De tijd van jagers en boeren
§1 Het leven van jager-verzamelaars
De levenswijze van jager-verzamelaars.
Uit de langste tijd uit de geschiedenis van de mensheid bestaan er geen
schriftelijke bonnen. Deze periode heet de prehistorie (voorgeschiedenis) of de
tijd van jagers en boeren. Dit tijdvak eindigde rond 3000 v.C. toen het schrift
in het Midden-Oosten ontstond. Voor kennis uit deze tijd zijn we afhankelijk van
ongeschreven bronnen (archeologie), zoals botresten, voetafdrukken en
grotschilderingen. Er is beperkte informatie over de cultuur van prehistorische
mensen over hoe ze leefde, maar over hun denken weten we minder.
Mensen leefden in groepen, in een samenleving van jager-verzamelaars en
aten vlees en plantaardig voedsel, dat ze bewerkten. Uiteindelijk bleef alleen de
moderne mens (homo sapiens) over die in Oost-Afrika ontstond. Er waren andere
menssoorten die verspreid over de wereld leefden, behalve in Amerika. De
moderne mens verspreidde zich eerst in Azië en kwam later in Europa en
Australië. Andere menssoorten stierven toen uit (neanderthaler). Waardoor de
moderne mens als enige overleefde weten we niet.
Tot 9000 v.C. leefden alle mensen van jager en voedselverzamelaars. Er was een
duidelijke rolverdeling tussen man en vrouw. Mannen hadden meer spierkracht
en konden zich vrijer bewegen, doordat ze nooit zwanger waren. Daarom jaagden
de mannen, die samenwerkten om grote dieren te vangen. Vrouwen zorgden
voor de kinderen en verzamelden plantaardig voedsel.
Jager-verzamelaars leefden in kleine groepen, hadden geen vaste woonplaats en
zwierven om voedsel te vinden (nomaden). Groepen hadden vaak een basiskamp
vanuit waar ze op pad gingen. Dit kamp werd verplaatst, zodra de
bestaansmiddelen waren uitgeput. Ze hadden weinig bezit, want ze moesten
alles bij zich kunnen dragen.
Jager-verzamelaars hadden grove werktuigen en vanaf 50.000 v.C. werden deze
ingewikkelder. Er kwamen wapens met meerdere onderdelen, genaaide kleding
en tenten tegen de koud. Zo verspreiden ze zich in de ijstijd over Europa.
Vanaf 30.000 v.C. brachten jagers-verzamelaars hun gedachten tot uiting in
kunst. Ze maakten vrouwenbeeldjes en wandschilderingen. De prehistorische
kunst laat zien dat de cultuur van jager-verzamelaars ingewikkelder werd.
Mensen gingen denken in symbolen.