Samenvatting LOB deel B
Tara van der Sar
Hoorcollege week 6
Doeldomeinen funderend onderwijs
Wat is goed onderwijs’ blijft staan
Belangrijk blijft: multi-perspectiviteit
Kwalificatie: kennis van vakspecifieke vaardigheden
Socialisatie: normen, waarden, praktijken en tradities
Subjectivatie (Persoonsvorming): eigen ontwikkeling in relatie tot de ander en de
wereld
Speciaal basisonderwijs (sbo)
Valt onder Wet Primair Onderwijs (onderdeel regulier onderwijs)
Voor kinderen met relatief lichte ondersteuningsvraag
Dezelfde kerndoelen als regulier onderwijs
Eindtoets sinds 2019/2020 verplicht
Kan duren tot 14 jaar
Kleinere klassen, meer specialistische kennis
Speciaal onderwijs (so en svo)
Valt onder Wet Expertise Centra (geen onderdeel regulier onderwijs)
Voor kinderen met zwaardere ondersteuningsvraag
Andere kerndoelen: leergebied overstijgend
Eindtoets sinds 2019/2020 verplicht
4 clusters in speciaal onderwijs:
Cluster 1: blinde, slechtziende kinderen
Cluster 2: dove, slechthorende kinderen, kinderen met een communicatiestoornis
Cluster 3: motorisch gehandicapte, verstandelijk gehandicapte en langdurig zieke
kinderen
Cluster 4: kinderen met psychische stoornissen en gedragsproblemen
Passend onderwijs gaat vooral over deze kinderen
Vóór de wet passend onderwijs 2014
Regionale Expertise Centra: Samenwerking van verschillende scholen SO’s in de regio (per
cluster)
- Indicatiestelling
- Ondersteuning van ouders
- Ambulante begeleiding op reguliere scholen
NB: REC opgeheven sinds Wet Passend Onderwijs in 2014
1992: weer samen naar school (PO)
WSNS samenwerkingsverbanden regulier scholen en SBO
Doorverwijzingen naar SBO duur
, SBO kleiner
Regulier onderwijs op maat bleef uit
2003: Leerling Gebonden Financiering (rugzakje)
Keuze ouders: Reguliere school kan zorg inkopen of kind kan naar SBO
Diagnosedruk voor Commissie voor Indicatiestelling
Sterke toename leerlingen met diagnose, met name cluster 4
Aanvragen geld lage drempel
Problemen ondersteuning leerlingen in S(b)o en (S)VO
Diagnosedruk
Veel kinderen zitten thuis/staan op wachtlijst
Bureaucratie rondom indicatiestelling
Duur (veel verwijzingen), geld kwam niet in klas terecht
Onvoldoende afstemming en samenwerking met jeugdzorg
Wet Passend Onderwijs 2014
Verantwoordelijkheid van scholen in passend onderwijs
Zorgplicht bij scholen: scholen zijn ervoor verantwoordelijk om alle leerlingen die extra
ondersteuning nodig hebben een goede onderwijsplek te bieden
Met passend overheid wil de overheid bereiken dat:
- Alle kinderen een plek krijgen die past bij de onderwijsondersteuningsbehoefte
- Een kind naar een gewone school gaat als dat kan
- Een kind naar het speciaal onderwijs gaat als intensieve begeleiding nodig is
- Scholen de mogelijkheden hebben voor onderwijsondersteuning op maat
- De kwaliteiten en de onderwijsbehoefte van het kind bepalend zijn, niet de
beperkingen
- Kinderen niet meer langdurig thuis komen te zitten, omdat er geen passende plek is
om onderwijs te volgen
Hoe werkt het?
