Overzichtjes Blok Rood - Naomi Janssen
------------------------------------------------------Gynaecologie--------------------------------------------------------
Zwangerschap, baring en kraambed
- Anamnese: leeftijd, lengte en gewicht, etnische achtergrond, intoxicaties, ziekte(s),
medicijngebruik, infecties, omgeving, foliumzuur, voeding, DRAMA (drugs, roken, alcohol,
medicatie, allergie)
- Familieanamnese: vader en moeder, chromosomale afwijkingen, (erfelijke)
stofwisselingsziekten, neurale buisdefecten
- Obstetrische anamnese:
o Doorlopende: zwangerschap, bevalling, uitkomst (kind), kraambed, bijzonderheden
o Niet doorlopende: APLA, mola, EUG of spontane miskraam, aantal weken, bloedverlies
- Lab: Hb, MCV, bloedgroep, rhesus, IEA, HbsAg, lues, HIV
- GEEN vitamine A: kan congenitale afwijkingen geven bij kindje
- GEEN rood vlees/rauwe vis: toxoplasmose
- Foliumzuur: 6 weken preconceptioneel – 10 weken postconceptioneel →voorkomen
sluitingsdefecten
- Hyperemesis gravidarus: hevige misselijkheid met braken tijdens zwangerschap
- Zwangerschapstest werkt op HCG
- Kindsbewegingen voelen: vanaf 20 weken (multipara vanaf 18 weken)
- Uitwendige versie: slagingskans 50% (onder tocolytica om uterus stil te leggen). Complicatie:
solutio placentae →symptoom: kleine beetjes bloedverlies tijdens weeën
- Monitoren maternale conditie: bloeddruk, temp, klinisch
- Monitoren foetale conditie: doptoon, CTG, STAN
- Diagnose gebroken vliezen: geur en kleur, hoeveelheid, speculumonderzoek en varentest
(foetaal eiwit), echo-onderzoek vruchtwater, verhaal!
- Beleid gebroken: conservatief, tempcontrole, voelen, kleur
vruchtwater, >24 u CTG controle, max 72 uur afwachten → verhoogd
risico op infectie groep B-streptokok
- A terme periode partus: 37-42 weken AD
- Diagnose in partu: contracties met portioveranderingen (verstrijking,
ontsluiting), gebroken vliezen en contracties
- Serotiniteit: >42 weken
- Wee: regelmatige pijnlijke contracties met portioveranderingen tot
gevolg
- Rechtop zitten en rondlopen tijdens ontsluiting: kortere ontsluiting, minder
epidurale pijnstilling, kleinere kans op sectio
- Portio:
,- Voorhoofdsligging: SECTIO! Qua ruimte niet mogelijk
- Na 5 minuten moet Apgar score 7 zijn!
- Belangrijkste bepaling of placenta los ligt:
handgrepen van Krüsner
- Placenta: 2 arteriën en 1 vene
- Perineumruptuur: 2e graads moet altijd
gehecht worden!
- Gouden uur: huid op huidcontact voor
hechting vergroot de kans op succesvolle
borstvoeding
- Knippen alleen bij verminderde hartactie
kind (foetale indicatie!) →liever inscheuren
dan knippen want scheurt irregulair en kiest
weg minste weerstand (best doorbloedde
gebied, geneest het best) en gaat niet verder
dan nodig is
- Inleiding indicaties: serotiniteit, langdurig
gebroken vliezen, IUGR, PIH/PE/HELLP, DM, intrahepatische cholestase, (monochoriale)
gemelli
- Contra-indicaties:
o Absoluut: dwarsligging, klassieke SC in VG, placenta praevia, vasa praevia
o Relatief: sectio in anamnese (→want litteken kan onder druk komen te staan door
weeën en er kan uterusruptuur ontstaan), stuitligging
- Inleiden: amniotomie + oxytocine
→wel of niet is afhankelijk van rijpheid (Bischop score) en tijdsdruk
, - Niet vorderen van de baring:
- Vormen van pijnstilling:
o Entonox (lachgas) →geeft bij langdurige blootstelling (echt werken) kans op vroeggeboorte
en is heel slecht voor het milieu
o Remifentanil: met een pompje, werkt 3-4 minuten
o Epiduraal (bevallen)
- Sectio: spinale pijnstilling
Bedreigde zwangerschap; moeder en kind
- Pre-eclampsie: inleiden vanaf 37 weken
- Magnesiumsulfaat starten om eclamptisch insult tegen te gaan bij hoge bloeddruk postpartum
- Moedersterfte
o Directe sterfte: t.g.v. zwangerschap
o Indirecte sterfte: t.g.v. fysiologische effecten zwangerschap op bestaande ziekte
o Late sterfte: tussen 6 weken-1 jaar na beëindiging zwangerschap
- Oorzaken moedersterfte: bloeding (35%), hypertensie (18%), abortus (9%), sepsis (8%), overige
directe oorzaken (12%), overige indirecte oorzaken (18%)
- Actief beleid bij extreme prematuriteit: binnen 48 uur 2 prikken corticosteroïden om placenta
los te laten komen (en voor longrijping!)
