Verdieping in de
theoretische
orthopedagogiek
3DE BACHELOR ORTHOPEDAGOGIE
,HOOFDSTUK 1: INLEIDING
1.1 INHOUDELIJKE SITUERING
Twee grote doelstellingen:
1. voortdurende wisselwerking tussen theorie en praktijk
· vertrekt & wordt getoetst aan theorie
· op kritische wijze theoretische denkkaders tegenover elkaar afwegen
2. orthopedagogiek als handelingswetenschap is voortdurend in beweging
· permanent op de hoogte blijven van nieuwe, actuele tendensen
· nieuwe theorieën verwerven & kritisch benaderen
· theorieën in handelen integreren
Vier paradigma’s
'Mens als kennis': empirisch-analytisch paradigma
'Mens als verhaal': existentieel-fenomenologisch paradigma
'Mens als gerechtigheid': postmodern-kritisch paradigma
'Mens als totaliteit': holistisch-integratief paradigma
1.2 ORTHOPEDAGOGISCHE DENKKADERS
Orthopedagogiek
Een handelingswetenschap die zich richt op wetenschappelijk verantwoorde praktijk
wetenschappelijk onderbouwd → werken vanuit bepaalde theorie(ën)
ontwikkelen van denkstappen die leiden tot advies i.f.v. het handelen
analyseren van ondersteuningssituaties & formuleren van wenselijke en gerechtvaardigde doelen
permanente wisselwerking tussen praktijk en theorie
permanent in evolutie
· centraal: dagelijkse reflectieve actie
genomen beslissing verantwoorden vanuit wisselwerking tussen praktijk en theorie
open-mindedness
PARADIGMA
Een denkkader. Een geheel van modellen en theorieën binnen een wetenschappelijke discipline dat het denkkader vormt van
waaruit de werkelijkheid wordt geanalyseerd en beschreven.
KRITISCH – EXISTENTIEEL –
EMPIRISCH – ANALYTISCH INTEGRATIEF – HOLISTISCH
EMANCIPATORISCH FENOMENOLOGISCH
Mens als kennis Mens als gerechtigheid Mens als verhaal Mens als totaliteit
⇨ cognitief – gedragsmatig ⇨ disability-studies ⇨ psychodynamisch model ⇨ samen mét cliënt in een
model ⇨ self-advocacy ⇨ dialogische bepaalde context
⇨ meervoudig risicomodel ⇨ QoL grondvormen ⇨ positieve & bruikbare
elementen uit ≠
theorieën
⇨ complex gepuzzel
Nadruk op kennis, verklaren Nadruk op rechten van de Nadruk op subjectieve, Nadruk op individuele noden
mens, emancipatie en begrijpen van personen
empowerment
Remediëren Support Aanraken, praten, zorgen Integratieve
handelingsorthopedagogiek
1|THEORE TI SCHE OR THOPED AGOGIEK
, HOOFDSTUK 2: EMPIRISCH-ANALYTISCH PARADIGMA: DE MENS ALS KENNIS
2.1 INTRODUCTIE
nadruk op belang van kennisverwerking
grondige studie & observatie van gedrag
maakbaarheid & positivisme: verandering is mogelijk
ONDERZOEK: POSITIEF OUDERSCHAP
Wat is het effect van positief ouderschap (parental positive behaviour support) op jonge kinderen?
Onderzoeken wat werkt → handelen hierop aanpassen (handelingsalternatieven)
Hoe?
Theorie toetsen in de praktijk beschikken over getoetste kennis om handelen te baseren
Gedrag van kinderen en ouders zo concreet mogelijk te observeren/in werkelijkheid bekijken
vb. meer/minder gedragsproblemen, minder goed/beter doen op school, stellen ze pro- sociaal gedrag op school?...
