Krachtige leeromgeving 1B
De lesvoorbereiding
1. Situering in het kader van een krachtige leeromgeving
2. Een lesvoorbereiding: wat, waarom (en hoe)?
2.1 Wat verstaan we (niet) onder ‘een lesvoorbereiding’
- Het uitgeschreven resultaat van het denkwerk dat verrichte bij voorbereiden van een les
Uitgebreide lesvoorbereiding
- Uitschrijven van alle denkstappen leidt vaak tot lang document
- Belangrijk om structuur aan te brengen voor overzichtelijkheid
- Te uitgebreide voorbereiding is niet praktisch tijdens de les zelf
Steekkaart als houvast
- Biedt beter houvast tijdens de les
- Essentie van les noteren is persoonlijk en afhankelijk van leerproces
- Naast lesstappen kan het ook gaan vragen, materiaal, observaties en bordschema’s
2.2 Waarom een uitgeschreven lesvoorbereiding?
Belang van lesvoorbereiding
- Is essentieel voor effectieve onderwijstijd
- Improvisatie en toeval zijn geen betrouwbare benadering
- Belangrijk om vooraf goed na te denken over de doelen en aanpak van de les
Bewust voorbereiden en flexibiliteit
- Hoe bewuster je bent van doelen, hoe beter je kunt inspelen op onverwachte situaties
- Voorbereiding biedt ruimte voor flexibiliteit tijdens de les
Een goede lesvoorbereiding verhoogt kans sterk op goede lesrealisatie
- Uitschrijven biedt houvast bij alle denkstappen die je moet zetten bij voorbereiding
- Informeert zo alle betrokkenen: feedback en ondersteuning
- Staat zelfzeker voor de klas
2.3 Hoe kom je tot een uitgeschreven lesvoorbereiding.
- Komt nog!
3 Zicht krijgen op de les
3.1 Op basis van een bestaand leidraad
- Uit handleiding en andere materialen uit een methode
- Bundel die door stagebundel werd gemaakt, educatief pakket van bepaalde organisatie (bv.
Broederlijk delen, Vlaamse stichting verkeerskunde,…), lesidee van educatieve website
, - Actuele gebeurtenissen, bepaalde ankerpunten in schooljaar, projecten, voorbereiding of
verwerking van leerlingen
3.1.1 Het bredere plaatje
3.1.1.1 Nagaan wat de plaats van deze les is in de leerlijn
- Elke methode heeft eigen kenmerken, visie, aanpak en verantwoording van didactische keuzes
voorgesteld
- Overzicht van alle materialen bij de methode
- Waar bevindt de les zich in de leerlijn? Op welke leerstof wordt er verder gebouwd?
Vind antwoorden op deze vragen
- Wat is de aanleiding voor deze les, waarom wordt die les op dit moment gepland?
- Welke doelen die verband houden met ‘jouw’ les werden al nagestreefd?
- Welke leerinhouden werden al behandeld?
- Hoelang is dat geleden?
- Komt dit lesonderwerp regelmatig aan bod?
- Wat volgt er na ‘jouw’ les? Gaan de leerlingen meteen verder met deze leerinhouden
- Bouwt ‘jouw’ les op naar de volgende les? Welk doel wordt daar nagestreefd?
3.1.1.2 Beschikbare materialen
- Welke materialen bevat deze methode, naast de handeling
- Denk aan: werkboek, handboek, onthoudboek, mappen of scheurblokken met extra
oefeningen, kopieerbladen, toe(nntsen, verbetersleutels, aanvullende kopieerbladen,
wandplaten, manipuleerbaar materiaal, oefensoftware,…
3.1.2 Verkennen van de les
3.1.2.1 Kerndoel verkennen
- Vaak één of meerdere kerndoelen worden vermeld
- Eventueel geherformuleerd op leerlingenniveau, expliciet opgenomen in het leerlingenmateriaal
3.1.2.2 Leerinhoud verkennen
- Wat de leerlingen gaan leren, de leerstof
1. Denk eerst na: welke leerinhoud hoort bij het kerndoel?
2. Waar vind ik de leerinhoud terug in de handleiding en ander materiaal?
3. Zoek naar bronnen die bijkomende achtergrondinformatie opleveren (voor WO-lessen:
minstens één) noteer deze bronnen
3.1.2.3 Verwerkingsopdrachten verkennen
- Maak de oefeningen zelf
- Sluiten de oefeningen aan bij kerndoel en leerinhoud? Kan je op basis van deze
oefeningen kerndoel en leerinhoud verfijnen?
