Muzisch Agogische Methodiek - Dineke Behrend (H3 t/m 6)
Hoofdstuk 3 - Muzisch agogisch handelen
Stappenplan om iets aan het functioneren van cliënt/groep te veranderen door muzische
middelen: 1. Uiteindelijke doel beschrijven (Mag vaag zijn, het is een doel dat je niet
in een keer zult bereiken.
2. Deelproblemen benoemen (Beschrijven deelprobleem, betrokken
personen, wie ervaart het als probleem? Mogelijke oorzaken probleem, kun
je het probleem als social worker verhelpen?)
3. Onderliggende problematiek aangeven (Wat zie jij als onderliggende
problematiek? Komen hier deelproblemen uit voort?)
4. Deelprobleem uitkiezen (Een kiezen waarvan jij denkt dat het muzisch-
agogisch kan worden aangepakt: omvang probleem, aantal personen, hoe
zwaar weegt het probleem voor betrokkenen?)
5. Analysemodel (Welke interesses en vaardigheden heeft cliënt?
6. Iventariseren gegevens (Invullen analysemodel --> bladzijde 64)
Hulpvraag in bekende categorie onderbrengen:
A. Behoeftenhiërarchie van Maslow (bladzijde 65). Maslow heeft een piramide
opgesteld met de meest voorkomende menselijke behoeften.
B. Ontwikkelingsgebieden (Nagaan hoeveel iemand in zijn ontwikkeling gestoord is)
1. Sensomotorische ontwikkeling: waarnemingen en bewegingen
2. Cognitieve ontwikkeling: intelligentie, leren, herinneren, vermogen taal te gebruiken als
communicatiemiddel
3. Sociale ontwikkeling: relaties, aanpassen, maatschappelijke en politieke bewustwording
4. Emotionele ontwikkeling: onderscheiden van gevoelens en ermee om gaan
5. Religieuze en spirituele ontwikkeling: zin van het leven inzien, om kunnen gaan met de
dood, zien van toekomstperspectief.
Vier agogische hulpfuncties (doelstelling op afleiden)
* Preventie * Observatie en diagnose
* Begeleiding (* Behandelen)
© Lotte Zwart
, Manieren van muzisch werken: 3RCE
*Receptief: Via zintuigen muzisch bevelen (film kijken)
* Reproductief: Nadoen op grond van waarneming, herkenning en herinnering (spel+regels,
bouwtekening)
* Reflectief: Reactie geven, persoonlijke situatie toeten, bewustwording (film nabespreken,
songtekst)
* Creatief: Ontwerpen en fantasie aanspreken (gedicht schrijven)
* Expressief: Emoties uiten (gedicht met daarin gevoelens over overleden persoon)
Materiaalgebonden gegevens:
* Sensopatische appels: Uitnodiging tot beleving in de directe, zintuiglijke of lichamelijk
omgang met het materiaal (kleden van klei, vingerverven)
* Dimensionele appels: Ruimte/omgeving waarin de activiteit zich afspeelt in mogelijkheden
die iemand ziet om te bewegen
- Groeperen: Eindeloos rangschikken (appel naar vormen en eigenschap van het
materiaal) Niet het nut maar de handeling is van belang.
- Vormen: Zonder plan ontstaat iets (appel experimenteren en improviseren)
- Constructureren: Van het materiaal een nieuw geheel maken (bijv. blokkentoren)
* Thematische appels: Uitnodiging die van bepaalde activiteiten uit kan gaan op grond van
de betekenis die de activiteiten hebben. (waarde aan alle voorwerpen) Iedereen heeft zijn
associaties bij iets.
Hoofdstuk 4 - De voorbereiding van een muzische activiteit
Weerstanden tijdens een activiteit kunnen worden gezien als verdedigingsmechanisme: ze
worden gebruikt als er iets gebeurd wat iemand niet voorzien had, iets wat niet aansluit bij
zijn wereldbeeld. Iemand voelt zich bedreigd als hij weerstand vertoond.
1. Inhoudelijke afkeer: Kan ontstaan door ontbreken van appel van de activiteit,
maar ook door muzische activiteiten in het algemeen: 'kinderachtig gedoe'.
2. Maatschappijvisie: Voor volwassenen zijn muzische activiteiten niet vanzelf-
sprekend. Door spelletjes kunnen ze denken dat ze niet meer als volwaardig lid van
maatschappij worden gezien en alleen nog goed zijn om spelletjes te spelen.
3. Verschillende fasen in groepsontwikkeling: Een nieuwe groep is vaak minder
vertrouwd, mensen willen niet mee doen om risico's te vermijden: 'voor gek staan'.
4. Feedback: Moeilijk om te horen dat anderen anders over bepaalde dingen denken.
Bijvoorbeeld positief feedback krijgen terwijl iemand negatief over zichzelf denkt.
Hierdoor kan iemand zich terugtrekken uit de activiteit. 'Ik kan helemaal niet dansen'.
Omgaan met weerstanden betekend dat je mensen structuur en veiligheid biedt.
Structureren: voor jezelf en anderen structuur aanbrengen in een activiteit
- Schept orde, overzichtelijkheid en herkenbaarheid wat de activiteit hanteerbaar
maakt.
- Samenhang zoeken tussen nieuwe en eerdere ervaringen.
- Omgeving herkenbaar en werkbaar maken.
Normatieve structuren: In het dagelijks leven zijn we bezig elkaar normen op te leggen. Je
weet wat er van je verwacht wordt. Kunnen houvast geven, maar ook belemmerend werken
waardoor je je structuur moet aanpassen. (Niet vingerverven want je mag niet vies worden).
