2024-2025
Huwelijksvermogensrecht
College 1 3
Inleiding 3
Plichten van echtgenoten en partneralimentatie 4
College 2 9
Kosten der huishouding 9
Aansprakelijkheid van de echtgenoten 11
College 3 13
Vergoedingen tussen echtgenoten 13
Récompense en reprise vorderingen 17
Verjaring van vergoedingsrechten 18
College 4 21
Toestemmingsvereiste 21
Vernietiging bij handelingsonbevoegdheid 25
College 5 28
Bestuur 28
Introductie op de wettelijke gemeenschap van goederen 33
College 6 35
Ontstaan huwelijksgemeenschap van goederen 35
Algehele en beperkte gemeenschap van goederen 36
Uitsluitingsclausule 38
Ontbinding van de huwelijksgemeenschap 39
College 7 40
Verknochte goederen en schulden 40
Schulden van de gemeenschap 42
Verhaal voor schulden van echtgenoten 43
College 8 46
Bestuur over gemeenschapsgoederen 46
Ontbinding der gemeenschap 49
College 9 52
Afstand van de ontbonden huwelijksgemeenschap 52
Gemeenschap in de zin van boek 3 BW 53
Verdeling ontbonden huwelijksgemeenschap 54
College 10 57
Wet beperking wettelijke gemeenschap van goederen 57
Capita selecta 57
College 11 63
Huwelijkse voorwaarden 63
Het aangaan en totstandkomen van huwelijkse voorwaarden 65
College 12 68
Openbaarmaking huwelijkse voorwaarden 68
Derdenbescherming 69
Bewijskracht akte van huwelijkse voorwaarden 70
1
, Huwelijkse voorwaarden staande huwelijk 72
College 13 74
Nader beperkte gemeenschappen 74
Koude uitsluiting 76
College 14 81
De ongelijke breukdelengemeenschap 81
Inleiding op de verrekenbedingen 85
College 15 87
Verhouding van de verrekenbedingen tot titel 1.7 87
Wettelijke regeling inzake verrekenbedingen 88
Opeisbaarheid van de vordering tot verrekening 91
College 16 93
Opeisbaarheid en verjaring verrekenvordering 93
Betaling in termijnen of door andere prestatie 94
Te verrekenen inkomsten en vermogen 95
Het niet-uitgevoerd periodiek verrekenbeding 98
College 17 102
Winst uit onderneming 102
Vervalbeding 106
College 18 109
Faillissement van een echtgenoot 109
Schuldsanering van een echtgenoot 112
Het geregistreerd partnerschap 113
College 19 115
Pensioen 115
De 3 tijdvakken 115
Samenwoners en pensioen 119
College 20 121
Ongehuwde en niet geregistreerde samenwoners zonder regeling 121
Gemeenschap en verdeling bij ongehuwde en niet geregistreerde samenwoners 124
College 21 127
Verdieping informele samenwoners 127
Ongehuwde en niet geregistreerde samenwoners met een
samenlevingsovereenkomst 128
Verblijvingsbeding en overnamebeding 130
2
,College 1
Inleiding
Plaatsbepaling:
● Het huwelijksvermogensrecht is primair geregeld in boek 1 BW:
○ Titel 1.6 → rechten en verplichtingen van echtgenoten
○ Titel 1.7 → de wettelijke gemeenschap van goederen
○ Titel 1.8 → huwelijkse voorwaarden
● Ook andere regels zijn echter van belang, zoals:
○ Art 1:155 e.v. BW over pensioenverevening en alimentatieverplichtingen
○ De Wet Pensioenverevening bij echtscheiding
○ Titel 3.7 (gemeenschap) → de eenvoudige gemeenschap uit boek 3 BW
■ Als er huwelijkse voorwaarden zijn opgesteld en er afgeweken wordt
van de algehele of beperkte gemeenschap van goederen en er
vervolgens samen een huis wordt gekocht, valt het huis niet in de
huwelijksgemeenschap, maar wel in de gemeenschap van boek 3
BW. Dit is dwingend recht, hier kan je niet van afwijken
○ De faillissementswet → wat als er een echtgenoot failliet gaat?