De zorgplicht voor scholen is ingevoerd per 1 augustus 2014. De zorgplicht van het
schoolbestuur brengt met zich mee dat voor jeugdigen die niet terecht kunnen op de school
waar zij zich hebben aangemeld, die school wel de verplichting heeft om binnen het
Samenwerkingsverband (SWV) een andere school te vinden. Schoolbesturen in het
(speciaal)basis en voortgezet onderwijs worden daarom verplicht om
Samenwerkingsverbanden (SWV) te vormen. De wettelijke plicht van het SWV is het zorgen
voor een dekkend netwerk van voorzieningen. (De Regionale Expertise Centra vervallen
daarmee). De ondersteuningsmiddelen voor het regulier en speciaal onderwijs worden
gebudgetteerd en verdeeld door het SWV, dat zelf de criteria voor toewijzing daarvan
vaststelt. (De landelijke indicatiecriteria voor het speciaal onderwijs vervallen daarmee).
Ontwikkelingsperspectief (OPP)
Scholen voor primair en voortgezet onderwijs moeten een ontwikkelingsperspectief (opp)
opstellen voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Als de ondersteuning onder
de basisondersteuning valt dan hoeft er geen opp te worden opgesteld. Wat er onder
basisondersteuning wordt verstaan is afgesproken binnen het samenwerkingsverband.
OPP:
, De verwachte uitstroombestemming van de leerling
De onderbouwing van de verwachte uitstroombestemming van de leerling
(belemmerende en bevorderende factoren)
Een beschrijving van de te bieden ondersteuning en begeleiding en -indien aan de
orde- de afwijkingen van het (reguliere) onderwijsprogramma
Voor regulier PO en VO verplichting opp’s te registreren in het Register OnderwijsDeelnemers
(ROD)
Hoe werkt het? Scholen vragen voor de leerlingen een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) aan
bij het samenwerkingsverband
- Een TLV is ook nodig voor plaatsing op voortgezet speciaal onderwijs, speciaal
basisonderwijs en praktijkonderwijs
- Voor leerwegondersteuning voor leerlingen in het voortgezet onderwijs met een
leerachterstand is geen TLV nodig
De vraag of verblijf in het gespecialiseerd onderwijs het beste voor de leerling is, wordt op
verschillende momenten door scholen en swv’ers afgewogen:
- Bij de jaarlijkse evaluatie van het opp
- Bij de overstap van het po of so naar het vo
- Bij de beoordeling van de (verlenings)aanvraag van de toelaatbaarheidsverklaring
Herverdeling van het geld
Ieder SWV eigen zak met geld
Doel: eerlijkere verdeling van beschikbare middelen per regio
Verdeling in verhouding met aantal leerlingen
NB: S(V) cluster 1 en 2 niet altijd in SWV
Evaluatie Passend Onderwijs NRO – rapport 2017
Op basis van een literatuuroverzicht zijn de volgende acht factoren te onderscheiden:
1. Bovenschoolse ondersteuning en samenwerking met externen
2. Ondersteuning en faciliteiten in de school
3. Leiderschap en schoolcultuur
4. Professionalisering
5. Competenties en self-efficacy
6. Attitudes
7. Ouderbetrokkenheid
8. Effectief onderwijs en effectieve interventies
Organisatie flexibeler in een geschikte plek geven aan leerlingen in het onderwijs. Die
vrijheid wordt gewaardeerd. Kosten voor overheid beheersbaar, maar kosten speciaal
onderwijs nemen niet af. Doelmatigheid bestedingen is onbekend. Meeste leerlingen gaat
het goed een passende plek te geven. Voor leerlingen met complexe problemen is het
moeilijker. Tuis zitten beter in beeld. Samenwerking jeugdhulp blijft lastig. Hoge
verwachtingen, die voor leraren en ouders niet waargemaakt zijn. Veel zijn tevreden. Kleine
groep ervaart veel bureaucratie.
Voortgezet speciaal onderwijs: VSO
Leerlingen kunnen op het vso blijven tot en met het schooljaar waarin ze 20 jaar worden.