Nagaan wat werkt er/verbanden leggen
Onderzoeksmethode past binnen het empirische-analytische kader
2.2 UITGANGSPUNTEN
UITGANGSPUNT KENMERKEN
1 centraal: concreet, observeerbare gedrag
enkele basisprincipes
· alle gedrag is aangeleerd + kan afgeleerd worden
· kan plaatsvinden door positieve & negatieve bekrachtiging
Gebaseerd op de leertheorie fundamenteel kenmerk van levende organismen
verandering in gebeurtenis = verandering in gedrag
wetmatige, functionele relatie tussen gedrag & gebeurtenissen
gedragsstoornissen als vormen van onaangepast gedrag
2 Concreet, observeerbaar en goede observatie van gedrag = belangrijk
meetbaar gedrag als ontstaan: Amerikaans droom jaren ‘60
onderzoeksobject · logische positivisme geloof in veranderbaarheid
3 kijken hoe probleemgedrag in stand gebracht / afgezwakt wordt door reacties van
Planmatige
de omgeving
gedragsverandering
2.3 EMPIRISCH-ANALYTISCH KADER ‘Methodologie: kennis door veranderen, de empirische
benadering in de pedagogiek’ – R. Van Ijzendoorn
EMPIRISCH-ANALYTISCHE BENADERING
Men probeert op systematische wijze verschillende pedagogische handelingen, methoden, ingrepen, therapieën en dergelijke
uit en kijkt dan of er van een verschillend pedagogisch effect sprake is
verschillende hulpmiddelen:
· (veld)experiment, survey-onderzoek, laboratoriumexperiment, observatieonderzoek …
Empirisch - ‘empiri’: waarneming in de praktijk
- richt zich op concrete praktijk, opvoedingswerkelijkheid
- Ideeën en theorieën toetsen aan die praktijk
Analytisch - Onderzoeken van gegevens
- Grote theorieën (totaalvisies) vertalen naar toetsbare brokstukken die men in empirie (praktijk) gaat
aftoetsen (is dit zo of is dit niet zo?)
- Opvoedingswerkelijkheid op systematische wijze interpreteren
Van objectieve kennis (mens als kennis) naar wenselijke verandering → hoe kunnen we verandering teweeg brengen?
= maakbaarheidsgedachte/logisch positivisme
2|THEORE TI SCHE OR THOPED AGOGIEK
theoretische
orthopedagogiek
3DE BACHELOR ORTHOPEDAGOGIE
,HOOFDSTUK 1: INLEIDING
1.1 INHOUDELIJKE SITUERING
Twee grote doelstellingen:
1. voortdurende wisselwerking tussen theorie en praktijk
· vertrekt & wordt getoetst aan theorie
· op kritische wijze theoretische denkkaders tegenover elkaar afwegen
2. orthopedagogiek als handelingswetenschap is voortdurend in beweging
· permanent op de hoogte blijven van nieuwe, actuele tendensen
· nieuwe theorieën verwerven & kritisch benaderen
· theorieën in handelen integreren
Vier paradigma’s
'Mens als kennis': empirisch-analytisch paradigma
'Mens als verhaal': existentieel-fenomenologisch paradigma
'Mens als gerechtigheid': postmodern-kritisch paradigma
'Mens als totaliteit': holistisch-integratief paradigma
1.2 ORTHOPEDAGOGISCHE DENKKADERS
Orthopedagogiek
Een handelingswetenschap die zich richt op wetenschappelijk verantwoorde praktijk
wetenschappelijk onderbouwd → werken vanuit bepaalde theorie(ën)
ontwikkelen van denkstappen die leiden tot advies i.f.v. het handelen
analyseren van ondersteuningssituaties & formuleren van wenselijke en gerechtvaardigde doelen
permanente wisselwerking tussen praktijk en theorie
permanent in evolutie
· centraal: dagelijkse reflectieve actie
genomen beslissing verantwoorden vanuit wisselwerking tussen praktijk en theorie
open-mindedness
PARADIGMA
Een denkkader. Een geheel van modellen en theorieën binnen een wetenschappelijke discipline dat het denkkader vormt van
waaruit de werkelijkheid wordt geanalyseerd en beschreven.
