LIJST VAN GEBRUIKTE AFKORTINGEN
ACT = Afdeling Continuïteit en Toegang van Agentschap
Jongerenwelzijn/Opgroeien
ADL = Activiteiten Dagelijks Leven
A-document = aanmelddocument bij de intersectorale toegangspoort
AWW = Algemeen Welzijnswerk
BJZ = Bijzondere Jeugdzorg
BKO = Buitengewoon Kleuteronderwijs
BKLO = Buitengewoon Kleuter- en Lager Onderwijs
BLO = Buitengewoon Lager Onderwijs
BO = Buitengewoon Onderwijs
BUSO = Buitengewoon Secundair Onderwijs
BZW = Begeleid Zelfstandig Wonen
CAP = Centraal informatie- en AanmeldPunt
CAH = Crisishulp Aan Huis
CAW = Centrum Algemeen Welzijnswerk
CBAW = Contextbegeleiding Autonoom Wonen
CIG = Centrum voor Integrale Gezinszorg
CGG = Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg
CKG = Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning
CLB = Centrum voor Leerlingen Begeleiding
COS = Centrum voor OntwikkelingsStoornissen
D4A = Design for All
EBP = Evidence Based Practice
FID = Frequentie Intensiteit Duur
FPC = Forensisch Psychiatrisch Centrum
GIO = Globale Individuele Ondersteuning
GON = Geïntegreerd Onderwijs
GRIP = vzw Gelijke Rechten voor Iedere Persoon met een handicap vzw
HCA = Herstelgerichte en Constructieve Afhandeling
HP = Handelingsplan
IJH = Integrale Jeugdhulp
IMB = Individuele Materiële Bijstand
ION = Inclusief Onderwijs
IRPC = Intersectorale Regionale Prioriteiten Commissie
ISV = IndicatieStellingsVerslag
ITP = Intersectorale ToegangsPoort
JAC = Jongeren Advies Centrum
JHR = JeugdHulpRegie
JRB = Jeugdrechtbank
K&G = Kind en Gezin
KOC = Kenniscentrum Hulpmiddelen
KWE = Kleinschalige wooneenheden in functie van autonoom wonen
M-document = Motivatiedocument voor aanmelding bij een Gemandateerde
Voorziening
MaNo = Maatschappelijke Noodzaak
MDT = Multidisciplinair team
MFC = Multifunctioneel centrum
NBM = Niet Begeleide Minderjarige
NRTH = Niet-Rechtstreeks Toegankelijke Hulpverlening
NRTJ = Niet-Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp
Pagina 1 van 53
,OBC = Observatie- en Behandelingscentrum
OCJ = Ondersteunings Centrum Jeugdzorg
OCMW = Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn
OOOC = Onthaal-, Observatie en Oriëntatiecentrum
OPZ = Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum
OV = Opleidingsvorm (Buitengewoon Secundair Onderwijs)
OVBJ = Organisaties voor Bijzondere Jeugdzorg
PAB = Persoonlijk Assistentie Budget
PB of PBa = Professionele Bachelor
PBE = Practice Based Evidence
PGB = Persoonsgebonden budget
PLS = Problematische Leefsituatie
POP = Persoonlijk Ondersteuningsplan
POS = Problematische Opvoedingssituatie
PTP = Persoonlijke toekomstplanning
PVF = Persoonsvolgende financiering
PVT = Psychiatrische Verzorgingstehuizen
PZ = Psychiatrisch Ziekenhuis
RBE = Research Based Evidence
RTH = Rechtstreeks Toegankelijke Hulpverlening
RTJ = Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp
RVT = Rust- en Verzorgingstehuis
SDJ = Sociale Dienst gerechtelijke Jeugdbijstand
UDL = Universal Design for Learning
VAPH = Vlaams Agentschap Personen met een Handicap
VDAB = Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding
VIST = Versnelde indicatiestelling en toewijzing
VK = Vertrouwenscentrum Kindermishandeling
VZA = Vergunde zorgaanbieders
VZW = Vereniging Zonder Winstoogmerk
VOS = Verontrustende OpvoedingsSituatie
WVG = Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
WZC = Woon- en zorgcentrum
YAR = Youth at Risk
Pagina 2 van 53
, Hoofstuk 1. Orthopedagogisch denken en kijken.
1. Situering orthopedagogiek.
1.1. De term ortho-ped-agogie-k.
Ortho: Moeilijk of problematisch ervaren situaties.
: Context werk.
: Grens tussen ‘gewoon’ en ‘specifiek of problematisch’.
: Verschillende invalshoeken.
: Nooit scherp afgebakend.
Ped: Kinderen en jeugdigen.
: Geen leeftijdsverschil.
: Volwassenen -) ortho-agogiek.
Agogie: Begeleiden en leiden naar een doel.
: Etnische dimensies, normen, waarden, visies, tendensen.
K: Wetenschappelijke studie.
: Professionele bachelor -) Orthopedagogie -) praktijk.
: Master -) orthopedagogiek -) wetenschappelijk.
Orthopedagogiek is de wetenschappelijke studie van het begeleiden van
kinderen, jongeren en volwassenen in problematische ervaren situaties.
1.2. Verhouding tussen pedagogiek en orthopedagogiek.
Pedagogiek Orthopedagogiek
Algemene principes van en kennis Zeer specifieke noden of vastlopen
over opvoeding. van opvoeding.
Kleine dagelijkse problemen en Problemen zijn erger, duidelijker.
vragen.
Tijdelijke problemen. Weerstand tot verbetering zijn
hardnekkig.
-) Geduld, creativiteit, humor. Zeer complexe samenhang van
meerdere bedreigende factoren.
-) Indien moeilijke Problematisch centraal.
gezinsondersteuning.
Orthopedagogiek toont ons vaak de weg naar de essentie van de
pedagogiek, het gaat om de studie van het specifiek opvoeden en
begeleiden.
Pagina 3 van 53
, 1.3. Het doel en object van de orthopedagogiek.
Klassieke benadering Moderne benadering
Object Opvoeding van Problematische
‘opvallende’ of ‘afwijkende’ opvoedingssituatie.
kind. Opvoeders en kind.
Indeling: Classificatie. ‘Handicap’ is interactief
Methodes: Methodieken. concept.
Doel Ontwikkeling optimaliseren. Opvoeding optimaliseren.
Tijd 1920 1980
Ter Horst: De orthopedagogiek is de menselijke planwetenschap die als
veld van actie het opvoedingsgebeuren heeft, dat zodanig leed met zich
meebrengt dat men meent niet verder te kunnen.
Problematische opvoedingssituatie (POS): Door de betrokkenen als
nagenoeg perspectiefloos ervaren opvoedingssituatie, waarin men er
zonder deskundige hulp van buitenaf niet in slaagt het geheel zodanig te
veranderen dat het weer perspectief biedend wordt.
Sociaal-ecologische visie: Problematische opvoedingssituatie is een
moeizame afstemming tussen de pedagogisch aanbod, waardoor de
gewenste opvoedingsdoelen niet of moeilijk bereikt worden.
1.4. Evolutie en de term POS in de hulpverlening.
Verwaarloosde kinderen -) POS.
Decreet 1990: Een toestand waarin de fysieke integriteit, de affectieve,
morele, intellectuele of sociale ontplooiingskansen van minderjarigen in
het gedrang komen, door bijzondere gebeurtenissen, door relationele
conflicten of door de omstandigheden waarin zij leven.
: 2 doelgroepen -) Minderjarigen in een POS.
-) Minderjarigen die een als Misdrijf
Omschreven feit (MOF) heeft gepleegd.
Decreet 2014: POS wordt Verontrustende Opvoedingssituatie (VOS).
: MOF wordt Jeugddelict.
1.5. Evolutie van de term handicap.
Ontstaan uit respect voor de eigenheid van de doelgroep.
Invaliden en invaliditeit, Mindervaliden, Andersvaliden, Gehandicapten,
Mensen met een beperking, Mensen met een handicap.
1.5.1. Mensbeelden, tendensen en visies op hulpverlening.
Mensen die zwakker of anders zijn worden ontmenselijkt, worden gezien
als een lijdende mens als zieken. Het zijn gelijkwaardige burgers.
Sociale visie: Gezamenlijke verantwoordelijkheid van de samenleving in
zijn geheel om de omgeving zodanig te veranderen dat mensen met
stoornissen en beperkingen op alle domeinen van het sociale leven
optimaal kunnen participeren.
Beleidsniveau = Mensenrechten.
Pagina 4 van 53
ACT = Afdeling Continuïteit en Toegang van Agentschap
Jongerenwelzijn/Opgroeien
ADL = Activiteiten Dagelijks Leven
A-document = aanmelddocument bij de intersectorale toegangspoort
AWW = Algemeen Welzijnswerk
BJZ = Bijzondere Jeugdzorg
BKO = Buitengewoon Kleuteronderwijs
BKLO = Buitengewoon Kleuter- en Lager Onderwijs
BLO = Buitengewoon Lager Onderwijs
BO = Buitengewoon Onderwijs
BUSO = Buitengewoon Secundair Onderwijs
BZW = Begeleid Zelfstandig Wonen
CAP = Centraal informatie- en AanmeldPunt
CAH = Crisishulp Aan Huis
CAW = Centrum Algemeen Welzijnswerk
CBAW = Contextbegeleiding Autonoom Wonen
CIG = Centrum voor Integrale Gezinszorg
CGG = Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg
CKG = Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning
CLB = Centrum voor Leerlingen Begeleiding
COS = Centrum voor OntwikkelingsStoornissen
D4A = Design for All
EBP = Evidence Based Practice
FID = Frequentie Intensiteit Duur
FPC = Forensisch Psychiatrisch Centrum
GIO = Globale Individuele Ondersteuning
GON = Geïntegreerd Onderwijs
GRIP = vzw Gelijke Rechten voor Iedere Persoon met een handicap vzw
HCA = Herstelgerichte en Constructieve Afhandeling
HP = Handelingsplan
IJH = Integrale Jeugdhulp
IMB = Individuele Materiële Bijstand
ION = Inclusief Onderwijs
IRPC = Intersectorale Regionale Prioriteiten Commissie
ISV = IndicatieStellingsVerslag
ITP = Intersectorale ToegangsPoort
JAC = Jongeren Advies Centrum
JHR = JeugdHulpRegie
JRB = Jeugdrechtbank
K&G = Kind en Gezin
KOC = Kenniscentrum Hulpmiddelen
KWE = Kleinschalige wooneenheden in functie van autonoom wonen
M-document = Motivatiedocument voor aanmelding bij een Gemandateerde
Voorziening
MaNo = Maatschappelijke Noodzaak
MDT = Multidisciplinair team
MFC = Multifunctioneel centrum
NBM = Niet Begeleide Minderjarige
NRTH = Niet-Rechtstreeks Toegankelijke Hulpverlening
NRTJ = Niet-Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp
Pagina 1 van 53
,OBC = Observatie- en Behandelingscentrum
OCJ = Ondersteunings Centrum Jeugdzorg
OCMW = Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn
OOOC = Onthaal-, Observatie en Oriëntatiecentrum
OPZ = Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum
OV = Opleidingsvorm (Buitengewoon Secundair Onderwijs)
OVBJ = Organisaties voor Bijzondere Jeugdzorg
PAB = Persoonlijk Assistentie Budget
PB of PBa = Professionele Bachelor
PBE = Practice Based Evidence
PGB = Persoonsgebonden budget
PLS = Problematische Leefsituatie
POP = Persoonlijk Ondersteuningsplan
POS = Problematische Opvoedingssituatie
PTP = Persoonlijke toekomstplanning
PVF = Persoonsvolgende financiering
PVT = Psychiatrische Verzorgingstehuizen
PZ = Psychiatrisch Ziekenhuis
RBE = Research Based Evidence
RTH = Rechtstreeks Toegankelijke Hulpverlening
RTJ = Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp
RVT = Rust- en Verzorgingstehuis
SDJ = Sociale Dienst gerechtelijke Jeugdbijstand
UDL = Universal Design for Learning
VAPH = Vlaams Agentschap Personen met een Handicap
VDAB = Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding
VIST = Versnelde indicatiestelling en toewijzing
VK = Vertrouwenscentrum Kindermishandeling
VZA = Vergunde zorgaanbieders
VZW = Vereniging Zonder Winstoogmerk
VOS = Verontrustende OpvoedingsSituatie
WVG = Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
WZC = Woon- en zorgcentrum
YAR = Youth at Risk
Pagina 2 van 53
, Hoofstuk 1. Orthopedagogisch denken en kijken.
1. Situering orthopedagogiek.
1.1. De term ortho-ped-agogie-k.
Ortho: Moeilijk of problematisch ervaren situaties.
: Context werk.
: Grens tussen ‘gewoon’ en ‘specifiek of problematisch’.
: Verschillende invalshoeken.
: Nooit scherp afgebakend.
Ped: Kinderen en jeugdigen.
: Geen leeftijdsverschil.
: Volwassenen -) ortho-agogiek.
Agogie: Begeleiden en leiden naar een doel.
: Etnische dimensies, normen, waarden, visies, tendensen.
K: Wetenschappelijke studie.
: Professionele bachelor -) Orthopedagogie -) praktijk.
: Master -) orthopedagogiek -) wetenschappelijk.
Orthopedagogiek is de wetenschappelijke studie van het begeleiden van
kinderen, jongeren en volwassenen in problematische ervaren situaties.
1.2. Verhouding tussen pedagogiek en orthopedagogiek.
Pedagogiek Orthopedagogiek
Algemene principes van en kennis Zeer specifieke noden of vastlopen
over opvoeding. van opvoeding.
Kleine dagelijkse problemen en Problemen zijn erger, duidelijker.
vragen.
Tijdelijke problemen. Weerstand tot verbetering zijn
hardnekkig.
-) Geduld, creativiteit, humor. Zeer complexe samenhang van
meerdere bedreigende factoren.
-) Indien moeilijke Problematisch centraal.
gezinsondersteuning.
Orthopedagogiek toont ons vaak de weg naar de essentie van de
pedagogiek, het gaat om de studie van het specifiek opvoeden en
begeleiden.
Pagina 3 van 53
, 1.3. Het doel en object van de orthopedagogiek.
Klassieke benadering Moderne benadering
Object Opvoeding van Problematische
‘opvallende’ of ‘afwijkende’ opvoedingssituatie.
kind. Opvoeders en kind.
Indeling: Classificatie. ‘Handicap’ is interactief
Methodes: Methodieken. concept.
Doel Ontwikkeling optimaliseren. Opvoeding optimaliseren.
Tijd 1920 1980
Ter Horst: De orthopedagogiek is de menselijke planwetenschap die als
veld van actie het opvoedingsgebeuren heeft, dat zodanig leed met zich
meebrengt dat men meent niet verder te kunnen.
Problematische opvoedingssituatie (POS): Door de betrokkenen als
nagenoeg perspectiefloos ervaren opvoedingssituatie, waarin men er
zonder deskundige hulp van buitenaf niet in slaagt het geheel zodanig te
veranderen dat het weer perspectief biedend wordt.
Sociaal-ecologische visie: Problematische opvoedingssituatie is een
moeizame afstemming tussen de pedagogisch aanbod, waardoor de
gewenste opvoedingsdoelen niet of moeilijk bereikt worden.
1.4. Evolutie en de term POS in de hulpverlening.
Verwaarloosde kinderen -) POS.
Decreet 1990: Een toestand waarin de fysieke integriteit, de affectieve,
morele, intellectuele of sociale ontplooiingskansen van minderjarigen in
het gedrang komen, door bijzondere gebeurtenissen, door relationele
conflicten of door de omstandigheden waarin zij leven.
: 2 doelgroepen -) Minderjarigen in een POS.
-) Minderjarigen die een als Misdrijf
Omschreven feit (MOF) heeft gepleegd.
Decreet 2014: POS wordt Verontrustende Opvoedingssituatie (VOS).
: MOF wordt Jeugddelict.
1.5. Evolutie van de term handicap.
Ontstaan uit respect voor de eigenheid van de doelgroep.
Invaliden en invaliditeit, Mindervaliden, Andersvaliden, Gehandicapten,
Mensen met een beperking, Mensen met een handicap.
1.5.1. Mensbeelden, tendensen en visies op hulpverlening.
Mensen die zwakker of anders zijn worden ontmenselijkt, worden gezien
als een lijdende mens als zieken. Het zijn gelijkwaardige burgers.
Sociale visie: Gezamenlijke verantwoordelijkheid van de samenleving in
zijn geheel om de omgeving zodanig te veranderen dat mensen met
stoornissen en beperkingen op alle domeinen van het sociale leven
optimaal kunnen participeren.
Beleidsniveau = Mensenrechten.
Pagina 4 van 53
