MP – samenvatting
MAATSCHAPPELIJK PROJECT
INTRODUCTIE
ONDER STUDENTEN
In Vlaanderen kregen 8.691 mensen een leefloon van het OCMW om te kunnen studeren in 2021.
• Gent telt het hoogste aantal leefloonstudenten van Vlaanderen, ruim 1.100 mensen.
• De tendens is ook te voelen in alle andere steden en gemeenten.
LEEFLOONSTUDENT
• Leefloonstudenten zijn mensen (+18) die van thuis geen steun krijgen om te studeren.
o Vaak na een relatiebreuk
o Opgroeien in een gezin dat er niet voldoende middelen voor heeft.
• Het gaat vaak over tieners of twintigers uit kwetsbare milieus.
• Het gros van leefloonstudenten heeft Belgische nationaliteit.
• Een alleenstaande student kan ongeveer 1.238,41 euro leefloon per maand krijgen (2023)
• Voorwaarden: de resultaten moeten goed zijn én er moet bijgeklust worden als het kan in combinatie met de studies.
Als dat niet gebeurt, kan het OCMW het leefloon weigeren of intrekken. Een maatschappelijk werker volgt de
afspraken op.
VERSCHIL ARMOEDE EN KANSARMOEDE
Armoede = te weinig financiële mogelijkheden hebben om de mimimaal noodzakelijke goederen en voorzieningen te
bekostigen.
Kansarmoede = in een aanhoudende situatie waarin mensen beperkt worden in hun mogelijkheden om volwaardig deel te
nemen aan de samenleving. Dit gaat verder dan financiële beperkingen en raakt aan diverse aspecten zoals onderwijs, arbeid
en huisvesting.
• Iemand is arm wanneer hij onvoldoende inkomen heeft voor bv voeding of een goede woning. Hij is niet arm als hij wel
voldoende inkomen heeft, maar dat aan iets anders uitgeeft.
KANSARM IN BELGIË
Statisch spreken we over
• Ongeveer 1 op 6 Belgen in kansarmoede
o Covid en energieprijzen en consumptieprijzen – stijgende armoede?
o Verkeerde keuzes maken – stijgende armoede?
o Falend beleid – stijgende armoede?
• Te verdelen levensmiddelen groeit niet in dezelfde mate mee !
• In 2022 had men 23.036 ton te verdelen levensmiddelen beschikbaar, vergelijkbaar met het volume van 2021
• Resultaat: te verdelen voedsel van 125,4 kg per hoofd in 2021 tot 109,9 kg in 2022
1
, MP - samenvatting
WIE DOET BEROEP OP DE VOEDSELBANKEN ?
• Jongeren zijn sterk vertegenwoordigd in 2022 in de populatie die aangewezen is op voedselhulp
• Ongeveer 4 op 10 begunstigden zijn jonger dan 24 jaar, iets meer dan 1 op 4 jonger dan 18 jaar
ARMOEDE MEER DAN FINANCIËLE PROBLEMEN
Armoede web = “je tuimelt van het ene probleem in het andere”
In de Belgische grondwet worden er een reeks levensdomeinen opgelijst waarbij
elke Belg recht heeft op een bloeiend leven.
Wanneer er op één van deze domeinen iets misloopt in de biografie riskeren
mensen in armoede terecht te komen, doordat het ene na het andere
levensdomein verzeilt in het armoede web.
Vast zitten in armoede wekt allerlei gevoelens bij mensen op: woede, schaamte,
isolement, het niet kennen, het niet kunnen … waardoor ze zich op manieren gaan
gedragen die voor mensen die hun situatie niet kennen, vaak onbegrijpelijk is.
➔ Ons kijken/denken over armoede ➔ beïnvloedt ons handelen.
ARMOEDEMODELLEN
2
, MP - samenvatting
INZETTEN OP ERVARINGSKENNIS/ERVARINGSDESKUNDIGHEID
• Schetsen van complexe armoedeproblematiek
• Voeling met reële noden van de doelgroep/ HV
• Scheppen van vertrouwen (cliënt – organisatie)
• Hulp bij definiëring van sociale problemen
• Brugfunctie – tolkfunctie
• …
BEELDVORMING
BEELDVORMING
DEFINITIE
Beeldvorming = de geleidelijk ontstaande opvatting over iets.
WAAROM BELANGRIJK VOOR SW?
Cirkel van betrokkenheid – impact “kijk” op het onderwerp
• Gedrag van anderen
• De situatie
• Omstandigheden
• Het leven
• Vb. Op Downsyndroom (vb.Down the road)
Cirkel van invloed – geeft betekenis aan het onderwerp
• Eigen gedrag
• Eigen gedachten
• Eigen reacties
• Eigen mindset
• Vb. geeft betekenis aan het Downsyndroom
- wat je zegt over….
- wat je denkt over...