Er zijn drie uitstroomprofielen:
- Vervolgonderwijs (vmbo, havo, vwo)
Tara van der Sar
Hoorcollege week 6
Doeldomeinen funderend onderwijs
Wat is goed onderwijs’ blijft staan
Belangrijk blijft: multi-perspectiviteit
Kwalificatie: kennis van vakspecifieke vaardigheden
Socialisatie: normen, waarden, praktijken en tradities
Subjectivatie (Persoonsvorming): eigen ontwikkeling in relatie tot de ander en de
wereld
Speciaal basisonderwijs (sbo)
Valt onder Wet Primair Onderwijs (onderdeel regulier onderwijs)
Voor kinderen met relatief lichte ondersteuningsvraag
Dezelfde kerndoelen als regulier onderwijs
Eindtoets sinds 2019/2020 verplicht
Kan duren tot 14 jaar
Kleinere klassen, meer specialistische kennis
Speciaal onderwijs (so en svo)
Valt onder Wet Expertise Centra (geen onderdeel regulier onderwijs)
Voor kinderen met zwaardere ondersteuningsvraag
Andere kerndoelen: leergebied overstijgend
Eindtoets sinds 2019/2020 verplicht
4 clusters in speciaal onderwijs:
Cluster 1: blinde, slechtziende kinderen
Cluster 2: dove, slechthorende kinderen, kinderen met een communicatiestoornis
Cluster 3: motorisch gehandicapte, verstandelijk gehandicapte en langdurig zieke
kinderen
Cluster 4: kinderen met psychische stoornissen en gedragsproblemen
Passend onderwijs gaat vooral over deze kinderen
Vóór de wet passend onderwijs 2014
Regionale Expertise Centra: Samenwerking van verschillende scholen SO’s in de regio (per
cluster)
- Indicatiestelling
- Ondersteuning van ouders
- Ambulante begeleiding op reguliere scholen
NB: REC opgeheven sinds Wet Passend Onderwijs in 2014
1992: weer samen naar school (PO)
WSNS samenwerkingsverbanden regulier scholen en SBO
Doorverwijzingen naar SBO duur
, SBO kleiner
Regulier onderwijs op maat bleef uit
2003: Leerling Gebonden Financiering (rugzakje)
Keuze ouders: Reguliere school kan zorg inkopen of kind kan naar SBO
Diagnosedruk voor Commissie voor Indicatiestelling
Sterke toename leerlingen met diagnose, met name cluster 4
Aanvragen geld lage drempel
Problemen ondersteuning leerlingen in S(b)o en (S)VO
Diagnosedruk
Veel kinderen zitten thuis/staan op wachtlijst
Bureaucratie rondom indicatiestelling
Duur (veel verwijzingen), geld kwam niet in klas terecht
Onvoldoende afstemming en samenwerking met jeugdzorg
Wet Passend Onderwijs 2014
Verantwoordelijkheid van scholen in passend onderwijs
Zorgplicht bij scholen: scholen zijn ervoor verantwoordelijk om alle leerlingen die extra
ondersteuning nodig hebben een goede onderwijsplek te bieden
Met passend overheid wil de overheid bereiken dat:
- Alle kinderen een plek krijgen die past bij de onderwijsondersteuningsbehoefte
- Een kind naar een gewone school gaat als dat kan
- Een kind naar het speciaal onderwijs gaat als intensieve begeleiding nodig is
- Scholen de mogelijkheden hebben voor onderwijsondersteuning op maat
- De kwaliteiten en de onderwijsbehoefte van het kind bepalend zijn, niet de
beperkingen
- Kinderen niet meer langdurig thuis komen te zitten, omdat er geen passende plek is
om onderwijs te volgen
Hoe werkt het?