- MMR = Maternal Mortality Ratio: per 100.000 levend geboren kinderen, exclusief late maternale
sterfte
Begrip Uitleg
Zwangerschaps • Systolische bloeddruk ≥ 140 mmHg en/of diastolische bloeddruk ≥90
hypertensie mmHg (Korotkoff V) na 20 weken zwangerschapsduur, tweemaal
gemeten, bij een vrouw die voordien een normale bloeddruk had.
• De bloeddruk hoort drie maanden na de bevalling weer normaal te zijn
Normale zwangerschap:
→ Eerste 8 weken: daling met 5-10 mmHg (105/70)
→Na 32 weken weer stijging tot uitgangsbloeddruk (110/80) Normaal : <140
systolisch en <90 diastolisch
Behandeling:
Streef 80-100/<160 mmHg
- Oraal: methyldopa, labetalol, nifedipine
- IV: labetalol of nicardipine
→CI: ACE-remmers, ARBs, directe renineremmers
, →CAVE hypotensie bij foetale groeirestrictie
Pre-eclampsie
→maternale doodsoorzaak nr. 1, meest voorkomende ziekte in zwangerschap
Gevolgen voor het kind:
- Foetale groeivertraging
- Iatrogene vroeggeboorte
- Abruptio placentae
- Hypoxie/asfyxie
- Perinatale sterfte (vanaf 22 weken en 6 dagen)
Behandeling:
- Enige echt helpende behandeling is placenta verwijderen
- Magnesiumsulfaat bij insult
→doel: voorkomen intracerebrale bloedingen, eclampsie en
eindorgaanschade moeder
Follow-up: orgaanfunctiestoornissen
meestal restloos, herstel hypertensie
duurt halfjaar, proteïnurie > halfjaar,
psychische hulp
Herhalingsrisico:
- Volgende zwangerschap 25%
- Ernstige PE-HELLP: 2-6%
- Kans op IUGR
→voorkomen PE bij volgende zwangerschap kan met lage dosis aspirine
Eclampsie Eclampsie = (de novo) convulsieve status bij patiënte met preeclampsie
Hoge mortaliteit, geassocieerd met intracerebrale bloeding
HELLP-syndroom • De combinatie van hemolyse, verhoogde leverenzymen en verlaagde
trombocyten
• HELLP: Hemolysis, Elevated Liver enzymes and Low Platelets
Chronische Hypertensie die is gediagnosticeerd voorafgaand aan de zwangerschap of voor
hypertensie 20 weken zwangerschapsduur.