- hoe je met deze mensen moet omgaan/behandelen…
Model van Stephen Covey Covey = expert op het gebied van leiderschap en persoonlijke effectiviteit
Het concept helpt mensen om hun aandacht en energie te richten op zaken waar ze daadwerkelijk invloed op kunnen
uitoefenen, in plaats van inzicht te laten meeslepen door zaken waar ze geen invloed op hebben.
EEN EERSTE BEELD VAN ARMOEDE
BRIL OM NAAR ARMOEDE TE KIJKEN IS VERSCHILLEND
• Bril vanuit ons eigen referentiekader
• Bril van oordelen, beoordelen, veroordelen/stereotypen
• Bril vanuit cijfers
• Bril armoede en stress
➔ Besef ook dat we allemaal, altijd door een bril kijken …
3
, MP - samenvatting
Referentiekader (filmpje)
Bekijken de wereld vanuit een persoonlijke gekleurde bril = referentiekader = welk beeld heb je?
→ binnenuit referentiekader zitten de zaken die je normaal/gewoon vind
→ vanbuiten referentiekader zitten zaken je abnormaal/ongewoon vind
Referentiekader is continu in beweging
Referentiekader – invloeden:
- De omgeving (ouders, vrienden, familie, idolen, …)
- Uitspraken (alle onderwerpen, dag in, dag uit)
GEVAREN
Welk gevaar schuilt hierin?
• (On)bewuste vooroordelen
• Vooroordelen als evidenties
• Evidenties als “nieuwe” waarheid
➔ Ontstaan van kloven tussen leefwereld
VAN BEELDEN NAAR METEN
Naar een meer wetenschappelijke benadering van armoede
• Concept
• Definitie
• Meten en maatstaven van armoede
• Onderzoek en mechanismen van armoede
VAN BEELD NAAR CONCEPT: EEN MEER WETENSCHAPPELIJKE BENADERING
CONCEPTUEEL
Definitie armoede = welke aspecten wel of niet? Wie wordt betrokken? Hoe kunnen we dan
meten?
Armoede is een breed concept dat in relatie staat tot andere concepten. Naar gelang de
definitie van armoede die men hanteert, zal bepaald worden hoe, wat en wie men meet.
DEFINITIE
DEFINITIE DECREET ARMOEDE EN VRANCKEN
= “Een netwerk van sociale uitsluitingen dat zich uitstrekt over meerdere gebieden van het individuele en collectieve bestaan.
Het scheidt de armen van de algemeen aanvaarde leefpatronen van de samenleving. Deze kloof kunnen ze niet op eigen kracht
overbruggen.”
4
MAATSCHAPPELIJK PROJECT
INTRODUCTIE
ONDER STUDENTEN
In Vlaanderen kregen 8.691 mensen een leefloon van het OCMW om te kunnen studeren in 2021.
• Gent telt het hoogste aantal leefloonstudenten van Vlaanderen, ruim 1.100 mensen.
• De tendens is ook te voelen in alle andere steden en gemeenten.
LEEFLOONSTUDENT
• Leefloonstudenten zijn mensen (+18) die van thuis geen steun krijgen om te studeren.
o Vaak na een relatiebreuk
o Opgroeien in een gezin dat er niet voldoende middelen voor heeft.
• Het gaat vaak over tieners of twintigers uit kwetsbare milieus.
• Het gros van leefloonstudenten heeft Belgische nationaliteit.
• Een alleenstaande student kan ongeveer 1.238,41 euro leefloon per maand krijgen (2023)
• Voorwaarden: de resultaten moeten goed zijn én er moet bijgeklust worden als het kan in combinatie met de studies.
Als dat niet gebeurt, kan het OCMW het leefloon weigeren of intrekken. Een maatschappelijk werker volgt de
afspraken op.
VERSCHIL ARMOEDE EN KANSARMOEDE
Armoede = te weinig financiële mogelijkheden hebben om de mimimaal noodzakelijke goederen en voorzieningen te
bekostigen.
Kansarmoede = in een aanhoudende situatie waarin mensen beperkt worden in hun mogelijkheden om volwaardig deel te
nemen aan de samenleving. Dit gaat verder dan financiële beperkingen en raakt aan diverse aspecten zoals onderwijs, arbeid
en huisvesting.
• Iemand is arm wanneer hij onvoldoende inkomen heeft voor bv voeding of een goede woning. Hij is niet arm als hij wel
voldoende inkomen heeft, maar dat aan iets anders uitgeeft.
KANSARM IN BELGIË
Statisch spreken we over
• Ongeveer 1 op 6 Belgen in kansarmoede
o Covid en energieprijzen en consumptieprijzen – stijgende armoede?
o Verkeerde keuzes maken – stijgende armoede?
o Falend beleid – stijgende armoede?
• Te verdelen levensmiddelen groeit niet in dezelfde mate mee !
• In 2022 had men 23.036 ton te verdelen levensmiddelen beschikbaar, vergelijkbaar met het volume van 2021
• Resultaat: te verdelen voedsel van 125,4 kg per hoofd in 2021 tot 109,9 kg in 2022
1
, MP - samenvatting
WIE DOET BEROEP OP DE VOEDSELBANKEN ?
