Samenvatting Lesdoelen uitgewerkt OWE2: Oriëntatie Op Het Vak

A&F
Lesweek 1

Kent de anatomie van het hart;

 Hart bestaat uit twee holle spieren (atriumspier en ventrikelspier) die worden
gescheiden door twee bindweefselringen: anuli fibrosi cordis.
o De anuli hebben elk twee openingen die afsluitbaar zijn door middel van
vliezige kleppen.
 Septum cordis (harttussenschot): scheiding tussen linker- en rechterharthelft.
o Septum interatriale cordis (scheiding tussen linker en rechter atrium): is vrij
dun en bestaat uit bindweefsel.
o Septum interventriculare cordis (scheiding tussen linker- en rechterventrikel):
veel dikker en bestaat uit hartspierweefsel.
 Grote bloedvaten die in rechteratrium uitmonden (via beide stroomt zuurstofarm
bloed rechteratrium in).
o v. cava inferior: onderste holle ader.
o v. cava superior: bovenste holle ader.
 Grote bloedvaten die in linkeratrium uitmonden:
o 4 venae pulmonales (longaders) met zuurstofrijk bloed.
 Grote bloedvaten die ontspringen aan rechterventrikel:
o Truncus pulmonalis. Splitst al snel op in linker en rechter a. pulmonalis
(longslagader). Vervoeren zuurstofarm bloed naar longen.
 Grote bloedvaten die ontspringen in linkerventrikel:
o Aorta (grote lichaamsslagader): bevat zuurstofrijk bloed.

Hartwand: van binnen naar buiten: endocardium (endocard), myocardium (myocard) en
dubbelwandige pericardium (pericard).
 Endocardium: eenlagig plaveiselepitheel versterkt met dun laagje elastisch
bindweefsel. Zorgt voor glad oppervlak waar bloedcellen langs kunnen glijden zonder
kapot te gaan.
 Myocardium (hartspier): dikste laag van hartwand en bestaat uit hartspierweefsel,
waarvan spiervezels in drie lagen zijn gerangschikt (elke laag andere richting, maakt
efficiënte samentrekking mogelijk).
o Myocard van atria is dunner dan die van ventrikels vanwege geringe afstand
tussen atria en ventrikels.
o Ook tussen beide ventrikels verschil: hartspier linkerventrikel is 3 keer zo dik
als die van rechterventrikel.
o De musculi papillaires en een groot aantal spierbalkjes bevinden zich aan
binnenkant van ventrikelmyocard. Sommige spierbalkjes lopen dwars door
ventrikelholte.
o Arteriën en venen van hartcirculatie hebben groot aantal sterk vertakte
bloedvaten die aan buitenkant van myocard lopen.
o Hartcirculatie: zorgt voor bloedvoorziening van hartspier.
 Pericardium (hartzakje): beide sereuze vliezen rondom hart.
o Functie: het opheffen van wrijvingskrachten tussen hart en omringende
weefsels.
o Epicardium (epicard): binnenste vlies/viscerale blad dat is vergroeid met
hartoppervlak.

, o Pariëtale blad is vergroeid met weefsels die hart omgeven (peesplaat van
diafragma en borstvlies/buitenkant longvliezen).
o Pericardholte: holte tussen beide vliezen die gevuld is met sereus vocht.

Begrijpt de werking van de hartkleppen;

Hartkleppen: verhinderen dat bloed tegen eerdere stroomrichting in terugstroomt.
Atrioventriculaire kleppen: kleppen tussen atria en ventrikels. Worden opengeduwd door
bloed zelf als het vanuit atria naar ventrikels stroomt. Wanneer ventrikels bloed wegpompen
in holle ader slaan ze dicht.
 Valva tricuspidalis (drieslippige klep): tussen rechteratrium en rechterventrikel.
 Valva bicuspidalis/ valva mitralis (tweeslippige klep): tussen linkeratrium en
linkerventrikel.
 De basis van deze kleppen zit vast aan bindweefsel van anulus fibrosus cordis.
 Chordae tendineae: dunne peesdraden waar andere kant van de slippen verbonden
worden met kleine spierbundels (musculi papillares, papillaire spieren).
o Functie: verhinderen dat slappe kleppen door hoge druk te ver terugslaan
waardoor bloed in atria terugstroomt.
Arteriële kleppen: zitten aan basis van truncus pulmonalis en aorta.
 Elke klep bestaat uit 3 zakvormige vliezen en worden valvulae semilunares
(halvemaanvormige slippen) genoemd.
 Terugstromen van bloed als ventrikels zich
ontspannen wordt verhinderd doordat slippen
zich vullen met bloed en in gevulde toestand
tegen elkaar vallen.
 Valva trunci pulmonalis (pulmonalisklep):
valvulae semilunares tussen rechterventrikel en
longslagader.
 Valva aortae (aortaklep): valvulae semilunares
tussen linkerventrikel en aorta.



Kan de hartcyclus beschrijven;

Hartcyclus: systole (actiefase) steeds gevolgd door diastole. Elke hartactie
(systole+diastole) duurt 0,8 seconde en bestaat uit 3 fasen:
 Passieve vullingsfase (0,0 - 0,4 seconde): rustfase van hele hart atria en ventrikels
zijn ontspannen dus bloeddruk in hele hart is erg laag.
o Door de lage bloeddruk heeft hart een aanzuigende werking en stroomt bloed
vanuit holle aders de atria binnen.
o Vanuit de atria stroomt het bloed de ventrikels binnen (atrioventriculaire
kleppen opengeduwd).
o Aan het eind van de rustfase zijn atria en ventrikels gevuld met bloed.
 Actieve vullingsfase (0,4 - 0,5 seconde): beide atria contraheren (atriale systole)
onder invloed van impulsen van sinusknoop.

