Klinisch neurologisch onderzoek praktijk
1. Sensoriek
Inleiding sensorisch onderzoek
Opdrachtje – knijpen in arm -> pijn, temperatuur (gevoelreceptoren nemen iets waar -> →
wegtrekken => motorisch antwoord
Wat gebeurd er in hersenen? → via afferente banen via ruggenmerg naar dorsale hoorn en zo in
sensomotorische cortex, dan wordt boodschap doorgestuurd naar motorische cortex -> via efferente
banen, naar ruggenmerg, naar ventrale hoorn, zo helemaal naar beneden gestuurd (naar spieren) en
die zorgen voor reflex of wegtrekking/terugtrekking
Neuro-anatomie
Stijgende/dalende banen die de informatie geleiden
3 grote groepen:
dorsaal systeem
spinocerebellair syst
anterolateraal syst
Ascenderende/Afferente banen (stijgende banen)
1. Anterolaterale systeem/ Spinothalamische baan (Vitale sensibiliteit of Exteroceptie)
- Pijn
- Temperatuurzin
- Druk
- Niet-discriminerende aanraking (ruwe aanraking -> hard duwen)
2. Dorsaal systeem/ lemniscus syteem (Gnostische sensibiliteit of Proprioceptie)
- Houdings- en bewegingszin , proprioceptie
- Fijn discriminerende tast (te onderscheiden)
- Vibratiezin (trillingen)
3. Spinocerebellaire banen
- Onbewuste proprioceptie (!Kan NIET getest worden!)
o Begrip van taal -> cognitie (is onbewust deeltje)
- Werkt minder goed bij mensen met dementie, ouderen
1
,Schematische voorstelling:
ascenderende en descenderende banen
Stoornis in sensoriek
Radiculopathie = aandoening bij radix (zenuwwortel) discus hernia
Verlies van gevoel in dermatoom van radix
Polyneuropathie/ perifere neuropathie (diabetes)= distale perifere zenuwen aangedaan
Verlies van gevoel in meest distale delen van de ledematen (hand en voet)
Dwarslaesie = aandoening van ruggenmerg, schade
Verlies van alle senorische informatie van de delen onder de laesie
Onderzoek van de sensoriek
1.Exteroceptie
= spinothalamisch systeem (begint in spina ruggenmerg en gaat naar
thalamus)
- Pijn
o scherp
o diffuus
- Temperatuurzin
➔ Kruising in de zijde op het ruggenmerg
- Druk
- Grove, niet-discriminerende tast
➔ Homolateraal & heterolateraal over de baan
2
,Pijn – temperatuur: Kruisen 1à2 niveaus hoger, dan ze zijn binnengekomen
Druk – niet-discriminerende tast: Er is onmiddellijk een kruising als neuron binnentreedt in
ruggenmerg. In dorsale hoorn (lateraal deel), tractus dorsilateris → baan die 10 segmenten omhoog
stijgt en dan kruist dan.
Pijn en temperatuur Druk, grove niet-discriminerende tast
Pas twee niveaus onder de laesie valt de sensoriek Er is niet perse verlies van gevoel aangezien info
weg want sensorische info op C5niveau stijgt nog ipsilateraal stijgt dus deze kan wel omhoog geraken
2 segmenten
A: Vormen
- TEMPERATUURZIN (discriminatie warm – koud)
o Wordt meestal niet getest aangezien deze gelijk loopt met pijnbaan
- PIJNZIN (discriminatie scherp tandenstoker – stomp wattenstaafje)
- RUWE TASTZIN (aanraking / druk => met vinger )
3
, o Werkwijze = Touch Pressure Threshold
o Semmes Weinstein M
filamenten (hoe meer haartjes, hoe meer druk je kan verwachten)→ NK
B: Werkwijze
Waar?
- Systematisch versus gericht
o Syst. = gehele lichaam en alle pijnpunten onderzoeken
o Gericht = bij een letsel van een perifere zenuw, enkel op uitgevallen zone
- Bilateraal
Hoe?
- Aanraking /watje
- Touch Pressure Threshold (Semmes Weinstein Monofilamenten – zie addendum einde presentatie →
additioneel -> NK) https://www.youtube.com/watch?v=xNzWF6XS8FI
- In ruglig voorkeur
In 3 fases (!):
- Ogen open – test voordoen (P informeren over wat en hoe je alles gaat doen)
- Ogen open – test uitvoeren (begrepen?) (Even voordoen dat P het zeker snapt)
- Ogen gesloten – test uitvoeren
Systematische testen tastzin en scherp/dof-discriminatie
Van proximaal, naar distaal
3 punten bovenarm – onderarm – hand – vingers
Eerst elk punt zowel scherp als stomp testen voor je
naar de volgende regio gaat
Ruwe tastzin: met vinger
scherp-stomp discriminatie: wattenstaafje en
tandenstoker
! zorg dat de handen openliggen
C: Interpretatie
- Gevoelsuitval interpreteren vraagt inzicht en kennis van:
a. Perifere huidverzorgingsgebieden
b. Segmentale dermatomen
c. Sensorische homunculus
- Vergelijk steeds links-rechts!