- Welke moeilijkheden zouden leerlingen kunnen ondervinden bij het maken van de
oefeningen
De zelf gemaakte oefeningen uit (een kopie van) het werkboek vormen een verplichte bijlage bij
lesvoorbereiding
, 3.1.2.4 Lesopbouw verkennen
3.2 Op basis van een lesonderwerp en doelen
Positief
- Meer vrijheid, kan creatiever te werk gaan
Valkuil
- Gemis aan richting en structuur
3.2.1 Brainstormen
- Waar denk je aan?
- Wat weet jij hier al over
- Denk voldoende breed
- Welke bronnen kan je raadplegen?
- Leerplannen, cursussen, handleidingen, websites, mentor, medestudenten
- Maak een mindmap
Slim stelen
- Stelen: mix van eigen ideeën en basisinhouden uit cursussen en handboeken
- Slim: breed grasduinen, open blik
3.2.2 Nagaan wat de plaats van deze les is in de leerlijn
In welk ruimer geheel kadert deze les?
- Welke doelen/ leerinhouden kwamen de vorige les(sen) aan bod? Hoelang is dat geleden?
- Wat volgt er na deze les? Gaan de leerlingen meteen weer verder met deze leerinhouden?
3.2.3 Achtergrondinformatie vergaren
- Zorg ervoor dat je zelf over voldoende achtergrondkennis beschikt
- Noteer welke bronnen je raadpleegde (bronnen)
3.2.4 Kerndoel verkennen
- Maak selectie qua leerinhoud: baken af!
- Wat wil je precies bereiken met deze les?
- Welk(e) kerndoel(en) wil je nastreven?
En verder
De lesvoorbereiding
1. Situering in het kader van een krachtige leeromgeving
2. Een lesvoorbereiding: wat, waarom (en hoe)?
2.1 Wat verstaan we (niet) onder ‘een lesvoorbereiding’
- Het uitgeschreven resultaat van het denkwerk dat verrichte bij voorbereiden van een les
Uitgebreide lesvoorbereiding
- Uitschrijven van alle denkstappen leidt vaak tot lang document
- Belangrijk om structuur aan te brengen voor overzichtelijkheid
- Te uitgebreide voorbereiding is niet praktisch tijdens de les zelf
Steekkaart als houvast
- Biedt beter houvast tijdens de les
- Essentie van les noteren is persoonlijk en afhankelijk van leerproces
- Naast lesstappen kan het ook gaan vragen, materiaal, observaties en bordschema’s
2.2 Waarom een uitgeschreven lesvoorbereiding?
Belang van lesvoorbereiding
- Is essentieel voor effectieve onderwijstijd
- Improvisatie en toeval zijn geen betrouwbare benadering
- Belangrijk om vooraf goed na te denken over de doelen en aanpak van de les
Bewust voorbereiden en flexibiliteit
- Hoe bewuster je bent van doelen, hoe beter je kunt inspelen op onverwachte situaties
- Voorbereiding biedt ruimte voor flexibiliteit tijdens de les
Een goede lesvoorbereiding verhoogt kans sterk op goede lesrealisatie
- Uitschrijven biedt houvast bij alle denkstappen die je moet zetten bij voorbereiding
- Informeert zo alle betrokkenen: feedback en ondersteuning
- Staat zelfzeker voor de klas
2.3 Hoe kom je tot een uitgeschreven lesvoorbereiding.
- Komt nog!
3 Zicht krijgen op de les
3.1 Op basis van een bestaand leidraad
- Uit handleiding en andere materialen uit een methode
- Bundel die door stagebundel werd gemaakt, educatief pakket van bepaalde organisatie (bv.
