Samenvatting bestuursrecht 2023-24

BESTUURSRECHT

DEELI: Definitie, indeling, kenmerken en
bronnen van het bestuursrecht
1. Definitie bestuursrecht

Onderscheid privaat vs. publiek recht


Privaat recht : tussen private personen


Publiek recht : de rol van de ovrheid die eenzijig rechten en plichten kan
opleggen aan de particulieren, maar ook de werking tussen de overheden
onderling (bv kan een gemeenteraad afwijken op regels vd provincie, wie kan
wiens handeling vernietigen…)
‣Organisatie en werking van de overheden
‣Tussen overheden onderling
‣Tussen overheid en private personen
 vb. Vergunningen, administratieve sancties


Bestuursrecht?
“Het geheel van geschreven en ongeschreven rechtsregels met betrekking tot de
organisatie, de bevoegdheden en de werking van ‘het bestuur’, inclusief
de rechtsbescherming van de bestuurde tegen het bestuurlijk optreden”
(ongeschreven: vooral ARB ontwikkeld door RS en RL)
‒ Organiek criterium (de “besturen”)
 het bestuur als instellingen (bv FOD of gemeenten,
onderdeel VL administratie) opgericht krachtens de Gw, een
decreet…
 organisatie en werking UM ongeacht of de organen
normatief optreden of besluiten met indiv strekking nemen


‒ Functioneel criterium (het “besturen”)
 de activiteiten die uitgevoerd worden (het uitvoeren van de
eenzijdige beslissingsmacht ter uitvoering van het alg belang

1

, - Bv kamer v volksvertegenwoordigers is nooit een
bestuur in organieke zin (het is WM) Maar kan wel besturen in functionele zin
(de handeling tot het onderhouden van het gebouw of personeel aanneemt/
ontslaat


- Bv de RvS; organiek geen bestuur, het is een
rechtscollege  Maar als de RvS overheidsopdrachtsbeslissingen,
personeelsbeslissingen… (werkingsbeslissingen) neemt is het functioneel
bestuur
- bv de vrije onderwijsinstellingen  KUL bv kan een
student uitsluiten van het onderwijs  bestuursbeslingen terwijl ze organiek geen
bestuur zijn, maar hebben de de bevoegdheid om te beslissen
- Bv de autokeuring heeft beslssingsmacht om een auto al
dan niet af te keuren



2. Indeling: ALGEMEEN EN BIJZONDER
BESTUURSRECHT
Algemeen bestuursrecht
‣ Betreft de algemene beginselen die het globale bestuursrecht regelen
‣ Bv. BBB, RvS, overheidsgoederen, overheidscontracten, overheidspersoneel…
‣ Cf. cursus 2e bach
 werking overheidsorganisatie en de eigenlijke organisatie vd ovh
 rechtsbescherming tegen de ovh
 overheidsgoederenrecht
 goederen inzake ovh personeel
 over heel bestuursrecht vna toepassing


Bijzonder bestuursrecht
‣ Betreft diverse specifieke, sectorale regelingen (vaak zeer technisch,
gedetailleerd,
met eigen begrippensystematiek en werking)
‣ Omgevingsrecht, energierecht, migratierecht, onderwijsrecht…
‣ Vaak keuzevakken in master (uitz.: omgevingsrecht)
 soms ook specifieke rechtsoclleges vb Raad vreemdelingenbetwistingen, raad
studievoortgangsbeslissingen


2

, niet af te zonderen vh alg bestuursrecht




3. Kenmerken van het bestuursrecht

3.1 Bestuursrecht = uitzonderingsrecht?
‣ Ontstaan als uitzonderingsrecht t.a.v. het privaatrecht
 afwijkingen op privaatrecht die voortvloeiden uit taken alg belang vd ovh
 regels privaatrecht werden ook toegepast op OVH: geen RvS, GwH
 Bijzondere voorrechten (bv. EBR: eenzijdige beslissing vh bestuur zonder
instemming bestuurde die rechten en plichten in het leven voor de bestuurde
inroepen) vb vermoeden tot wettigheid  eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling
werd vermoed wettig te zijn
 Bijzondere verplichtingen (bv. motiveringsplicht, taalwetgeving…)


‣ Nu: een alomvattende, volwaardige eigen rechtstak (‘gemeen recht’
van de overheid)


‣ Nuancering van uitzonderingspositie:
̶ Wisselwerking met het privaatrecht:sommige regels bestuursrecht
van toepassing op privaatrecht en omgekeerd
 vb. contractueel aangeworven overheidspersoneel  via
arbeidsrecht: tss werkgever en nemer  soms toch bestuursrecht
van toepassing arbeidsrecht: werkgever moet geen motivering
geven tot ontslag, bestuursrecht: motiveringsplicht  ovh wil
arbeidsovk stoppen: formele motiveringsplicht van toepassing 
BBB nog steeds van toepassing
Vb. publiek-private samenwerking: ovh contract met privaat
bedrijf om dingen te realiseren van alg belang eigenlijk privaat,
maar toch invloeden bestuursrecht
 modern bestuur: zich niet als ovh gedragen maar als partner vd
burger


̶ Naar een wederkerig bestuursrecht?
 ovh niet enkel partner, maar zekere verantw bij de burger



3

,  ovh kan eenzijdig optreden, maar toch rekening houden met
reglementen voor vrijwaren rechten vd burgers
 Ovh moet zorgvuldig handelen, maar burger moet zorgvuldig
optreden


3.2 Fragmentarisch karakter van het bestuursrecht
‣ Amalgaam aan materies die het voorwerp uitmaken van het
‘bestuursrecht’
 geen wetboek van bestuursrecht
 Op niveau vd regels: verzameling van versch principes, materies die voorwerp
zijn vh bestuursrecht




‣ op niveau in regels zelf: kan de vorm aannemen van uiteenlopende
bestuurshandelingen
(bv. reglementen, ‘jurisdictionele’ beslissingen)
 reglementair: op onbeperkt aantal gevallen van toepassing vb.
personeelsreglement
 Indiv beslissing: beslissing in indiv geval
 Jurisdictionele: normaal gezien voor rechterlijke macht


‣ Geen ‘Algemene wet bestuursrecht’
 Waaier aan normen en regels


3.3 Meergelaagdheid van het bestuursrecht
‣ Fragmentarisch karakter wordt versterkt door diverse staatshervormingen:
 DLB in op vlaams, waals en brussels niveau
 Fragmentering/verkaveling Belgisch bestuursrecht
 ‘Vlaams’, ‘Waals’, ‘Brussels’ bestuursrecht met eigen regelgeving
over openbaarheid bestuur, over klachtenregeling, ombudsdiensten,
rechtspositieregeling voor ovh personeel, bestuurstaalwetgeving,
organisatie lokale ovh
 Ook op vlak administraties, regeringen andere regelingen
- vb. openbaarheid bestuursdocumenten: elke ovh kan eigen
regelingen, uitzonderingen maken en kan dus versch over de


4