Gesuperponeerde Bij een patiënte met chronische hypertensie ontstaan na 20 weken
pre-eclampsie zwangerschapsduur symptomen die zijn geassocieerd met pre-eclampsie
Fluxus Definitie:
- Vroege PPH (primair): <24 na bevalling
- Late PPH (secundair): 24u-6 weken na bevalling
WHO >500 ml, NVOG >1000 ml
Wereldwijd belangrijkste oorzaak maternale sterfte
Oorzaken:
------------------------------------------------------Gynaecologie--------------------------------------------------------
Zwangerschap, baring en kraambed
- Anamnese: leeftijd, lengte en gewicht, etnische achtergrond, intoxicaties, ziekte(s),
medicijngebruik, infecties, omgeving, foliumzuur, voeding, DRAMA (drugs, roken, alcohol,
medicatie, allergie)
- Familieanamnese: vader en moeder, chromosomale afwijkingen, (erfelijke)
stofwisselingsziekten, neurale buisdefecten
- Obstetrische anamnese:
o Doorlopende: zwangerschap, bevalling, uitkomst (kind), kraambed, bijzonderheden
o Niet doorlopende: APLA, mola, EUG of spontane miskraam, aantal weken, bloedverlies
- Lab: Hb, MCV, bloedgroep, rhesus, IEA, HbsAg, lues, HIV
- GEEN vitamine A: kan congenitale afwijkingen geven bij kindje
- GEEN rood vlees/rauwe vis: toxoplasmose
- Foliumzuur: 6 weken preconceptioneel – 10 weken postconceptioneel →voorkomen
sluitingsdefecten
- Hyperemesis gravidarus: hevige misselijkheid met braken tijdens zwangerschap
- Zwangerschapstest werkt op HCG
- Kindsbewegingen voelen: vanaf 20 weken (multipara vanaf 18 weken)
- Uitwendige versie: slagingskans 50% (onder tocolytica om uterus stil te leggen). Complicatie:
solutio placentae →symptoom: kleine beetjes bloedverlies tijdens weeën
- Monitoren maternale conditie: bloeddruk, temp, klinisch
- Monitoren foetale conditie: doptoon, CTG, STAN
- Diagnose gebroken vliezen: geur en kleur, hoeveelheid, speculumonderzoek en varentest
(foetaal eiwit), echo-onderzoek vruchtwater, verhaal!
- Beleid gebroken: conservatief, tempcontrole, voelen, kleur
vruchtwater, >24 u CTG controle, max 72 uur afwachten → verhoogd
risico op infectie groep B-streptokok
- A terme periode partus: 37-42 weken AD
- Diagnose in partu: contracties met portioveranderingen (verstrijking,
ontsluiting), gebroken vliezen en contracties
- Serotiniteit: >42 weken
- Wee: regelmatige pijnlijke contracties met portioveranderingen tot
gevolg
- Rechtop zitten en rondlopen tijdens ontsluiting: kortere ontsluiting, minder
epidurale pijnstilling, kleinere kans op sectio
- Portio:
,- Voorhoofdsligging: SECTIO! Qua ruimte niet mogelijk
- Na 5 minuten moet Apgar score 7 zijn!
- Belangrijkste bepaling of placenta los ligt:
handgrepen van Krüsner
- Placenta: 2 arteriën en 1 vene
- Perineumruptuur: 2e graads moet altijd
gehecht worden!
- Gouden uur: huid op huidcontact voor
hechting vergroot de kans op succesvolle
borstvoeding
- Knippen alleen bij verminderde hartactie
kind (foetale indicatie!) →liever inscheuren
dan knippen want scheurt irregulair en kiest
weg minste weerstand (best doorbloedde
gebied, geneest het best) en gaat niet verder
dan nodig is
- Inleiding indicaties: serotiniteit, langdurig
gebroken vliezen, IUGR, PIH/PE/HELLP, DM, intrahepatische cholestase, (monochoriale)
gemelli
- Contra-indicaties:
o Absoluut: dwarsligging, klassieke SC in VG, placenta praevia, vasa praevia
o Relatief: sectio in anamnese (→want litteken kan onder druk komen te staan door
weeën en er kan uterusruptuur ontstaan), stuitligging
- Inleiden: amniotomie + oxytocine
→wel of niet is afhankelijk van rijpheid (Bischop score) en tijdsdruk
, - Niet vorderen van de baring:
- Vormen van pijnstilling:
o Entonox (lachgas) →geeft bij langdurige blootstelling (echt werken) kans op vroeggeboorte
en is heel slecht voor het milieu
o Remifentanil: met een pompje, werkt 3-4 minuten
o Epiduraal (bevallen)
- Sectio: spinale pijnstilling
Bedreigde zwangerschap; moeder en kind
- Pre-eclampsie: inleiden vanaf 37 weken
- Magnesiumsulfaat starten om eclamptisch insult tegen te gaan bij hoge bloeddruk postpartum
- Moedersterfte
o Directe sterfte: t.g.v. zwangerschap
o Indirecte sterfte: t.g.v. fysiologische effecten zwangerschap op bestaande ziekte
o Late sterfte: tussen 6 weken-1 jaar na beëindiging zwangerschap
- Oorzaken moedersterfte: bloeding (35%), hypertensie (18%), abortus (9%), sepsis (8%), overige
directe oorzaken (12%), overige indirecte oorzaken (18%)
- Actief beleid bij extreme prematuriteit: binnen 48 uur 2 prikken corticosteroïden om placenta
los te laten komen (en voor longrijping!)