○ Andere plaatsen in het BW, zoals art 7:266 BW over medehuurderschap
● Titel 1.5A BW met betrekking tot het geregistreerd partnerschap
Geregistreerd partnerschap:
● De regels inzake het gp zijn te vinden in art 1:80a-1:80g BW en zijn ingevoerd per 1
januari 1998
○ Doel → invoering van een wettelijke erkende vorm van samenleven van
partners van gelijk geslacht
○ Praktijk → met name heterostellen, zeker na de openstelling van het huwelijk
voor partners van gelijk geslacht per 1 april 2001
● Art 1:80b BW → op een geregistreerd partnerschap zijn de titels 6,7 en 8 van
overeenkomstige toepassing met uitzondering van het omtrent scheiding van tafel en
bed bepaalde
○ Dit artikel vormt een zogenaamde schakelbepaling
● Belangrijk verschil met het huwelijk is een grond voor beëindiging van het gp (art
1:80c lid 1 sub c jo. art 1:80c lid 3 jo. 1:80d BW)
Een belangrijk uitgangspunt:
● Algehele huwelijksgemeenschap → in de wet tot 2018
● Beperkte huwelijksgemeenschap → sinds 2018 (art 1:94 BW)
● Geen huwelijksgemeenschap → niet getrouwd of geen gp of als je dit in huwelijkse
voorwaarden hebt gezet
3
, Historische inleiding:
● Het is niet zeker waar de gemeenschap vandaan komt
● Romeins recht → geen gemeenschap
● Germaans (gewoonte)recht → geen gemeenschap
● Ius commune → Duitse Hanzesteden kenden wel een vorm van huwelijkse
gemeenschap
● Oud vaderlands recht
● Frankrijk tot 1804:
○ Zuid-Frankrijk volgde het Romeinse recht en kende geen gemeenschap
○ Noord-Frankrijk volgde het (Parijse) gewoonterecht en kende een beperkte
gemeenschap
● Frankrijk voerde in 1804 de Code Civil in
○ Art 1401 CC → in de gemeenschap vallen alle roerende goederen en de
vanaf het moment van de huwelijkssluiting verkregen onroerende goederen
○ Tegenwoordig (sinds 2018) → in beginsel alleen alle vanaf de
huwelijkssluiting verkregen goederen, maar het oude systeem blijft ook nog
bestaan
● In het Wetboek Napoleon ingerigt voor het Koninkrijk Holland (1809) koos Nederland
voor een algehele gemeenschap van goederen
● Deze vorm werd behouden in het oud-BW van 1838
● Deze vorm werd ook behouden in het nieuwe boek 1 BW van 1970
● Sinds 2018 is er een beperkte gemeenschap van goederen die lijkt op het moderne
Franse recht
● Recente aanpassingen in Nederland:
○ 1e tranche op 22 juni 2001 (wijzigingen titel 1.6 en 1.8 BW)
○ 2e tranche op 1 september 2002 (wijziging titel 1.8 BW) → codificatie van
regels inzake verrekenbedingen
○ 3e tranche op 1 januari 2012 (wijzigingen titel 1.6, 1.7 en 1.8 BW)
○ 4e tranche op 1 januari 2019 (wijziging titel 1.7 BW) → vernieuwing
basisstelsel en invoering art 1:95a en 1:96 lid 3 BW
Plichten van echtgenoten en partneralimentatie
Art 1:81 BW:
● Echtgenoten zijn elkander getrouwheid, hulp en bijstand verschuldigd. Zij zijn
verplicht elkander het nodige te verschaffen
○ Getrouwheid → huwelijkstrouw
○ Rb Arnhem 15 april 2009:
■ Is er een sanctie op vreemdgaan?
