Schema's Rechtsvergelijking

Staatsstructuur Rechtsbronnen Verhouding Controle wetgeving Bevoegdheidsverdeling
internationaal en
Europees recht

België Constitutionele  Formele grondwet Monistisch Grondwettelijke hof: Exclusieve bevoegdheden in GW
Parlementaire Monarchie  Bijz. meerderheidswetten  Abstract: beroep tot zowel aan federale overheid als
 Decreten & ord. Suprematie Nietigverklaring deeleenheden
Bijzondere federale staat  KB’s & MB’s internationale  Concreet: Prejudiciële
1) gefedereerde entiteiten  Rechtspraak: verdragen met directe vraag Weinig concurrerende
2) gedecentraliseerde - niet bindend werking en Europese bevoegdheden
besturen - precedenten HvC de facto recht Raad van State:
bindend (smeerkaas-arrest & annulatieberoep mbt Federaal ondergeschikt aan
Bicameraal Parlement  Gewoonte Costa-Enel) verordeningen en deelstatelijk
 ARB (grondwettelijke of dergelijke UM
wettelijke aard) Buitentoepassing laten Residuaire bevoegdheid krachtens
strijdige wetten met GW: gemeenschappen en gewesten
inter. Verdragen DW In werkelijkheid: federale overheid

Nederland Monarchie  Formele grondwet Monistisch Onschendbaarheid /
 Formele wetten door Formele wetten 
<-> Koninkrijk Gedecentraliseerde Staten-Generaal (Parl.) Primauteit Geen GW toetsing
der eenheidsstaat  AMvB, verordeningen, internationaal en Eur. formele wetten
Nederlanden 1) Gemeenten ministeriële regelingen Recht
2) Provincies  Gewoonte & ARB Geen constitutioneel hof
3) functionele decentr.  Rechtspraak: Toetsing GW aan
- Niet bindend internationale Buitentoepassing laten
Bicameraal Parlement - Uitspraken Hoge Raad de verdragen met directe strijdige formele wetten
facto bindend werking met internationaal en
Koninkrijk der (Processieverbod- Eur. Recht met directe
Nederlanden: Nederland, arrest) werking
Aruba, Curaçao en Sint-
Maarten

, Gerechtelijke Administratieve Tweede aanleg ? Bijzonderheden
organisatie rechtscolleges?




België / Administratieve rechtscolleges, Principe dubbele aanleg Decentralisatie: gemeenschappen en
hoogste instantie Raad van gewesten
State Hof van Cassatie hoogste
beroepsinstantie, louter op Deconcentratie: Provincies en gemeenten
gronden van recht


Nederland 3 rechtsgebieden Geen administratieve Geen algemeen recht op Functionele decentralisatie –
- Strafrecht rechtscolleges 2de aanleg waterschappen
- Bestuursrecht
- Civiele sector Subsidiair pas na uitputting Raadgevende referenda aan het volk ter
bezwaarprocedures bij overheid aanvulling representatieve democratie
Rechtbanken < gerechtshoven aanhangig making bij rechtbank
< Hoge Raad 1ste aanleg Sociale grondrechten in GW

Hoge Raad: cassatierechter Beroep tegen 1ste aanleg bij Nieuw Burgerlijk Wetboek geïnspireerd op
Raad van State Duits BGB

, Staatsstructuur Rechtsbronnen Verhouding Controle wetgeving Bevoegdheidsverdeling
internationaal en
Europees recht


Frankrijk Parlementaire  Bloc Constitutionnalité Monistisch Conseil constitutionnel – Staat: residuaire bevoegdheden
democratie  Bloc Conventionalité Toetsing wetgeving aan Gedecentraliseerde overheden:
 Loi Ordinaires Ondergeschikt aan GW Bloc constitutionnel toegewezen bevoegdheden
Presidentieel regime  Loi Organiques -> bestuurlijk toezicht
(rechtstreeks verkozen)  Règlements autonomes GW herziening vereist Question Prioritaire de
 Règlement d’application om strijdig internationaal constitutionnalité –
Eenheidsstaat met  Loi d’habilitation - Ordonnances verdrag of Eur. Recht in Hof van Cassatie selecteert Article 34 Code Civil
beperkte  Principes généraux du droit te voeren QPC  Toegewezen bevoegdheid:
decentralisatie - Principes fondamentaux Parlement
-> gemeenten, - Principes de valeur constitutionnel Conseil d’état  Residuaire bevoegdheid: UM
departementen en  Rechtspraak: - Recours en Annulation
regio’s - Niet bindend - legaliteitscontrole Controle: Conseil
- De facto bindend hoogste règlements constitutionnel
Bicameraal Parlement rechtscolleges

Duitsland Republiek  Formele grondwet met absolute Dualistisch BVerfG controle  Toegewezen bevoegdheid:
primauteit ! conformiteit GW Staat
Presidentieel regime,  Grondwetten deelstaten GW > Internationle  Residuaire bevoegdheid:
verkozen door  Federale wetten (Bondsdag) Verdragen  Abstract Länder
parlementair assemblee  ARB > wetgeving  Concreet
 Gewoonterecht: bindend Europees recht: Solange  Constitutionele klacht Concurrerende bevoegdheid
Federale staat (16  Rechtspraak: niet bindend, de facto arresten (ultimum remedium) -> Bundesreccht bricht
Länder) – Confederatie: bindend v. BVerfG Grondrechten m. Landesrecht
soevereiniteit Länder  Rechtsleer: geen rechtsbron vergelijkbaar beschermd