© Lotte Zwart
Hoofdstuk 3 - Muzisch agogisch handelen
Stappenplan om iets aan het functioneren van cliënt/groep te veranderen door muzische
middelen: 1. Uiteindelijke doel beschrijven (Mag vaag zijn, het is een doel dat je niet
in een keer zult bereiken.
2. Deelproblemen benoemen (Beschrijven deelprobleem, betrokken
personen, wie ervaart het als probleem? Mogelijke oorzaken probleem, kun
je het probleem als social worker verhelpen?)
3. Onderliggende problematiek aangeven (Wat zie jij als onderliggende
problematiek? Komen hier deelproblemen uit voort?)
4. Deelprobleem uitkiezen (Een kiezen waarvan jij denkt dat het muzisch-
agogisch kan worden aangepakt: omvang probleem, aantal personen, hoe
zwaar weegt het probleem voor betrokkenen?)
5. Analysemodel (Welke interesses en vaardigheden heeft cliënt?
6. Iventariseren gegevens (Invullen analysemodel --> bladzijde 64)
Hulpvraag in bekende categorie onderbrengen:
A. Behoeftenhiërarchie van Maslow (bladzijde 65). Maslow heeft een piramide
opgesteld met de meest voorkomende menselijke behoeften.
B. Ontwikkelingsgebieden (Nagaan hoeveel iemand in zijn ontwikkeling gestoord is)
1. Sensomotorische ontwikkeling: waarnemingen en bewegingen
2. Cognitieve ontwikkeling: intelligentie, leren, herinneren, vermogen taal te gebruiken als
communicatiemiddel
3. Sociale ontwikkeling: relaties, aanpassen, maatschappelijke en politieke bewustwording
4. Emotionele ontwikkeling: onderscheiden van gevoelens en ermee om gaan
5. Religieuze en spirituele ontwikkeling: zin van het leven inzien, om kunnen gaan met de
dood, zien van toekomstperspectief.
Vier agogische hulpfuncties (doelstelling op afleiden)
* Preventie * Observatie en diagnose
* Begeleiding (* Behandelen)
© Lotte Zwart
, Manieren van muzisch werken: 3RCE
*Receptief: Via zintuigen muzisch bevelen (film kijken)
* Reproductief: Nadoen op grond van waarneming, herkenning en herinnering (spel+regels,
bouwtekening)
* Reflectief: Reactie geven, persoonlijke situatie toeten, bewustwording (film nabespreken,
songtekst)
* Creatief: Ontwerpen en fantasie aanspreken (gedicht schrijven)
* Expressief: Emoties uiten (gedicht met daarin gevoelens over overleden persoon)
Materiaalgebonden gegevens:
* Sensopatische appels: Uitnodiging tot beleving in de directe, zintuiglijke of lichamelijk
omgang met het materiaal (kleden van klei, vingerverven)
* Dimensionele appels: Ruimte/omgeving waarin de activiteit zich afspeelt in mogelijkheden
die iemand ziet om te bewegen
- Groeperen: Eindeloos rangschikken (appel naar vormen en eigenschap van het
materiaal) Niet het nut maar de handeling is van belang.
- Vormen: Zonder plan ontstaat iets (appel experimenteren en improviseren)
- Constructureren: Van het materiaal een nieuw geheel maken (bijv. blokkentoren)
* Thematische appels: Uitnodiging die van bepaalde activiteiten uit kan gaan op grond van
de betekenis die de activiteiten hebben. (waarde aan alle voorwerpen) Iedereen heeft zijn
associaties bij iets.
Hoofdstuk 4 - De voorbereiding van een muzische activiteit
Weerstanden tijdens een activiteit kunnen worden gezien als verdedigingsmechanisme: ze
worden gebruikt als er iets gebeurd wat iemand niet voorzien had, iets wat niet aansluit bij
zijn wereldbeeld. Iemand voelt zich bedreigd als hij weerstand vertoond.
1. Inhoudelijke afkeer: Kan ontstaan door ontbreken van appel van de activiteit,
maar ook door muzische activiteiten in het algemeen: 'kinderachtig gedoe'.
2. Maatschappijvisie: Voor volwassenen zijn muzische activiteiten niet vanzelf-
sprekend. Door spelletjes kunnen ze denken dat ze niet meer als volwaardig lid van
maatschappij worden gezien en alleen nog goed zijn om spelletjes te spelen.
3. Verschillende fasen in groepsontwikkeling: Een nieuwe groep is vaak minder
vertrouwd, mensen willen niet mee doen om risico's te vermijden: 'voor gek staan'.
4. Feedback: Moeilijk om te horen dat anderen anders over bepaalde dingen denken.
Bijvoorbeeld positief feedback krijgen terwijl iemand negatief over zichzelf denkt.
Hierdoor kan iemand zich terugtrekken uit de activiteit. 'Ik kan helemaal niet dansen'.
Omgaan met weerstanden betekend dat je mensen structuur en veiligheid biedt.
Structureren: voor jezelf en anderen structuur aanbrengen in een activiteit
- Schept orde, overzichtelijkheid en herkenbaarheid wat de activiteit hanteerbaar
maakt.
- Samenhang zoeken tussen nieuwe en eerdere ervaringen.
- Omgeving herkenbaar en werkbaar maken.
Normatieve structuren: In het dagelijks leven zijn we bezig elkaar normen op te leggen. Je
weet wat er van je verwacht wordt. Kunnen houvast geven, maar ook belemmerend werken
waardoor je je structuur moet aanpassen. (Niet vingerverven want je mag niet vies worden).
© Lotte Zwart