Broederlijk delen, Vlaamse stichting verkeerskunde,…), lesidee van educatieve website
, - Actuele gebeurtenissen, bepaalde ankerpunten in schooljaar, projecten, voorbereiding of
verwerking van leerlingen
3.1.1 Het bredere plaatje
3.1.1.1 Nagaan wat de plaats van deze les is in de leerlijn
- Elke methode heeft eigen kenmerken, visie, aanpak en verantwoording van didactische keuzes
voorgesteld
- Overzicht van alle materialen bij de methode
- Waar bevindt de les zich in de leerlijn? Op welke leerstof wordt er verder gebouwd?
Vind antwoorden op deze vragen
- Wat is de aanleiding voor deze les, waarom wordt die les op dit moment gepland?
- Welke doelen die verband houden met ‘jouw’ les werden al nagestreefd?
- Welke leerinhouden werden al behandeld?
- Hoelang is dat geleden?
- Komt dit lesonderwerp regelmatig aan bod?
- Wat volgt er na ‘jouw’ les? Gaan de leerlingen meteen verder met deze leerinhouden
- Bouwt ‘jouw’ les op naar de volgende les? Welk doel wordt daar nagestreefd?
3.1.1.2 Beschikbare materialen
- Welke materialen bevat deze methode, naast de handeling
- Denk aan: werkboek, handboek, onthoudboek, mappen of scheurblokken met extra
oefeningen, kopieerbladen, toe(nntsen, verbetersleutels, aanvullende kopieerbladen,
wandplaten, manipuleerbaar materiaal, oefensoftware,…
3.1.2 Verkennen van de les
3.1.2.1 Kerndoel verkennen
- Vaak één of meerdere kerndoelen worden vermeld
- Eventueel geherformuleerd op leerlingenniveau, expliciet opgenomen in het leerlingenmateriaal
3.1.2.2 Leerinhoud verkennen
- Wat de leerlingen gaan leren, de leerstof
1. Denk eerst na: welke leerinhoud hoort bij het kerndoel?
2. Waar vind ik de leerinhoud terug in de handleiding en ander materiaal?
3. Zoek naar bronnen die bijkomende achtergrondinformatie opleveren (voor WO-lessen:
minstens één) noteer deze bronnen
3.1.2.3 Verwerkingsopdrachten verkennen
- Maak de oefeningen zelf
- Sluiten de oefeningen aan bij kerndoel en leerinhoud? Kan je op basis van deze
oefeningen kerndoel en leerinhoud verfijnen?
- Welke moeilijkheden zouden leerlingen kunnen ondervinden bij het maken van de
oefeningen
De zelf gemaakte oefeningen uit (een kopie van) het werkboek vormen een verplichte bijlage bij
lesvoorbereiding
, 3.1.2.4 Lesopbouw verkennen
3.2 Op basis van een lesonderwerp en doelen
Positief
- Meer vrijheid, kan creatiever te werk gaan
Valkuil
- Gemis aan richting en structuur
3.2.1 Brainstormen
- Waar denk je aan?
- Wat weet jij hier al over
- Denk voldoende breed
- Welke bronnen kan je raadplegen?
- Leerplannen, cursussen, handleidingen, websites, mentor, medestudenten
- Maak een mindmap
Slim stelen
- Stelen: mix van eigen ideeën en basisinhouden uit cursussen en handboeken
- Slim: breed grasduinen, open blik
3.2.2 Nagaan wat de plaats van deze les is in de leerlijn
In welk ruimer geheel kadert deze les?
- Welke doelen/ leerinhouden kwamen de vorige les(sen) aan bod? Hoelang is dat geleden?
- Wat volgt er na deze les? Gaan de leerlingen meteen weer verder met deze leerinhouden?
3.2.3 Achtergrondinformatie vergaren
- Zorg ervoor dat je zelf over voldoende achtergrondkennis beschikt
- Noteer welke bronnen je raadpleegde (bronnen)
3.2.4 Kerndoel verkennen
- Maak selectie qua leerinhoud: baken af!
- Wat wil je precies bereiken met deze les?
- Welk(e) kerndoel(en) wil je nastreven?
En verder