KRITISCH – EXISTENTIEEL –
EMPIRISCH – ANALYTISCH INTEGRATIEF – HOLISTISCH
EMANCIPATORISCH FENOMENOLOGISCH
Mens als kennis Mens als gerechtigheid Mens als verhaal Mens als totaliteit
⇨ cognitief – gedragsmatig ⇨ disability-studies ⇨ psychodynamisch model ⇨ samen mét cliënt in een
model ⇨ self-advocacy ⇨ dialogische bepaalde context
⇨ meervoudig risicomodel ⇨ QoL grondvormen ⇨ positieve & bruikbare
elementen uit ≠
theorieën
⇨ complex gepuzzel
Nadruk op kennis, verklaren Nadruk op rechten van de Nadruk op subjectieve, Nadruk op individuele noden
mens, emancipatie en begrijpen van personen
empowerment
Remediëren Support Aanraken, praten, zorgen Integratieve
handelingsorthopedagogiek
1|THEORE TI SCHE OR THOPED AGOGIEK
, HOOFDSTUK 2: EMPIRISCH-ANALYTISCH PARADIGMA: DE MENS ALS KENNIS
2.1 INTRODUCTIE
nadruk op belang van kennisverwerking
grondige studie & observatie van gedrag
maakbaarheid & positivisme: verandering is mogelijk
ONDERZOEK: POSITIEF OUDERSCHAP
Wat is het effect van positief ouderschap (parental positive behaviour support) op jonge kinderen?
Onderzoeken wat werkt → handelen hierop aanpassen (handelingsalternatieven)
Hoe?
Theorie toetsen in de praktijk beschikken over getoetste kennis om handelen te baseren
Gedrag van kinderen en ouders zo concreet mogelijk te observeren/in werkelijkheid bekijken
vb. meer/minder gedragsproblemen, minder goed/beter doen op school, stellen ze pro- sociaal gedrag op school?...
Nagaan wat werkt er/verbanden leggen
Onderzoeksmethode past binnen het empirische-analytische kader
2.2 UITGANGSPUNTEN
UITGANGSPUNT KENMERKEN
1 centraal: concreet, observeerbare gedrag
enkele basisprincipes
· alle gedrag is aangeleerd + kan afgeleerd worden
· kan plaatsvinden door positieve & negatieve bekrachtiging
Gebaseerd op de leertheorie fundamenteel kenmerk van levende organismen
verandering in gebeurtenis = verandering in gedrag
wetmatige, functionele relatie tussen gedrag & gebeurtenissen
gedragsstoornissen als vormen van onaangepast gedrag
2 Concreet, observeerbaar en goede observatie van gedrag = belangrijk
meetbaar gedrag als ontstaan: Amerikaans droom jaren ‘60
onderzoeksobject · logische positivisme geloof in veranderbaarheid
3 kijken hoe probleemgedrag in stand gebracht / afgezwakt wordt door reacties van
Planmatige
de omgeving
gedragsverandering
2.3 EMPIRISCH-ANALYTISCH KADER ‘Methodologie: kennis door veranderen, de empirische
benadering in de pedagogiek’ – R. Van Ijzendoorn
EMPIRISCH-ANALYTISCHE BENADERING
Men probeert op systematische wijze verschillende pedagogische handelingen, methoden, ingrepen, therapieën en dergelijke
uit en kijkt dan of er van een verschillend pedagogisch effect sprake is
verschillende hulpmiddelen:
· (veld)experiment, survey-onderzoek, laboratoriumexperiment, observatieonderzoek …
Empirisch - ‘empiri’: waarneming in de praktijk
- richt zich op concrete praktijk, opvoedingswerkelijkheid
- Ideeën en theorieën toetsen aan die praktijk
Analytisch - Onderzoeken van gegevens
- Grote theorieën (totaalvisies) vertalen naar toetsbare brokstukken die men in empirie (praktijk) gaat
aftoetsen (is dit zo of is dit niet zo?)
- Opvoedingswerkelijkheid op systematische wijze interpreteren
Van objectieve kennis (mens als kennis) naar wenselijke verandering → hoe kunnen we verandering teweeg brengen?
= maakbaarheidsgedachte/logisch positivisme
2|THEORE TI SCHE OR THOPED AGOGIEK