De zorgplicht voor scholen is ingevoerd per 1 augustus 2014. De zorgplicht van het
schoolbestuur brengt met zich mee dat voor jeugdigen die niet terecht kunnen op de school
waar zij zich hebben aangemeld, die school wel de verplichting heeft om binnen het
Samenwerkingsverband (SWV) een andere school te vinden. Schoolbesturen in het
(speciaal)basis en voortgezet onderwijs worden daarom verplicht om
Samenwerkingsverbanden (SWV) te vormen. De wettelijke plicht van het SWV is het zorgen
voor een dekkend netwerk van voorzieningen. (De Regionale Expertise Centra vervallen
daarmee). De ondersteuningsmiddelen voor het regulier en speciaal onderwijs worden
gebudgetteerd en verdeeld door het SWV, dat zelf de criteria voor toewijzing daarvan
vaststelt. (De landelijke indicatiecriteria voor het speciaal onderwijs vervallen daarmee).
Ontwikkelingsperspectief (OPP)
Scholen voor primair en voortgezet onderwijs moeten een ontwikkelingsperspectief (opp)
opstellen voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Als de ondersteuning onder
de basisondersteuning valt dan hoeft er geen opp te worden opgesteld. Wat er onder
basisondersteuning wordt verstaan is afgesproken binnen het samenwerkingsverband.
OPP:
, De verwachte uitstroombestemming van de leerling
De onderbouwing van de verwachte uitstroombestemming van de leerling
(belemmerende en bevorderende factoren)
Een beschrijving van de te bieden ondersteuning en begeleiding en -indien aan de
orde- de afwijkingen van het (reguliere) onderwijsprogramma
Voor regulier PO en VO verplichting opp’s te registreren in het Register OnderwijsDeelnemers
(ROD)
Hoe werkt het? Scholen vragen voor de leerlingen een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) aan
bij het samenwerkingsverband
- Een TLV is ook nodig voor plaatsing op voortgezet speciaal onderwijs, speciaal
basisonderwijs en praktijkonderwijs
- Voor leerwegondersteuning voor leerlingen in het voortgezet onderwijs met een
leerachterstand is geen TLV nodig
De vraag of verblijf in het gespecialiseerd onderwijs het beste voor de leerling is, wordt op
verschillende momenten door scholen en swv’ers afgewogen:
- Bij de jaarlijkse evaluatie van het opp
- Bij de overstap van het po of so naar het vo
- Bij de beoordeling van de (verlenings)aanvraag van de toelaatbaarheidsverklaring
Herverdeling van het geld
Ieder SWV eigen zak met geld
Doel: eerlijkere verdeling van beschikbare middelen per regio
Verdeling in verhouding met aantal leerlingen
NB: S(V) cluster 1 en 2 niet altijd in SWV
Evaluatie Passend Onderwijs NRO – rapport 2017
Op basis van een literatuuroverzicht zijn de volgende acht factoren te onderscheiden:
1. Bovenschoolse ondersteuning en samenwerking met externen
2. Ondersteuning en faciliteiten in de school
3. Leiderschap en schoolcultuur
4. Professionalisering
5. Competenties en self-efficacy
6. Attitudes
7. Ouderbetrokkenheid
8. Effectief onderwijs en effectieve interventies
Organisatie flexibeler in een geschikte plek geven aan leerlingen in het onderwijs. Die
vrijheid wordt gewaardeerd. Kosten voor overheid beheersbaar, maar kosten speciaal
onderwijs nemen niet af. Doelmatigheid bestedingen is onbekend. Meeste leerlingen gaat
het goed een passende plek te geven. Voor leerlingen met complexe problemen is het
moeilijker. Tuis zitten beter in beeld. Samenwerking jeugdhulp blijft lastig. Hoge
verwachtingen, die voor leraren en ouders niet waargemaakt zijn. Veel zijn tevreden. Kleine
groep ervaart veel bureaucratie.
Voortgezet speciaal onderwijs: VSO
Leerlingen kunnen op het vso blijven tot en met het schooljaar waarin ze 20 jaar worden.
Er zijn drie uitstroomprofielen:
- Vervolgonderwijs (vmbo, havo, vwo)
