Oefententamen
Vraag 1 (10 punten)
De studie van Durkheim over zelfmoord wordt vaak gebruikt als voorbeeld van een typisch
sociologisch onderzoek, waarbij gebruik wordt gemaakt van de sociologische verbeeldingskracht (ook
wel ‘het sociologische perspectief’ of ‘the sociological imagination’ genoemd). Leg uit wat
sociologische verbeeldingskracht is en van welk onderdeel van de sociologische verbeeldingskracht
Durkheim’s zelfmoordstudie een voorbeeld is. Betrek in je antwoord ook een uitleg van het tweede
onderdeel van de sociologische verbeeldingskracht.
Begrip sociologische verbeeldingskracht
Twee onderdelen van sociologisch perspectief
- Ongewone in het bekende -> ter discussie stellen van wat wij als normaal beschouwen
- Algemene in het bijzondere -> algemene patronen ontdekken in specifieke gevallen
- Durkheim past bij het algemene in het bijzondere -> zelfmoord lijkt individuele keuze, maar vanuit
macro perspectief zie je dat bepaalde groepen, bijvoorbeeld mannen en protestanten, voornamelijk
zelfmoord plegen
Vraag 2 (15 punten)
Sociale stratificatie is een universeel verschijnsel: het speelt in elke samenleving een rol. De manier
waarop stratificatie zich manifesteert verschilt echter over de tijd en tussen culturen.
a) Leg uit wat er moet worden verstaan onder sociale stratificatie. Betrek in je antwoord ook de vier
grondprincipes van sociale stratificatie. (6 punten)
Sociale stratificatie is een systeem binnen een samenleving waarmee een samenleving
categorieën/mensen rangschikt in een bepaalde hiërarchie (bijvoorbeeld inkomen). Dit systeem kan
gesloten of open zijn en dit is afhankelijk van de mate waarin sociale mobiliteit mogelijk is.
Grondprincipes:
- Kenmerk van de samenleving, niet van individu
- Wordt overgegeven van generatie op generatie
- Universeel, maar variabel
- Niet alleen gebaseerd op ongelijkheid, maar ook overtuigingen
b) Beargumenteer vanuit structureel functionalistisch perspectief waarom de Industriële Revolutie
ertoe heeft geleid dat het systeem van stratificatie in de samenleving is veranderd. (9 punten)
Bij het structurele functionalisme worden onderdelen gezien in de zin van hun functie voor de
samenleving. Het maatschappijbeeld dat ten grondslag ligt aan dit perspectief is consensus. Dit
betekent dat het ervan uitgaat dat we met zijn alle dezelfde ideeën hebben (bijvoorbeeld over wat
goed en kwaad is). Het structureel functionalisme kijkt op macroniveau naar de samenleving.
Er zijn twee systemen: open en gesloten. Voor de industriële revolutie was er een gesloten systeem.
Dit is veranderd in de geïndustrialiseerde landen naar een open systeem. In een open systeem kun je
groeien. Bij de industriële revolutie is het van belang dat mensen kunnen groeien. Er moeten nieuwe
ideeën worden bedacht en dit doet men alleen wanneer men kan groeien. Dit is de functie van een
open systeem.
, Vraag 3 (10 punten)
Leg uit wat het sociologische begrip ‘cultuur’ inhoudt. Betrek in je antwoord ook een uitleg van
materiële en immateriële cultuur.
Cultuur is de wijzen van denken, handelen en materiële objecten die samen de levenswijze van een
volk vormen. De cultuur kan worden onderscheiden in een materiele en een immateriële cultuur.
Een materiele cultuur zijn tastbare objecten die gecreëerd zijn door de leden van de samenleving.
Een immateriële cultuur zijn door een volk ontwikkelde ideeën, symbolen, taal, woorden en normen.
- Symbolen zijn verschijnselen met bepaalde betekenis dat wordt herkend door leden van de
gemeenschap
- Taal is de kern van het symbolenstelsel.