- MMR = Maternal Mortality Ratio: per 100.000 levend geboren kinderen, exclusief late maternale
sterfte
Begrip Uitleg
Zwangerschaps • Systolische bloeddruk ≥ 140 mmHg en/of diastolische bloeddruk ≥90
hypertensie mmHg (Korotkoff V) na 20 weken zwangerschapsduur, tweemaal
gemeten, bij een vrouw die voordien een normale bloeddruk had.
• De bloeddruk hoort drie maanden na de bevalling weer normaal te zijn
Normale zwangerschap:
→ Eerste 8 weken: daling met 5-10 mmHg (105/70)
→Na 32 weken weer stijging tot uitgangsbloeddruk (110/80) Normaal : <140
systolisch en <90 diastolisch
Behandeling:
Streef 80-100/<160 mmHg
- Oraal: methyldopa, labetalol, nifedipine
- IV: labetalol of nicardipine
→CI: ACE-remmers, ARBs, directe renineremmers
, →CAVE hypotensie bij foetale groeirestrictie
Pre-eclampsie
→maternale doodsoorzaak nr. 1, meest voorkomende ziekte in zwangerschap
Gevolgen voor het kind:
- Foetale groeivertraging
- Iatrogene vroeggeboorte
- Abruptio placentae
- Hypoxie/asfyxie
- Perinatale sterfte (vanaf 22 weken en 6 dagen)
Behandeling:
- Enige echt helpende behandeling is placenta verwijderen
- Magnesiumsulfaat bij insult
→doel: voorkomen intracerebrale bloedingen, eclampsie en
eindorgaanschade moeder
Follow-up: orgaanfunctiestoornissen
meestal restloos, herstel hypertensie
duurt halfjaar, proteïnurie > halfjaar,
psychische hulp
Herhalingsrisico:
- Volgende zwangerschap 25%
- Ernstige PE-HELLP: 2-6%
- Kans op IUGR
→voorkomen PE bij volgende zwangerschap kan met lage dosis aspirine
Eclampsie Eclampsie = (de novo) convulsieve status bij patiënte met preeclampsie
Hoge mortaliteit, geassocieerd met intracerebrale bloeding
HELLP-syndroom • De combinatie van hemolyse, verhoogde leverenzymen en verlaagde
trombocyten
• HELLP: Hemolysis, Elevated Liver enzymes and Low Platelets
Chronische Hypertensie die is gediagnosticeerd voorafgaand aan de zwangerschap of voor
hypertensie 20 weken zwangerschapsduur.
Gesuperponeerde Bij een patiënte met chronische hypertensie ontstaan na 20 weken
pre-eclampsie zwangerschapsduur symptomen die zijn geassocieerd met pre-eclampsie
Fluxus Definitie:
- Vroege PPH (primair): <24 na bevalling
- Late PPH (secundair): 24u-6 weken na bevalling
WHO >500 ml, NVOG >1000 ml
Wereldwijd belangrijkste oorzaak maternale sterfte
Oorzaken:
