Probleem 3: Birth of Psychology
Literatuur: Hergenhahn (h9, 10, 11 & 16), Thorne (h15), Richards (h3) + PDFs
Wilhelm Maximilian Wundt (1832-1920)
Rond 1862 bedacht Wundt dat het mogelijk was om psychologie tot een aparte discipline te
maken. Zo ontdekte hij dat hij de snelheid van selectieve aandacht aan het meten was. Het
duurde ongeveer 1/10e seconde om de aandacht vrijwillig te switchen van de ene stimulus
naar de andere. Hij mat dit aan de hand van een klok, die hij de thought meter noemde.
Belangrijk voor Wundt was het concept van een will: het centrale concept waarmee alle
problemen in de psychologie voor moeten worden begrepen. Hij geloofde dat mensen
kunnen bepalen waar ze aandacht aan geven en dat activiteiten zoals gedrag en selectieve
aandacht zijn gemotiveerd. Wundt noemde zijn benadering het voluntarisme, vanwege de
nadruk op wilskracht, keuze en doelen.
Het doel van psychologie volgens Wundt is het begrijpen van zowel simpele als complexe
fenomenen omtrent bewustzijn. Hij geloofde dat alle wetenschappen gebaseerd zijn op
ervaring, maar het type ervaring zou anders zijn voor psychologie:
Mediate experience: hierop zijn andere wetenschappen gebaseerd. De ervaring van
deze wetenschapper is niet direct, omdat het wordt bemiddeld door meetapparaten.
Immediate experience: hierop is psychologie gebaseerd. Wundt wilde de
psychologische processen begrijpen waarmee we de fysieke wereld ervaren. Deze
ervaring is direct, omdat het gaat om bewustzijn zoals het plaatsvindt.
Wundt gebruikte introspection om onmiddellijke ervaringen te bestuderen. Hij maakte
hierbij onderscheid tussen twee vormen van introspectie. Pure introspection: relatief
ongestructureerde zelfobservatie, zoals gebruikt door eerdere filosofen. Experimental
introspection: het gebruik van laboratorische instrumenten om introspectie, in de vorm van
interne perceptie, zo precies te maken als externe perceptie. Wundt gebruikte het als een
techniek om te bepalen of een persoon een specifieke sensatie wel of niet ervaart.
Volgens Wundt zijn er twee basistypen van mentale ervaring:
Sensation vindt plaats wanneer een zintuig wordt gestimuleerd en impulsen naar het
brein stuurt. Sensaties kunnen worden beschreven in termen van:
- Modality: sensaties kunnen visueel, auditief, enz. zijn. Binnen modaliteit kan een
sensatie verder worden geanalyseerd in zijn of haar qualities, zoals de kleur van
een visuele sensatie.
- Intensity: hoe intens is een bepaalde stimulus.
Feelings gaan altijd samen met sensaties. Volgens Wundt’s tridimensional theory of
feeling kan ieder gevoel worden beschreven in de mate waarin ze de volgende
eigenschappen bezitten: plezierig – onplezierig, opwinding – kalmte, spanning –
ontspanning.
Perceptie vindt plaats wanneer meerdere elementen tegelijkertijd worden ervaren.
Perceptie wordt bepaald door: de aanwezige fysieke stimulatie, de anatomische bouw van
, het individu en eerdere ervaringen van het individu. Het deel van het perceptuele veld waar
het individu aandacht aan geeft, is apperceived. Dit is onder de controle van het individu.
Creative synthesis: wanneer aandacht wordt gegeven aan elementen, kunnen deze
worden geschikt volgens de wil van het individu. Dit kan resulteren in arrangements
die nooit eerder in werkelijkheid zijn ervaren. Dit fenomeen zou psychologie een
kwalitatief verschillende discipline maken.
‘De wil’ zou psychologische causaliteit kwalitatief verschillend maken van fysieke causaliteit.
Wundt geloofde dat psychologische events niet kunnen worden voorspeld:
Psychologische events moeten worden beschreven in termen van intenties en
doelen, omdat de acties oneindig veel fysieke vormen aan kunnen nemen.
Principle of the heterogony of ends: een doelgerichte activiteit leidt bijna altijd tot
meer dan dat ene doel. Bijna altijd gebeurt er iets onverwachts, waardoor patronen
van motivatie geheel veranderen en nieuwe motivaties ontstaan.