• Jongeren zijn sterk vertegenwoordigd in 2022 in de populatie die aangewezen is op voedselhulp
• Ongeveer 4 op 10 begunstigden zijn jonger dan 24 jaar, iets meer dan 1 op 4 jonger dan 18 jaar
ARMOEDE MEER DAN FINANCIËLE PROBLEMEN
Armoede web = “je tuimelt van het ene probleem in het andere”
In de Belgische grondwet worden er een reeks levensdomeinen opgelijst waarbij
elke Belg recht heeft op een bloeiend leven.
Wanneer er op één van deze domeinen iets misloopt in de biografie riskeren
mensen in armoede terecht te komen, doordat het ene na het andere
levensdomein verzeilt in het armoede web.
Vast zitten in armoede wekt allerlei gevoelens bij mensen op: woede, schaamte,
isolement, het niet kennen, het niet kunnen … waardoor ze zich op manieren gaan
gedragen die voor mensen die hun situatie niet kennen, vaak onbegrijpelijk is.
➔ Ons kijken/denken over armoede ➔ beïnvloedt ons handelen.
ARMOEDEMODELLEN
2
, MP - samenvatting
INZETTEN OP ERVARINGSKENNIS/ERVARINGSDESKUNDIGHEID
• Schetsen van complexe armoedeproblematiek
• Voeling met reële noden van de doelgroep/ HV
• Scheppen van vertrouwen (cliënt – organisatie)
• Hulp bij definiëring van sociale problemen
• Brugfunctie – tolkfunctie
• …
BEELDVORMING
BEELDVORMING
DEFINITIE
Beeldvorming = de geleidelijk ontstaande opvatting over iets.
WAAROM BELANGRIJK VOOR SW?
Cirkel van betrokkenheid – impact “kijk” op het onderwerp
• Gedrag van anderen
• De situatie
• Omstandigheden
• Het leven
• Vb. Op Downsyndroom (vb.Down the road)
Cirkel van invloed – geeft betekenis aan het onderwerp
• Eigen gedrag
• Eigen gedachten
• Eigen reacties
• Eigen mindset
• Vb. geeft betekenis aan het Downsyndroom
- wat je zegt over….
- wat je denkt over...
- hoe je met deze mensen moet omgaan/behandelen…
Model van Stephen Covey Covey = expert op het gebied van leiderschap en persoonlijke effectiviteit
Het concept helpt mensen om hun aandacht en energie te richten op zaken waar ze daadwerkelijk invloed op kunnen
uitoefenen, in plaats van inzicht te laten meeslepen door zaken waar ze geen invloed op hebben.
EEN EERSTE BEELD VAN ARMOEDE
BRIL OM NAAR ARMOEDE TE KIJKEN IS VERSCHILLEND
• Bril vanuit ons eigen referentiekader
• Bril van oordelen, beoordelen, veroordelen/stereotypen
• Bril vanuit cijfers
• Bril armoede en stress
➔ Besef ook dat we allemaal, altijd door een bril kijken …
3
, MP - samenvatting
Referentiekader (filmpje)
Bekijken de wereld vanuit een persoonlijke gekleurde bril = referentiekader = welk beeld heb je?
→ binnenuit referentiekader zitten de zaken die je normaal/gewoon vind
→ vanbuiten referentiekader zitten zaken je abnormaal/ongewoon vind
Referentiekader is continu in beweging
Referentiekader – invloeden:
- De omgeving (ouders, vrienden, familie, idolen, …)
- Uitspraken (alle onderwerpen, dag in, dag uit)
GEVAREN
Welk gevaar schuilt hierin?
• (On)bewuste vooroordelen
• Vooroordelen als evidenties
• Evidenties als “nieuwe” waarheid
➔ Ontstaan van kloven tussen leefwereld
VAN BEELDEN NAAR METEN
Naar een meer wetenschappelijke benadering van armoede
• Concept
• Definitie
• Meten en maatstaven van armoede
• Onderzoek en mechanismen van armoede
VAN BEELD NAAR CONCEPT: EEN MEER WETENSCHAPPELIJKE BENADERING
CONCEPTUEEL
Definitie armoede = welke aspecten wel of niet? Wie wordt betrokken? Hoe kunnen we dan
meten?
Armoede is een breed concept dat in relatie staat tot andere concepten. Naar gelang de
definitie van armoede die men hanteert, zal bepaald worden hoe, wat en wie men meet.
DEFINITIE
DEFINITIE DECREET ARMOEDE EN VRANCKEN
= “Een netwerk van sociale uitsluitingen dat zich uitstrekt over meerdere gebieden van het individuele en collectieve bestaan.
Het scheidt de armen van de algemeen aanvaarde leefpatronen van de samenleving. Deze kloof kunnen ze niet op eigen kracht
overbruggen.”
4
