1 Tahrim Ramdjan – CSE 2016, samenvatting economie M4
Domein E, module 4 – intertemporele ruil
1.1 Tijd is geld
• Als er benodigde middelen voor een ruil niet voorhanden zijn, kan de factor tijd
uitkomst bieden.
o Als een autobezitter een auto wil kopen en daarvoor maandelijks een deel van
zijn loon opzij zet, heeft hij na verloop van tijd genoeg geld om deze auto te
kopen.
o Zodoende beïnvloedt tijd de hoeveelheid en kwaliteit van middelen waarover
iemand beschikt. Daarom heeft de tijd ook een prijs. Deze prijs van tijd heet
de rente.
• De rente komt tot stand op de vermogensmarkt, de abstracte markt waarop vraag
en aanbod van kapitaal bij elkaar komen.
• De hoogte van de rente wordt beïnvloed door de centrale bank die de reporente
bepaalt. Dit is het rentepercentage waartegen banken geld kunnen lenen bij de
centrale bank en waarom de minimale rente waarvoor banken geld uitlenen aan
bedrijven en consumenten.
o De centrale bank probeert de reporente zodanig in te stellen dat vraag en
aanbod naar financieel kapitaal in evenwicht zijn.
• De rente die banken rekenen, is voor iedereen gelijk en heet daarom de algemene
prijs van tijd.
1.2 Intertemporele substitutie
• Sparen is het besluit om een aankoop uit te stellen. Het kan gezien worden als
uitstel van consumptie: directe consumptie wordt vervangen door consumptie in de
toekomst.
o Daarom is er bij sparen sprake van intertemporele substitutie.
• Enerzijds levert sparen rente op. Anderzijds loopt de spaarder consumentensurplus
mis. Dit consumentensurplus zou hij krijgen doordat hij minder betaalt voor een
product dan hij ervoor over heeft.
o Een compensatie voor dit mislopen van surplus, is rente.
o Wanneer zet een consument dan zijn geld op de bank en wanneer geeft hij
het direct uit? Dat hangt af van het verschil tussen de algemene prijs van tijd
en de individuele prijs van tijd.
§ Dat laatste begrip is gelijk aan het ongemak dat een consument
ervaart wanneer hij de consumptie uitstelt.
§ Als je geld op de bank zet waarmee je eten kan kopen terwijl je honger
hebt, maar de rente en dus toekomstige rentebetaling is heel hoog,
dan wint de algemene prijs van tijd het van de individuele prijs.
§ De individuele prijs van tijd verschilt van persoon tot persoon. Voor
ongeduldige consumenten is deze hoog, zij zijn minder geneigd om te
sparen. Maar dit hangt ook af van het product.
• Sparen kan op twee manieren:
o Geld op een bankrekening zetten.
o Geld in eigen beheer houden. Dit levert geen rente op en wordt nauwelijks
gebruikt – alleen wanneer er geen vertrouwen is in de banken. Dan heeft de
consument geen vertrouwen erin dat de banken hem zijn geld teruggeven.
• Consumptie kan ook vervroegd worden. Dat is het lenen van geld. Over deze lening
wordt rente betaald: dat is de prijs van het vervroegen van consumptie.
Domein E, module 4 – intertemporele ruil
1.1 Tijd is geld
• Als er benodigde middelen voor een ruil niet voorhanden zijn, kan de factor tijd
uitkomst bieden.
o Als een autobezitter een auto wil kopen en daarvoor maandelijks een deel van
zijn loon opzij zet, heeft hij na verloop van tijd genoeg geld om deze auto te
kopen.
o Zodoende beïnvloedt tijd de hoeveelheid en kwaliteit van middelen waarover
iemand beschikt. Daarom heeft de tijd ook een prijs. Deze prijs van tijd heet
de rente.
• De rente komt tot stand op de vermogensmarkt, de abstracte markt waarop vraag
en aanbod van kapitaal bij elkaar komen.
• De hoogte van de rente wordt beïnvloed door de centrale bank die de reporente
bepaalt. Dit is het rentepercentage waartegen banken geld kunnen lenen bij de
centrale bank en waarom de minimale rente waarvoor banken geld uitlenen aan
bedrijven en consumenten.
o De centrale bank probeert de reporente zodanig in te stellen dat vraag en
aanbod naar financieel kapitaal in evenwicht zijn.
• De rente die banken rekenen, is voor iedereen gelijk en heet daarom de algemene
prijs van tijd.
1.2 Intertemporele substitutie
• Sparen is het besluit om een aankoop uit te stellen. Het kan gezien worden als
uitstel van consumptie: directe consumptie wordt vervangen door consumptie in de
toekomst.
o Daarom is er bij sparen sprake van intertemporele substitutie.
• Enerzijds levert sparen rente op. Anderzijds loopt de spaarder consumentensurplus
mis. Dit consumentensurplus zou hij krijgen doordat hij minder betaalt voor een
product dan hij ervoor over heeft.
o Een compensatie voor dit mislopen van surplus, is rente.
o Wanneer zet een consument dan zijn geld op de bank en wanneer geeft hij
het direct uit? Dat hangt af van het verschil tussen de algemene prijs van tijd
en de individuele prijs van tijd.
§ Dat laatste begrip is gelijk aan het ongemak dat een consument
ervaart wanneer hij de consumptie uitstelt.
§ Als je geld op de bank zet waarmee je eten kan kopen terwijl je honger
hebt, maar de rente en dus toekomstige rentebetaling is heel hoog,
dan wint de algemene prijs van tijd het van de individuele prijs.
§ De individuele prijs van tijd verschilt van persoon tot persoon. Voor
ongeduldige consumenten is deze hoog, zij zijn minder geneigd om te
sparen. Maar dit hangt ook af van het product.
• Sparen kan op twee manieren:
o Geld op een bankrekening zetten.
o Geld in eigen beheer houden. Dit levert geen rente op en wordt nauwelijks
gebruikt – alleen wanneer er geen vertrouwen is in de banken. Dan heeft de
consument geen vertrouwen erin dat de banken hem zijn geld teruggeven.
• Consumptie kan ook vervroegd worden. Dat is het lenen van geld. Over deze lening
wordt rente betaald: dat is de prijs van het vervroegen van consumptie.