, o Door de atriale systole worden holle aders en longaders dichtgeknepen 
bloed naar ventrikels geduwd. Veroorzaakt extra vulling van elk ventrikel van
ongeveer 10%.
 Ventrikelsystolische fase (0,5 - 0,8 seconde): onder te verdelen in 3 fasen.
o Isovolumetrische fase (0,5 – 0,55 seconde): beide atria ontspannen zich en
sinusprikkels worden via AV-knoop, bundeltakken en purkinjevezels over
ventrikelwand verspreid.
 Ventrikels trekken samen, AV-kleppen slaan dicht (hoorbaar als eerste
harttoon).
o Ejectiefase (0,55 - 0,7 seconde): zodra bloeddruk in ventrikels hoger is dan
die in aorta en truncus pulmonalis, gaan AV- kleppen open en wordt bloed de
slagaders ingeperst.
o Relaxatiefase (0,7 – 0,8 seconde): myocardium van ventrikel ontspant en
bloeddruk daalt.
 Bloeddruk in aorta en truncus pulmonalis is juist heel hoog waardoor
arteriële kleppen dichtslaan (hoorbaar als tweede toon).
 Ventrikels zijn nu leeg  hartcyclus is voltooid.

Weet hoe de hartactie tot stand komt;

Sinusknoop: Bestaat uit klein netwerk van hartspiercellen die impulsen kunnen opwekken.
 De impulsen worden verdeeld over atria en veroorzaken contractie ervan
o Deze prikkels kunnen ventrikelmyocard nog niet bereiken doordat atrium en
ventrikelspier elektrisch van elkaar gescheiden zijn door anuli fibrosi.
 Ligt in myocardium van rechteratrium, tussen uitmondingen van v. cava inferior en v.
cava superior.
 Sinusritme: intrinsieke (eigen) frequentie van de sinusknoop met gemiddelde van 100
impulsen per minuut.
 Nervus vagus (zwervende zenuw): vertraagt sinusritme van 100 naar ongeveer 75
impulsen per minuut.
 De nervi accelerantes (aantal zenuwen van sympathische
systeem): hebben stimulerende invloed op sinusritme, waardoor hij
boven 180 impulsen per minuut kan komen bij lichamelijke
inspanning.
Atrioventriculaire knoop (AV-knoop): tweede zenuwknoop en wordt
geprikkeld door impulsen van sinusknoop.
 Ligt in wand van rechteratrium, naast kruising van rechter anulus
fibrosus en atriumseptum.
 Vertraagt ontvangen impulsen van sinusknoop met ongeveer 0,1
seconde.
 Zonder prikkeling van sinusknoop heeft AV-knoop een ritme van 50
impulsen per minuut (atrioventriculaire ritme). Dit ritme wordt
versneld door sinusknoop naar 75 impulsen per minuut in rust (en
hoger bij inspanning).
Bundel van His: bundel prikkelgeleidende cellen die vanaf AV-knoop,
door atriumseptum loopt en vervolgens omlaag ventrikelseptum ingaat.
 Splitst zich in linker- en rechter bundeltak, die naar apex (hartpunt)
toe lopen, daar ombuigen en uitwaaieren in hartspierweefsel van ventrikels.

, Purkinjevezels: prikkelgeleidende cellen die functie hebben van zenuwvezels. Liggen
verspreid over hele ventrikelmyocard (inclusief musculi papillares).
 Prikkelingen van purkinjevezels activeren hartspiercellen en veroorzaken contractie
van ventrikels  bloed wordt grote arteriën ingestuwd.
 Ventrikelmyocardritme: eigen impulsopwekkend vermogen van myocardvezels in
ventrikels.
o Bedraagt 40 prikkels per minuut maar wordt opgejaagd door sinusknoop naar
75 per minuut.

Kan de termen: frequentie, regulariteit en aequiliteit (gelijkmatigheid) uitleggen;

 Regulariteit: hoe regelmatig het hart samentrekt.
 Aequiliteit: gelijkmatigheid van samentrekking.
 Hartfrequentie (fH): aantal ventrikelcontracties per minuut.

Kent de basisprincipes van het ECG;

Herkent de hartactie op het ECG en kan benoemen welk deel van het ECG, welk deel
van de hartactie representeert;

Elektrocardiogram (ECG): methode voor meten van elektrische activiteit (prikkelgeleiding)
van hart. 10 elektroden worden op huid van borst, polsen en enkels geplaatst. Vaak 12-
kanaals ecg.
 Als elektrische stroom richting de elektrode gaat krijg je een positieve uitslag.
 Als elektrische stroom van elektrode afgaat krijg je een negatieve uitslag.



 P-top: resultaat van impulsen van sinusknoop in atriummyocard  atria trekken samen.
 PQ-segment: weerspiegelt vertraagde prikkelgeleiding in AV-knoop.
 Q-dal: verspreiding van impulsen over ventrikelseptum.
 QRS-complex: representeert prikkelinvasie van ventrikelmyocard. Atriummyocard




12 kijkrichtingen bij ECG



komt gedurende dit complex in (elektrische) rusttoestand.
o Via bundel van His worden bundeltakken bereikt (Q). vervolgens de
purkinjevezels (R) en zo omhoog in gehele ventrikelmyocard (S) tot aan anuli
fibrosi.
 ST-segment: geeft wegebben van prikkeltoestand van ventrikel weer.
 T-top: hangt samen met het tot (elektrische) rusttoestand komen van
ventrikelmyocard.

Weet hoe de harttonen ontstaan en wat de term hartruis betekent;

 Ventrikels trekken samen, AV-kleppen slaan dicht (hoorbaar als eerste harttoon).