Laagland cursus 13 de twintigste eeuw: de jaren vijftig en zestig
In mei 1945 gaven de Duitsers zich over. Een paar maanden later capituleerde
Japen. De Tweede Wereldoorlog was ten einde. Kort daarna volgde de Koude
Oorlog. De wereld werd verdeeld in twee blokken:
Het Amerikaans, kapitalistisch en democratisch blok + westerse bondgenoten
Het Russisch en communistisch blok in Oost-Europa
Verschillende gebeurtenissen tijdens de oorlog leidde tot een wereldwijde crisissfeer.
Ook leidde de oorlog tot gevoelens van pessimisme (negatieve instelling) en angst.
Na de Tweede Wereldoorlog begon een dekolonisatieproces. Dit leidde tot het
einde van westerse koloniën in Azië en Afrika. Nederlands-Indië (nu Indonesië) werd
in 1949 onafhankelijk.
Na de Tweede Wereldoorlog was Nederland een overlevingsmaatschappij met een
tekort aan huizen en levensmiddelen. De periode van de wederopbouw begon. De
vooroorlogse verhoudingen stonden centraal. Na de oorlog bleef in het land
verzuiling. In de jaren vijftig kwamen rebellerende jeugdculturen op. Deze culturen
verzetten zich tegen de bevoogdende (autoritair vaderachtige) mentaliteit en
preutsheid. De jeugdcultuur was ook een tegencultuur van verzet tegen macht en
gezag. In Nederland ontstond een tweedeling. Aan de ene kant verlangden mensen
naar herstel van traditionele gezagsverhoudingen en naar rust en orde (restauratie),
aan de andere kant verlangden jongeren naar vrijheid en verandering.
In de jaren zestig werd Nederland welvarend. De vondst van een grote hoeveelheid
aardgas (Slochteren, 1959, de ‘’gasbel’’) was economisch erg belangrijk, net zoals
de groei van de Rotterdamse haven.
Deze welvarendheid leidde tot een consumptiemaatschappij met de tv als
symbool.
Overlevingsmaatschappij → belevenismaatschappij (individueel-psychologisch
gericht)
Kenmerken belevenismaatschappij:
Nadruk op innerlijk groei
Het belang van (individueel) genieten
Persoonlijke emancipatie (het streven naar gelijke rechten en zelfstandigheid)
In de jaren zestig kwamen er een eind aan de verzuiling. Emancipatie en gelijkheid
werden belangrijke waarden.
De existentiefilosofie van Jean-Paul Sartre stelde dat de existentie (het concrete
menselijke bestaan) voorafgaat aan de essentie (wat een mens is of zal worden).
Volgens Sartre bestaat de mens uit zijn daden, hij heeft vrije wil en is voor zichzelf
verantwoordelijk. Sartre was een atheïst. Deze filosofie werd na de oorlog populair.
Het existentialisme werd een levensstijl → zwarte kleren, jazzmuziek en chansons.
De kritische theorie (Frankfurter Schule) werd in de jaren zestig populair bij de
(Duitse) studentenbeweging. De maatschappij bepaalde het gehele leven. De theorie
pleitte voor het individu. Hoe kan een individu zich losmaken uit de greep van een
systeem van de maatschappelijke orde? Deze vraag stond centraal. De theorie
In mei 1945 gaven de Duitsers zich over. Een paar maanden later capituleerde
Japen. De Tweede Wereldoorlog was ten einde. Kort daarna volgde de Koude
Oorlog. De wereld werd verdeeld in twee blokken:
Het Amerikaans, kapitalistisch en democratisch blok + westerse bondgenoten
Het Russisch en communistisch blok in Oost-Europa
Verschillende gebeurtenissen tijdens de oorlog leidde tot een wereldwijde crisissfeer.
Ook leidde de oorlog tot gevoelens van pessimisme (negatieve instelling) en angst.
Na de Tweede Wereldoorlog begon een dekolonisatieproces. Dit leidde tot het
einde van westerse koloniën in Azië en Afrika. Nederlands-Indië (nu Indonesië) werd
in 1949 onafhankelijk.
Na de Tweede Wereldoorlog was Nederland een overlevingsmaatschappij met een
tekort aan huizen en levensmiddelen. De periode van de wederopbouw begon. De
vooroorlogse verhoudingen stonden centraal. Na de oorlog bleef in het land
verzuiling. In de jaren vijftig kwamen rebellerende jeugdculturen op. Deze culturen
verzetten zich tegen de bevoogdende (autoritair vaderachtige) mentaliteit en
preutsheid. De jeugdcultuur was ook een tegencultuur van verzet tegen macht en
gezag. In Nederland ontstond een tweedeling. Aan de ene kant verlangden mensen
naar herstel van traditionele gezagsverhoudingen en naar rust en orde (restauratie),
aan de andere kant verlangden jongeren naar vrijheid en verandering.
In de jaren zestig werd Nederland welvarend. De vondst van een grote hoeveelheid
aardgas (Slochteren, 1959, de ‘’gasbel’’) was economisch erg belangrijk, net zoals
de groei van de Rotterdamse haven.
Deze welvarendheid leidde tot een consumptiemaatschappij met de tv als
symbool.
Overlevingsmaatschappij → belevenismaatschappij (individueel-psychologisch
gericht)
Kenmerken belevenismaatschappij:
Nadruk op innerlijk groei
Het belang van (individueel) genieten
Persoonlijke emancipatie (het streven naar gelijke rechten en zelfstandigheid)
In de jaren zestig kwamen er een eind aan de verzuiling. Emancipatie en gelijkheid
werden belangrijke waarden.
De existentiefilosofie van Jean-Paul Sartre stelde dat de existentie (het concrete
menselijke bestaan) voorafgaat aan de essentie (wat een mens is of zal worden).
Volgens Sartre bestaat de mens uit zijn daden, hij heeft vrije wil en is voor zichzelf
verantwoordelijk. Sartre was een atheïst. Deze filosofie werd na de oorlog populair.
Het existentialisme werd een levensstijl → zwarte kleren, jazzmuziek en chansons.
De kritische theorie (Frankfurter Schule) werd in de jaren zestig populair bij de
(Duitse) studentenbeweging. De maatschappij bepaalde het gehele leven. De theorie
pleitte voor het individu. Hoe kan een individu zich losmaken uit de greep van een
systeem van de maatschappelijke orde? Deze vraag stond centraal. De theorie