- Waarden zijn cultureel gedefinieerde standaarden waarmee mensen bepalen wat goed is en die als
algemene richtlijnen functioneren voor het dagelijkse leven
- Normen zijn regels waarmee een samenleving het gedrag van haar leden reguleert
Vraag 1 (10 punten)
De studie van Durkheim over zelfmoord wordt vaak gebruikt als voorbeeld van een typisch
sociologisch onderzoek, waarbij gebruik wordt gemaakt van de sociologische verbeeldingskracht (ook
wel ‘het sociologische perspectief’ of ‘the sociological imagination’ genoemd). Leg uit wat
sociologische verbeeldingskracht is en van welk onderdeel van de sociologische verbeeldingskracht
Durkheim’s zelfmoordstudie een voorbeeld is. Betrek in je antwoord ook een uitleg van het tweede
onderdeel van de sociologische verbeeldingskracht.
Begrip sociologische verbeeldingskracht
Twee onderdelen van sociologisch perspectief
- Ongewone in het bekende -> ter discussie stellen van wat wij als normaal beschouwen
- Algemene in het bijzondere -> algemene patronen ontdekken in specifieke gevallen
- Durkheim past bij het algemene in het bijzondere -> zelfmoord lijkt individuele keuze, maar vanuit
macro perspectief zie je dat bepaalde groepen, bijvoorbeeld mannen en protestanten, voornamelijk
zelfmoord plegen
Vraag 2 (15 punten)
Sociale stratificatie is een universeel verschijnsel: het speelt in elke samenleving een rol. De manier
waarop stratificatie zich manifesteert verschilt echter over de tijd en tussen culturen.
a) Leg uit wat er moet worden verstaan onder sociale stratificatie. Betrek in je antwoord ook de vier
grondprincipes van sociale stratificatie. (6 punten)
Sociale stratificatie is een systeem binnen een samenleving waarmee een samenleving
categorieën/mensen rangschikt in een bepaalde hiërarchie (bijvoorbeeld inkomen). Dit systeem kan
gesloten of open zijn en dit is afhankelijk van de mate waarin sociale mobiliteit mogelijk is.
Grondprincipes:
- Kenmerk van de samenleving, niet van individu
- Wordt overgegeven van generatie op generatie
- Universeel, maar variabel
- Niet alleen gebaseerd op ongelijkheid, maar ook overtuigingen
b) Beargumenteer vanuit structureel functionalistisch perspectief waarom de Industriële Revolutie
ertoe heeft geleid dat het systeem van stratificatie in de samenleving is veranderd. (9 punten)
Bij het structurele functionalisme worden onderdelen gezien in de zin van hun functie voor de
samenleving. Het maatschappijbeeld dat ten grondslag ligt aan dit perspectief is consensus. Dit
betekent dat het ervan uitgaat dat we met zijn alle dezelfde ideeën hebben (bijvoorbeeld over wat
goed en kwaad is). Het structureel functionalisme kijkt op macroniveau naar de samenleving.
Er zijn twee systemen: open en gesloten. Voor de industriële revolutie was er een gesloten systeem.
Dit is veranderd in de geïndustrialiseerde landen naar een open systeem. In een open systeem kun je
groeien. Bij de industriële revolutie is het van belang dat mensen kunnen groeien. Er moeten nieuwe
ideeën worden bedacht en dit doet men alleen wanneer men kan groeien. Dit is de functie van een
open systeem.
, Vraag 3 (10 punten)
Leg uit wat het sociologische begrip ‘cultuur’ inhoudt. Betrek in je antwoord ook een uitleg van
materiële en immateriële cultuur.
Cultuur is de wijzen van denken, handelen en materiële objecten die samen de levenswijze van een
volk vormen. De cultuur kan worden onderscheiden in een materiele en een immateriële cultuur.
Een materiele cultuur zijn tastbare objecten die gecreëerd zijn door de leden van de samenleving.
Een immateriële cultuur zijn door een volk ontwikkelde ideeën, symbolen, taal, woorden en normen.
- Symbolen zijn verschijnselen met bepaalde betekenis dat wordt herkend door leden van de
gemeenschap
- Taal is de kern van het symbolenstelsel.
- Waarden zijn cultureel gedefinieerde standaarden waarmee mensen bepalen wat goed is en die als
algemene richtlijnen functioneren voor het dagelijkse leven
- Normen zijn regels waarmee een samenleving het gedrag van haar leden reguleert