4
Huwelijksvermogensrecht
College 1 3
Inleiding 3
Plichten van echtgenoten en partneralimentatie 4
College 2 9
Kosten der huishouding 9
Aansprakelijkheid van de echtgenoten 11
College 3 13
Vergoedingen tussen echtgenoten 13
Récompense en reprise vorderingen 17
Verjaring van vergoedingsrechten 18
College 4 21
Toestemmingsvereiste 21
Vernietiging bij handelingsonbevoegdheid 25
College 5 28
Bestuur 28
Introductie op de wettelijke gemeenschap van goederen 33
College 6 35
Ontstaan huwelijksgemeenschap van goederen 35
Algehele en beperkte gemeenschap van goederen 36
Uitsluitingsclausule 38
Ontbinding van de huwelijksgemeenschap 39
College 7 40
Verknochte goederen en schulden 40
Schulden van de gemeenschap 42
Verhaal voor schulden van echtgenoten 43
College 8 46
Bestuur over gemeenschapsgoederen 46
Ontbinding der gemeenschap 49
College 9 52
Afstand van de ontbonden huwelijksgemeenschap 52
Gemeenschap in de zin van boek 3 BW 53
Verdeling ontbonden huwelijksgemeenschap 54
College 10 57
Wet beperking wettelijke gemeenschap van goederen 57
Capita selecta 57
College 11 63
Huwelijkse voorwaarden 63
Het aangaan en totstandkomen van huwelijkse voorwaarden 65
College 12 68
Openbaarmaking huwelijkse voorwaarden 68
Derdenbescherming 69
Bewijskracht akte van huwelijkse voorwaarden 70
1
, Huwelijkse voorwaarden staande huwelijk 72
College 13 74
Nader beperkte gemeenschappen 74
Koude uitsluiting 76
College 14 81
De ongelijke breukdelengemeenschap 81
Inleiding op de verrekenbedingen 85
College 15 87
Verhouding van de verrekenbedingen tot titel 1.7 87
Wettelijke regeling inzake verrekenbedingen 88
Opeisbaarheid van de vordering tot verrekening 91
College 16 93
Opeisbaarheid en verjaring verrekenvordering 93
Betaling in termijnen of door andere prestatie 94
Te verrekenen inkomsten en vermogen 95
Het niet-uitgevoerd periodiek verrekenbeding 98
College 17 102
Winst uit onderneming 102
Vervalbeding 106
College 18 109
Faillissement van een echtgenoot 109
Schuldsanering van een echtgenoot 112
Het geregistreerd partnerschap 113
College 19 115
Pensioen 115
De 3 tijdvakken 115
Samenwoners en pensioen 119
College 20 121
Ongehuwde en niet geregistreerde samenwoners zonder regeling 121
Gemeenschap en verdeling bij ongehuwde en niet geregistreerde samenwoners 124
College 21 127
Verdieping informele samenwoners 127
Ongehuwde en niet geregistreerde samenwoners met een
samenlevingsovereenkomst 128
Verblijvingsbeding en overnamebeding 130
2
,College 1
Inleiding
Plaatsbepaling:
● Het huwelijksvermogensrecht is primair geregeld in boek 1 BW:
○ Titel 1.6 → rechten en verplichtingen van echtgenoten
○ Titel 1.7 → de wettelijke gemeenschap van goederen
○ Titel 1.8 → huwelijkse voorwaarden
● Ook andere regels zijn echter van belang, zoals:
○ Art 1:155 e.v. BW over pensioenverevening en alimentatieverplichtingen
○ De Wet Pensioenverevening bij echtscheiding
○ Titel 3.7 (gemeenschap) → de eenvoudige gemeenschap uit boek 3 BW
■ Als er huwelijkse voorwaarden zijn opgesteld en er afgeweken wordt
van de algehele of beperkte gemeenschap van goederen en er
vervolgens samen een huis wordt gekocht, valt het huis niet in de
huwelijksgemeenschap, maar wel in de gemeenschap van boek 3
BW. Dit is dwingend recht, hier kan je niet van afwijken
○ De faillissementswet → wat als er een echtgenoot failliet gaat?