Principle of contrasts: tegenovergestelde ervaringen versterken elkaar. Vb. nadat je
iets zuurs hebt gegeten, smaakt iets zoets veel zoeter.
Principle toward the development of opposites: na een langdurige ervaring met een
type neemt de neiging toe om de tegenovergestelde type ervaring te zoeken.
Wundt was een determinist; hij geloofde niet in de free will. Achter alle vrijwillige
gedragingen zouden mentale wetten werken op de inhoud van het bewustzijn. Deze zijn
onbewust, complex en kunnen niet worden onderzocht.
Völkerpsychologie (groeps- of culturele psychologie): in dit werk benadrukte Wundt de
studie van taal. Verbale communicatie zou een proces zijn bestaande uit drie stappen:
1. De spreker moet zijn of haar general impression bewust waarnemen (apperceptie).
2. De spreker kiest woorden en zinsstructuren om de algemene impressie te uiten.
3. De luisteraar moet, na het horen van de woorden en zinnen van de spreker, de
algemene impressie van de spreker bewust waarnemen (apperceptie).
Bewijs voor dit proces: vaak onthouden we de betekenis van iemands woorden,
zonder dat we hebben onthouden wat deze precieze woorden waren.
De psychologie van Wundt kwam overeen met rationalistische ideeën, terwijl in de VS het
empirisme-positivistisme heerste. Zijn ideeën werden daardoor vaak verdraaid.
Francis Galton (1822-1911)
Galton stelde dat iemands intelligentie afhangt van de accuraatheid van zijn/haar zintuigen.
Daarbij geloofde hij dat intelligentie erfelijk is, wat werd bevestigd in zijn onderzoek naar
intelligentie in kinderen van intelligente personen. Galton geloofde dat de algemene
intelligentie van mensen zou kunnen worden verbeterd door middel van selective breeding,
en noemde dit eugenics. Hij stelde voor dat paring tussen slimme mensen moest worden
gestimuleerd, terwijl paring tussen minder slimme mensen moest worden tegengegaan.
Om zijn nativistische standpunt te ondersteunen, begon Galton met onderzoek naar
tweelingen. Hij vond het volgende:
Literatuur: Hergenhahn (h9, 10, 11 & 16), Thorne (h15), Richards (h3) + PDFs
Wilhelm Maximilian Wundt (1832-1920)
Rond 1862 bedacht Wundt dat het mogelijk was om psychologie tot een aparte discipline te
maken. Zo ontdekte hij dat hij de snelheid van selectieve aandacht aan het meten was. Het
duurde ongeveer 1/10e seconde om de aandacht vrijwillig te switchen van de ene stimulus
naar de andere. Hij mat dit aan de hand van een klok, die hij de thought meter noemde.
Belangrijk voor Wundt was het concept van een will: het centrale concept waarmee alle
problemen in de psychologie voor moeten worden begrepen. Hij geloofde dat mensen
kunnen bepalen waar ze aandacht aan geven en dat activiteiten zoals gedrag en selectieve
aandacht zijn gemotiveerd. Wundt noemde zijn benadering het voluntarisme, vanwege de
nadruk op wilskracht, keuze en doelen.
Het doel van psychologie volgens Wundt is het begrijpen van zowel simpele als complexe
fenomenen omtrent bewustzijn. Hij geloofde dat alle wetenschappen gebaseerd zijn op
ervaring, maar het type ervaring zou anders zijn voor psychologie:
Mediate experience: hierop zijn andere wetenschappen gebaseerd. De ervaring van
deze wetenschapper is niet direct, omdat het wordt bemiddeld door meetapparaten.
Immediate experience: hierop is psychologie gebaseerd. Wundt wilde de
psychologische processen begrijpen waarmee we de fysieke wereld ervaren. Deze
ervaring is direct, omdat het gaat om bewustzijn zoals het plaatsvindt.
Wundt gebruikte introspection om onmiddellijke ervaringen te bestuderen. Hij maakte
hierbij onderscheid tussen twee vormen van introspectie. Pure introspection: relatief
ongestructureerde zelfobservatie, zoals gebruikt door eerdere filosofen. Experimental
introspection: het gebruik van laboratorische instrumenten om introspectie, in de vorm van
interne perceptie, zo precies te maken als externe perceptie. Wundt gebruikte het als een
techniek om te bepalen of een persoon een specifieke sensatie wel of niet ervaart.
