met de lengterichting vd spier
o Bipennate: 2 populaties v vezelrichtingen
o Multipennate: spieren zijn meervoudig geveerd

Doorsnede vd spier
 Anatomische snede =  op de verbindingslijn tss O & I
 Fysiologische doorsnede =  op alle spiervezels

Fascia’s (bindweefsel)
= hoeveelheden losmazig bindweefsel die met het blote oog zichtbaar zijn
 Oppervlakkige fascia: juist onder de huid
 Diepe fascia: bestaat vooral uit collageen bindweefsel
 Omgeeft spieren & spiergroepen
 Retinaculum = verdikt deel vd fascia

C. Inleidende begrippen tot het perifere zenuwstelsel en de
nervi spinales
Algemeenheden i.v.m. het zenuwstelstel – oorsprong – organisatie
Zenuwstelsel:
 Centraal zenuwstelstel (CZS)  hersenen & ruggenmerg
 Perifeer zenuwstelsel (PZS)  zenuwvezels vd craniale & de spinale
zenuwen & perifere ganglia
 Somatisch zenuwstelsel (SZS)  brengt prikkels over v & nr de huid en de
lichaamswand & reageert erop
 Autonoom zenuwstelsel (AZS)  brengt prikkels aan vd organen & regelt de
werking ervn
= Truncus sympathicus


Opbouw spinale zenuwen
 Ontspringen uit de medulla spinalis (ruggenmerg), zelf gelegen in de canalis
vertebralis
 Vnuit de laterale zijde ontspringen de fila radicularia (= reeks fijne vezels)
 Gaan versmelten tot 1 dorsale of achterwortel & 1 ventrale of voorwortel per
nervus spinalis

, o Ventrale: bevat motorische vezels bestemd vr de gestreepte spieren
o Dorsale: bevat sensibele vezels

 Motoneuronen = motorische zenuwcellen: liggen in ruggenmerg zelf
 Uitlopers (axonen) zijn vezels vd ventrale wortels
 Sensibele neuronen (zenuwcellen): liggen in spinaal ganglion
 Hieruit groeit een uitloper nr de periferie & 1 nr het ruggenmerg
 Zenuwen: opgebouwd uit een groot # uitlopers
o Motorische of efferente: prikkel vd zenuwcel wegvoeren
o Sensibele of afferente: prikkel aanvoeren

Motorische denervatie = onderbreking ve ventrale wortel
 Verlamming vd overeenkomstige spier
 Atrofie of wasting vd spier = sterke volumevermindering

Dermatoom = bandvormig huidgebied
= stroken/gebieden in de huid die afh zijn ve welbepaalde zenuw

Cauda equina (= paardenstaart) = talrijke wortels in het onderste deel vd canalis
vertebralis die een verticaal verloop vertonen

Perifeer verloop vd spinale zenuw
Stam splitst onmiddellijk buiten het foramen intervertebrale in:
 Ramus anterior
 Ramus posterior
Net voor splitsing: ramus meningeus afgeven
Dicht bij O vd ramus anterior maakt zich een gemengde ramus communicans los
 Verbindt elke N. spinalis met de truncus sympathicus

Plexus = verstrengeling v individuele rami anteriores met herverdeling vd zenuwen
die er uit aftakken
 Plexus cervicalis
 Plexus brachialis
 Plexus lumbosacralis
 Plexus coccygeus




Hoofdstuk IV: Arthrologie, myologie & innervatie
vd bovenste ledematen
A. Bewegingen ter hoogte vd schouder
Bewegingen vd scapula
 Elevatie: scapula & laterale uiteinde vd clavicula w nr craniaal getrokken
 Depressie: scapula & laterale uiteinde vd clavicula w n caudaal gedrukt
 Protractie: scapula w over de rompwand nr anterieur (ventraal) getrokken
 Retractie: scapula w over de rompwand nr posterieur (dorsaal) getrokken
 Exorotatie: angulus inferior verplaatst nr lateraal

,  Endorotatie: angulus inferior verplaatst nr mediaal
Bewegingen vd humerus
 Anteflexie & retroflexie
 Abductie & adductie
 Exorotatie & endorotatie

Bewegingen vd arm (in een horizontaal vlak)
 Horizontale adductie: arm w in een horizontaal vlak nr anterieur bewogen
 Horizontale abductie: arm w trg nr posterieur bewogen

B. De artrologie van de schoudergordel
Articulatio sternoclavicularis
= verbinding tss manubrium sterni & clavicula
Anatomisch: articulatio sellaris
= synoviaal gewr verdeeld in 2 kamers
Tss beide gewr vlakken: discus articularis

Kapsel: versterkt dr ligamenten:
 Ligamentum sternoclaviculare anterius: v ventrocraniale zijde vd clavicula
nr de anterieure zijde vh sternum
 Ligamentum sternoclaviculare posterius: dorsocraniale zijde vd clavicula nr
de posterieure zijde vh sternum
 Functie: controleert/stabiliseert de beweging vd extremitas acromialis in
caudale richting
 Ligamentum interclaviculare: craniale zijde vd 2 gewr
 Functie: verhindert het dalen vd extremitas acromialis vd clavicula
 Ligamentum costoclaviculare: tss clavicula & 1e rib
 Functie: laat elevatie (heffen) vd clavicula toe zodat de extremitas
acromialis vd clavicula maximaal nr craniaal kan




Articulatio acromioclavicularis
Anatomisch: articulatio plana

Kapsel: versterkt dr ligamenten:
 Ligamentum acromioclaviculare
 Functie: beperkte beweegbare ophanging vd scapula aan de clavicula
 Ligamentum coracoclaviculare: vormt verbinding tss clavicula & proc
coracoideus
 Functie: brengt een deel vh gewr vd arm via de proc coracoideus over op
de clavicula
o Ligamentum trapezoideum: loopt vd proc coracoideus in cranio-
laterale richting nr de linea trapezoidea vd clavicula (trapeziumvormig)
 Vezels liggen vooral in sagittaal vlak