○ Andere plaatsen in het BW, zoals art 7:266 BW over medehuurderschap
● Titel 1.5A BW met betrekking tot het geregistreerd partnerschap
Geregistreerd partnerschap:
● De regels inzake het gp zijn te vinden in art 1:80a-1:80g BW en zijn ingevoerd per 1
januari 1998
○ Doel → invoering van een wettelijke erkende vorm van samenleven van
partners van gelijk geslacht
○ Praktijk → met name heterostellen, zeker na de openstelling van het huwelijk
voor partners van gelijk geslacht per 1 april 2001
● Art 1:80b BW → op een geregistreerd partnerschap zijn de titels 6,7 en 8 van
overeenkomstige toepassing met uitzondering van het omtrent scheiding van tafel en
bed bepaalde
○ Dit artikel vormt een zogenaamde schakelbepaling
● Belangrijk verschil met het huwelijk is een grond voor beëindiging van het gp (art
1:80c lid 1 sub c jo. art 1:80c lid 3 jo. 1:80d BW)
Een belangrijk uitgangspunt:
● Algehele huwelijksgemeenschap → in de wet tot 2018
● Beperkte huwelijksgemeenschap → sinds 2018 (art 1:94 BW)
● Geen huwelijksgemeenschap → niet getrouwd of geen gp of als je dit in huwelijkse
voorwaarden hebt gezet
3
, Historische inleiding:
● Het is niet zeker waar de gemeenschap vandaan komt
● Romeins recht → geen gemeenschap
● Germaans (gewoonte)recht → geen gemeenschap
● Ius commune → Duitse Hanzesteden kenden wel een vorm van huwelijkse
gemeenschap
● Oud vaderlands recht
● Frankrijk tot 1804:
○ Zuid-Frankrijk volgde het Romeinse recht en kende geen gemeenschap
○ Noord-Frankrijk volgde het (Parijse) gewoonterecht en kende een beperkte
gemeenschap
● Frankrijk voerde in 1804 de Code Civil in
○ Art 1401 CC → in de gemeenschap vallen alle roerende goederen en de
vanaf het moment van de huwelijkssluiting verkregen onroerende goederen
○ Tegenwoordig (sinds 2018) → in beginsel alleen alle vanaf de
huwelijkssluiting verkregen goederen, maar het oude systeem blijft ook nog
bestaan
● In het Wetboek Napoleon ingerigt voor het Koninkrijk Holland (1809) koos Nederland
voor een algehele gemeenschap van goederen
● Deze vorm werd behouden in het oud-BW van 1838
● Deze vorm werd ook behouden in het nieuwe boek 1 BW van 1970
● Sinds 2018 is er een beperkte gemeenschap van goederen die lijkt op het moderne
Franse recht
● Recente aanpassingen in Nederland:
○ 1e tranche op 22 juni 2001 (wijzigingen titel 1.6 en 1.8 BW)
○ 2e tranche op 1 september 2002 (wijziging titel 1.8 BW) → codificatie van
regels inzake verrekenbedingen
○ 3e tranche op 1 januari 2012 (wijzigingen titel 1.6, 1.7 en 1.8 BW)
○ 4e tranche op 1 januari 2019 (wijziging titel 1.7 BW) → vernieuwing
basisstelsel en invoering art 1:95a en 1:96 lid 3 BW
Plichten van echtgenoten en partneralimentatie
Art 1:81 BW:
● Echtgenoten zijn elkander getrouwheid, hulp en bijstand verschuldigd. Zij zijn
verplicht elkander het nodige te verschaffen
○ Getrouwheid → huwelijkstrouw
○ Rb Arnhem 15 april 2009:
■ Is er een sanctie op vreemdgaan?
4