Volgens Wundt zijn er twee basistypen van mentale ervaring:
Sensation vindt plaats wanneer een zintuig wordt gestimuleerd en impulsen naar het
brein stuurt. Sensaties kunnen worden beschreven in termen van:
- Modality: sensaties kunnen visueel, auditief, enz. zijn. Binnen modaliteit kan een
sensatie verder worden geanalyseerd in zijn of haar qualities, zoals de kleur van
een visuele sensatie.
- Intensity: hoe intens is een bepaalde stimulus.
Feelings gaan altijd samen met sensaties. Volgens Wundt’s tridimensional theory of
feeling kan ieder gevoel worden beschreven in de mate waarin ze de volgende
eigenschappen bezitten: plezierig – onplezierig, opwinding – kalmte, spanning –
ontspanning.
Perceptie vindt plaats wanneer meerdere elementen tegelijkertijd worden ervaren.
Perceptie wordt bepaald door: de aanwezige fysieke stimulatie, de anatomische bouw van
, het individu en eerdere ervaringen van het individu. Het deel van het perceptuele veld waar
het individu aandacht aan geeft, is apperceived. Dit is onder de controle van het individu.
Creative synthesis: wanneer aandacht wordt gegeven aan elementen, kunnen deze
worden geschikt volgens de wil van het individu. Dit kan resulteren in arrangements
die nooit eerder in werkelijkheid zijn ervaren. Dit fenomeen zou psychologie een
kwalitatief verschillende discipline maken.
‘De wil’ zou psychologische causaliteit kwalitatief verschillend maken van fysieke causaliteit.
Wundt geloofde dat psychologische events niet kunnen worden voorspeld:
Psychologische events moeten worden beschreven in termen van intenties en
doelen, omdat de acties oneindig veel fysieke vormen aan kunnen nemen.
Principle of the heterogony of ends: een doelgerichte activiteit leidt bijna altijd tot
meer dan dat ene doel. Bijna altijd gebeurt er iets onverwachts, waardoor patronen
van motivatie geheel veranderen en nieuwe motivaties ontstaan.
Principle of contrasts: tegenovergestelde ervaringen versterken elkaar. Vb. nadat je
iets zuurs hebt gegeten, smaakt iets zoets veel zoeter.
Principle toward the development of opposites: na een langdurige ervaring met een
type neemt de neiging toe om de tegenovergestelde type ervaring te zoeken.
Wundt was een determinist; hij geloofde niet in de free will. Achter alle vrijwillige
gedragingen zouden mentale wetten werken op de inhoud van het bewustzijn. Deze zijn
onbewust, complex en kunnen niet worden onderzocht.
Völkerpsychologie (groeps- of culturele psychologie): in dit werk benadrukte Wundt de
studie van taal. Verbale communicatie zou een proces zijn bestaande uit drie stappen:
1. De spreker moet zijn of haar general impression bewust waarnemen (apperceptie).
2. De spreker kiest woorden en zinsstructuren om de algemene impressie te uiten.
3. De luisteraar moet, na het horen van de woorden en zinnen van de spreker, de
algemene impressie van de spreker bewust waarnemen (apperceptie).
Bewijs voor dit proces: vaak onthouden we de betekenis van iemands woorden,
zonder dat we hebben onthouden wat deze precieze woorden waren.
De psychologie van Wundt kwam overeen met rationalistische ideeën, terwijl in de VS het
empirisme-positivistisme heerste. Zijn ideeën werden daardoor vaak verdraaid.
Francis Galton (1822-1911)
Galton stelde dat iemands intelligentie afhangt van de accuraatheid van zijn/haar zintuigen.
Daarbij geloofde hij dat intelligentie erfelijk is, wat werd bevestigd in zijn onderzoek naar
intelligentie in kinderen van intelligente personen. Galton geloofde dat de algemene
intelligentie van mensen zou kunnen worden verbeterd door middel van selective breeding,
en noemde dit eugenics. Hij stelde voor dat paring tussen slimme mensen moest worden
gestimuleerd, terwijl paring tussen minder slimme mensen moest worden tegengegaan.
Om zijn nativistische standpunt te ondersteunen, begon Galton met onderzoek naar
tweelingen. Hij vond het volgende:
