Samenvatting Recht
Literatuur:
- Buntho, A. en Visscher Y.M. (2013). Mens en Recht. 8e druk, Groningen:
Noordhoff.
- Menger, A., Krechtig, L., Bosker, J. (red.) ( 2013). Werken in gedwongen
kader. Methodiek voor het forensisch sociaal werk. Amsterdam: SWP.
- Kaal, H., Overvest, N., Boertjes, M. (red.) (2014). Beperkt in de keten. Mensen
met een licht verstandelijke beperking in de strafrechtketen. Den Haag: Boom
Lemma.
- Bunthof A. en Polak Y. (2011) Praktisch Jeugd(straf)recht. Groningen:
Noordhoff.
- Linden A.P. van der e.a. (2014) Jeugd en Recht. 10e druk. Houten: Bohn
Stafleu van Loghum.
,Hoofdstuk 1 Mens en Recht
Het recht omvat een stelsel van regels die gebaseerd zijn op de normen en waarden
in onze samenleving. Die regels ordenen de samenleving en maken het mogelijk om
conflicten te voorkomen of op te lossen. Het recht legt zowel aan individuen als aan
de overheid rechten en plichten op. Het recht is vastgelegd in de vier rechtsbronnen:
wet, jurisprudentie, de gewoonte en verdragen. Tot de wet behoren de wetten die zijn
gemaakt door regering en Staten-Generaal, de regelgeving van lagere wetgevers in
Nederland en de hogere Europese regelgeving. In de regelgeving bestaat een
rangorde waarbij een hogere wet voor een lagere gaat. Bij het oordelen over de
juiste toepassing van de regelgeving maken rechters jurisprudentie. Rechtsregels
kunnen meer of minder dwingend of aanvullend van aard zijn. Het objectieve recht
bevat het geheel van geldende regels. Subjectieve rechten zijn daarvan afgeleid. De
grondrechten vormen het fundament van het recht. Klassieke grondrechten moeten
door de overheid en door anderen worden gerespecteerd, sociale grondrechten
leggen aan de overheid een zorgplicht op. Het recht vormt het kader voor de hulp- en
dienstverlener in het zorg- en welzijnswerk en bepaalt daarnaast de juridische
(on)mogelijkheden van de cliënt om zijn eigen welzijn vorm te geven.
Objectief: t.o.v. iedereen
Subjectief: t.o.v. één persoon, persoonlijk recht. Bepaald recht wordt toegekend aan
individu.
Objectief recht bevat alle geldende regels, dus alle rechten en plichten die in de
rechtsbronnen zijn vastgelegd. Subjectief recht is als een bepaald objectief recht
specifiek wordt toegekend aan een individu. Alleen subjectieve rechten kunnen in
een procedure worden afgedwongen voor de rechter.
De overheid mag geen inbreuk maken op de klassieke grondrechten bij sociale
grondrechten (recht op gezondheidszorg etc) mag dit wel.
Rangorde:
- Verdragen (Europees)
- Gemeenschapsverordeningen en richtlijnen (Europees)
- Grondwet
- Overige wetten
- Algemene maatregelen van bestuur
- Ministeriele regelingen en richtlijnen
- Provinciale verordeningen
- Gemeentelijke verordeningen
, Hoofdstuk 2 Mens en Recht
Het recht is op verschillende manieren onderverdeeld. Publiekrecht: handelen van de
overheid staat centraal. Privaatrecht: betrekking op juridische relaties tussen
(rechts)personen.
Publiekrecht: staatsrecht (wetgeving en organisatie van de overheid), bestuursrecht
(speciale regels voor het gebruik van bevoegdheden door de overheidsorganen),
strafrecht (regels voor opsporing en vervolging van strafbare feiten (WvSr, WvSv)).
Privaatrecht: (BW, Rv).
De Awb biedt rechtsbescherming voor degene die het niet eens zijn met het besluit
van het bestuursorgaan klacht indienen. (publiekrecht)
Als dit geen oplossing biedt dan kan de burger nog naar de Nationale Ombudsman
stappen om te vragen of deze een onderzoek wil instellen.
Daarnaast heb je nog het strafrecht en het medisch tuchtrecht. (publiekrecht)
Formeel recht: procesrecht, regels voor de handhaving van het materiële recht,
procedures.
Materieel recht: inhoud rechten en plichten.
Geschillenbeslechting in twee instanties. Rechtbank in eerste aanleg absoluut
competent. Gerechtshof/speciale bestuursrechtelijke instantie in tweede aanleg
absoluut competent. In cassatie bij de Hoge Raad.
Geen advocaat nodig bij een proces tegen beslissing van de overheid. In sommige
gevallen wel een advocaat verplicht in burgerlijk proces. Bij strafproces krijgt de
verdachte doorgaans een advocaat toegewezen. Voor minder draagkrachtigen
financiert de overheid rechtsbijstand.
Absolute competentie: welke instantie
Relatieve competentie: welke plaats
Voor bestuursorganen gelden algemene beginselen van behoorlijk bestuur:
- Zorgvuldigheidsbeginsel (3:2 Awb besluit zorgvuldig voorbereiden en
belangen afwegen 3:4 Awb)
- Rechtszekerheidsbeginsel (burgers erop vertrouwen dat rechten en plichten
niet zomaar veranderen)
- Gelijkheidsbeginsel (gelijke gevallen zoveel mogelijk gelijk behandelen)
- Verbod van misbruik van bevoegdheden (3:3 Awb bevoegdheid niet voor een
ander doel gebruiken dan waarvoor het bedoeld is)
- Motiveringsbeginsel (3:46 Awb besluiten goed motiveren en reden van besluit
aangeven)
Literatuur:
- Buntho, A. en Visscher Y.M. (2013). Mens en Recht. 8e druk, Groningen:
Noordhoff.
- Menger, A., Krechtig, L., Bosker, J. (red.) ( 2013). Werken in gedwongen
kader. Methodiek voor het forensisch sociaal werk. Amsterdam: SWP.
- Kaal, H., Overvest, N., Boertjes, M. (red.) (2014). Beperkt in de keten. Mensen
met een licht verstandelijke beperking in de strafrechtketen. Den Haag: Boom
Lemma.
- Bunthof A. en Polak Y. (2011) Praktisch Jeugd(straf)recht. Groningen:
Noordhoff.
- Linden A.P. van der e.a. (2014) Jeugd en Recht. 10e druk. Houten: Bohn
Stafleu van Loghum.
,Hoofdstuk 1 Mens en Recht
Het recht omvat een stelsel van regels die gebaseerd zijn op de normen en waarden
in onze samenleving. Die regels ordenen de samenleving en maken het mogelijk om
conflicten te voorkomen of op te lossen. Het recht legt zowel aan individuen als aan
de overheid rechten en plichten op. Het recht is vastgelegd in de vier rechtsbronnen:
wet, jurisprudentie, de gewoonte en verdragen. Tot de wet behoren de wetten die zijn
gemaakt door regering en Staten-Generaal, de regelgeving van lagere wetgevers in
Nederland en de hogere Europese regelgeving. In de regelgeving bestaat een
rangorde waarbij een hogere wet voor een lagere gaat. Bij het oordelen over de
juiste toepassing van de regelgeving maken rechters jurisprudentie. Rechtsregels
kunnen meer of minder dwingend of aanvullend van aard zijn. Het objectieve recht
bevat het geheel van geldende regels. Subjectieve rechten zijn daarvan afgeleid. De
grondrechten vormen het fundament van het recht. Klassieke grondrechten moeten
door de overheid en door anderen worden gerespecteerd, sociale grondrechten
leggen aan de overheid een zorgplicht op. Het recht vormt het kader voor de hulp- en
dienstverlener in het zorg- en welzijnswerk en bepaalt daarnaast de juridische
(on)mogelijkheden van de cliënt om zijn eigen welzijn vorm te geven.
Objectief: t.o.v. iedereen
Subjectief: t.o.v. één persoon, persoonlijk recht. Bepaald recht wordt toegekend aan
individu.
Objectief recht bevat alle geldende regels, dus alle rechten en plichten die in de
rechtsbronnen zijn vastgelegd. Subjectief recht is als een bepaald objectief recht
specifiek wordt toegekend aan een individu. Alleen subjectieve rechten kunnen in
een procedure worden afgedwongen voor de rechter.
De overheid mag geen inbreuk maken op de klassieke grondrechten bij sociale
grondrechten (recht op gezondheidszorg etc) mag dit wel.
Rangorde:
- Verdragen (Europees)
- Gemeenschapsverordeningen en richtlijnen (Europees)
- Grondwet
- Overige wetten
- Algemene maatregelen van bestuur
- Ministeriele regelingen en richtlijnen
- Provinciale verordeningen
- Gemeentelijke verordeningen
, Hoofdstuk 2 Mens en Recht
Het recht is op verschillende manieren onderverdeeld. Publiekrecht: handelen van de
overheid staat centraal. Privaatrecht: betrekking op juridische relaties tussen
(rechts)personen.
Publiekrecht: staatsrecht (wetgeving en organisatie van de overheid), bestuursrecht
(speciale regels voor het gebruik van bevoegdheden door de overheidsorganen),
strafrecht (regels voor opsporing en vervolging van strafbare feiten (WvSr, WvSv)).
Privaatrecht: (BW, Rv).
De Awb biedt rechtsbescherming voor degene die het niet eens zijn met het besluit
van het bestuursorgaan klacht indienen. (publiekrecht)
Als dit geen oplossing biedt dan kan de burger nog naar de Nationale Ombudsman
stappen om te vragen of deze een onderzoek wil instellen.
Daarnaast heb je nog het strafrecht en het medisch tuchtrecht. (publiekrecht)
Formeel recht: procesrecht, regels voor de handhaving van het materiële recht,
procedures.
Materieel recht: inhoud rechten en plichten.
Geschillenbeslechting in twee instanties. Rechtbank in eerste aanleg absoluut
competent. Gerechtshof/speciale bestuursrechtelijke instantie in tweede aanleg
absoluut competent. In cassatie bij de Hoge Raad.
Geen advocaat nodig bij een proces tegen beslissing van de overheid. In sommige
gevallen wel een advocaat verplicht in burgerlijk proces. Bij strafproces krijgt de
verdachte doorgaans een advocaat toegewezen. Voor minder draagkrachtigen
financiert de overheid rechtsbijstand.
Absolute competentie: welke instantie
Relatieve competentie: welke plaats
Voor bestuursorganen gelden algemene beginselen van behoorlijk bestuur:
- Zorgvuldigheidsbeginsel (3:2 Awb besluit zorgvuldig voorbereiden en
belangen afwegen 3:4 Awb)
- Rechtszekerheidsbeginsel (burgers erop vertrouwen dat rechten en plichten
niet zomaar veranderen)
- Gelijkheidsbeginsel (gelijke gevallen zoveel mogelijk gelijk behandelen)
- Verbod van misbruik van bevoegdheden (3:3 Awb bevoegdheid niet voor een
ander doel gebruiken dan waarvoor het bedoeld is)
- Motiveringsbeginsel (3:46 Awb besluiten goed motiveren en reden van besluit
aangeven)