- Hypo-/a-sensitieve zone afbakenen d.m.v. pinwheel
a. Perifere huidverzorgingsgebieden
4
1. Sensoriek
Inleiding sensorisch onderzoek
Opdrachtje – knijpen in arm -> pijn, temperatuur (gevoelreceptoren nemen iets waar -> →
wegtrekken => motorisch antwoord
Wat gebeurd er in hersenen? → via afferente banen via ruggenmerg naar dorsale hoorn en zo in
sensomotorische cortex, dan wordt boodschap doorgestuurd naar motorische cortex -> via efferente
banen, naar ruggenmerg, naar ventrale hoorn, zo helemaal naar beneden gestuurd (naar spieren) en
die zorgen voor reflex of wegtrekking/terugtrekking
Neuro-anatomie
Stijgende/dalende banen die de informatie geleiden
3 grote groepen:
dorsaal systeem
spinocerebellair syst
anterolateraal syst
Ascenderende/Afferente banen (stijgende banen)
1. Anterolaterale systeem/ Spinothalamische baan (Vitale sensibiliteit of Exteroceptie)
- Pijn
- Temperatuurzin
- Druk
- Niet-discriminerende aanraking (ruwe aanraking -> hard duwen)
2. Dorsaal systeem/ lemniscus syteem (Gnostische sensibiliteit of Proprioceptie)
- Houdings- en bewegingszin , proprioceptie
- Fijn discriminerende tast (te onderscheiden)
- Vibratiezin (trillingen)
3. Spinocerebellaire banen
- Onbewuste proprioceptie (!Kan NIET getest worden!)
o Begrip van taal -> cognitie (is onbewust deeltje)
- Werkt minder goed bij mensen met dementie, ouderen
1
,Schematische voorstelling:
ascenderende en descenderende banen
Stoornis in sensoriek
Radiculopathie = aandoening bij radix (zenuwwortel) discus hernia
Verlies van gevoel in dermatoom van radix
Polyneuropathie/ perifere neuropathie (diabetes)= distale perifere zenuwen aangedaan
Verlies van gevoel in meest distale delen van de ledematen (hand en voet)
Dwarslaesie = aandoening van ruggenmerg, schade
Verlies van alle senorische informatie van de delen onder de laesie
Onderzoek van de sensoriek
1.Exteroceptie
= spinothalamisch systeem (begint in spina ruggenmerg en gaat naar
thalamus)
- Pijn
o scherp
o diffuus
- Temperatuurzin
➔ Kruising in de zijde op het ruggenmerg
- Druk
- Grove, niet-discriminerende tast
➔ Homolateraal & heterolateraal over de baan
2
,Pijn – temperatuur: Kruisen 1à2 niveaus hoger, dan ze zijn binnengekomen
Druk – niet-discriminerende tast: Er is onmiddellijk een kruising als neuron binnentreedt in
ruggenmerg. In dorsale hoorn (lateraal deel), tractus dorsilateris → baan die 10 segmenten omhoog
stijgt en dan kruist dan.
Pijn en temperatuur Druk, grove niet-discriminerende tast
Pas twee niveaus onder de laesie valt de sensoriek Er is niet perse verlies van gevoel aangezien info
weg want sensorische info op C5niveau stijgt nog ipsilateraal stijgt dus deze kan wel omhoog geraken
2 segmenten
A: Vormen
- TEMPERATUURZIN (discriminatie warm – koud)
o Wordt meestal niet getest aangezien deze gelijk loopt met pijnbaan
- PIJNZIN (discriminatie scherp tandenstoker – stomp wattenstaafje)
- RUWE TASTZIN (aanraking / druk => met vinger )
3
, o Werkwijze = Touch Pressure Threshold
o Semmes Weinstein M
filamenten (hoe meer haartjes, hoe meer druk je kan verwachten)→ NK
B: Werkwijze
Waar?
- Systematisch versus gericht
o Syst. = gehele lichaam en alle pijnpunten onderzoeken
o Gericht = bij een letsel van een perifere zenuw, enkel op uitgevallen zone
- Bilateraal
Hoe?
- Aanraking /watje
- Touch Pressure Threshold (Semmes Weinstein Monofilamenten – zie addendum einde presentatie →
additioneel -> NK) https://www.youtube.com/watch?v=xNzWF6XS8FI
- In ruglig voorkeur
In 3 fases (!):
- Ogen open – test voordoen (P informeren over wat en hoe je alles gaat doen)
- Ogen open – test uitvoeren (begrepen?) (Even voordoen dat P het zeker snapt)
- Ogen gesloten – test uitvoeren
Systematische testen tastzin en scherp/dof-discriminatie
Van proximaal, naar distaal
3 punten bovenarm – onderarm – hand – vingers
Eerst elk punt zowel scherp als stomp testen voor je
naar de volgende regio gaat
Ruwe tastzin: met vinger
scherp-stomp discriminatie: wattenstaafje en
tandenstoker
! zorg dat de handen openliggen
C: Interpretatie
- Gevoelsuitval interpreteren vraagt inzicht en kennis van:
a. Perifere huidverzorgingsgebieden
b. Segmentale dermatomen
c. Sensorische homunculus
- Vergelijk steeds links-rechts!
- Hypo-/a-sensitieve zone afbakenen d.m.v. pinwheel
a. Perifere huidverzorgingsgebieden
4
