Inleiding diagnostiek literatuur athena
College 1 – inleiding
Diagnostiek behelst het door en door leren kennen van een situatie met als doel om een beslissing te
kunnen nemen.
Psychodiagnostiek betreft het onderzoek op het gebied van psychosociaal functioneren, met als doel
om: richt zich op individueel geval
- Een betrouwbare en valide beschrijving van de werkelijkheid te verkrijgen
- Mogelijke verklaringen te zoeken voor het ontstaan en voortbestaan van de problemen
- Deze verklaringen te toetsen
Handelingsgericht kader verklaringen vinden, maar ook interventies passend, effect van
de hulp en afstemmen op hulpvragers
Hypothesen en toetsingen moeten aan 2 eisen voldoen: Betrouwbaarheid en validiteit
Empirische cyclus
1. Observatie verzamelen en groeperen van gegevens
2. Inductie het formuleren van hypothesen op basis van waarnemingen
3. A. deductie het afleiden van toetsbare voorspellingen uit die hypothesen
B. operationalisering bij iedere voorspelling worden adequate onderzoeksmiddelen
gezicht om de voorspelling toetsbaar te maken
4. Toetsing nagaan of de voorspellingen uitkomen door nieuwe gegevens te verzamelen
5. Evaluatie terugkoppelen van uitkomsten naar de hypothesen
Breed verkennend onderzoek : screeningsonderzoek beschrijvende diagnsotiek: er wordt niet
dieper gegraven dan nodig is.
Het hulpverleningsproces kan beschreven worden als een probleemoplossingsproces: het nemen van
planmatige stappen om het probleem van de hulpvrager op te lossen. ook wel het regulatieve
cyclus genoemd 6 fasen:
1. Probleemherkenning - orientatie op de hulpvraag
2. Probleemdefiëring wat is de oorzaak van het probleem? probleemdefinitie
3. Handelingsmogelijkheden bedenken van oplossingen en het afwegen van deze
alternatieven
4. Planning van de interventie
5. Uitvoering van de interventie
6. Evaluatie van de effecten
Er moet afstand, maar ook nabijheid zijn in de relatie tussen hulpvrager en hulpverlener 4
kernwaarden: eerlijkheid, betrouwbaarheid, betrokkenheid en respect.
Er zijn 4 strategieën vanuit de biculturele acculturatietheorie: intergratie, assimilatie, separatie en
marginalisatie intergratie lever de beste adaptie op.
Een belangrijk kenmerk van professioneel handelen is expliciteren: de hulpverlener moet in staat zijn
uit te leggen wat hij doet en waarom hij dat doet.
Bij een hulpvraag van een kind onder 16 is toestemming nodig van beide ouders, met uitzondering
van acute situaties en situaties waarbij behandeling noodzakelijk is.
Informed consent= de informatieplicht en het vereiste van toestemming van ouders.
,Zorgen over gezonde en veilige ontwikkeling, mag beroepsgeheim doorbroken worden, hulpverlener
kan volgende doen:
- Verwijsindez risicojongeren ketenregistratiesysteem geeft hulpverleners toegang tot een
compitersysteem waarin ze het kunnen melden
- Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
- Vertrouwenscentrum kindermishandeling (VK) hoe kan het ‘stappenpla kindermishandeling’
worden uitgevoerd?
Iedere keer wanneer men in het regulatieve proces (het stapsgewijs bereiken van doelen bij het
oplossen van problemen) beslissingen moet nemen, fundeert men deze door middel van empirisch
onderzoek (stapsgewijs toetsen van de juistheid van hypothese die ten grondslag liggen aan de hulp
die geboden wordt).
4 perspectieven om de intergratie van de empirische en regulatieve cyclus toe te lichten:
1. Beperkte horizon van de voorspellingen die de diagnosticus maake, omdat hij via het
hulpverleningsproces de probleemsituatie tracht te veranderen
2. Procesmatige karakter diagnsotiek kan worden bijgesteld en het behandelproces kan
worden bijgestuurd
3. Complexiteit van het hulpverleningsproces
4. Waarden en normen
In elke fase van het hulpverleningsproces beïnvloeden diagnostiek en hulpverlening elkaar. De
verhouding tussen die 2 aspecten (onderzoeken en beïnvloeden) verschilt echter gedurende het
verloop van het proces.
Biopsychosociaal model bedreigende en beschemende factoren op lichamelijk, psychisch en
sociaal gebied.
Evidence-based treatment aanpak die bewezen effectief is wetenschappelijke onderbouwing.
Practibe-based evidence is de integratie van het best beschikbare onderzoek en klinische
expertise in de context van cliëntkenmerken, cultuur en voorkeuren.
Het ordenen en groeperen van symptomen om tot de aanwezigheid van een syndroom te kunnen
besluiten is in de psychiatrische traditie een belangrijk onderdeel van de diagnostiek geworden: de
psychiatrische classificatie.
Ontwikkelingspsychopathologie richt zich op de basis. 2 stromingen:
1. Child development: empirische, fundamentele kinderstudies (nomothetische benadering)
2. Child guidance: klinisch georiënteerd onderzoek (ideografische benadering)
Psychodynamische model is een verzameling van verschillende moderne versies van de ooit door
sigmund Freud ontwikkelde psychoanalyse. sterke belangstelling voor sociaal-emotionele
ontwikkeling. De psychodynamische diagnostiek heeft een structurele en dynamische component
- Structurele component: balans van verschillende klachten klassiek geanalyseerd
o ID: primaire drijfveren van het individu
o Superego: door de socialisatie en opvoeding in de loop van de tijd geïnternaliseerde
regels, het geweten van de mens
o Ego: dat bemiddelt tussen het ID en Superego, het gedrag organiseert en er later in de
ontwikkeling over reflecteert
- Dynamisch component: nadruk op conflicten tussen bovenbenoemde krachten (intrapsychische
ontwikkeling) conflicten kunnen leiden tot stagnerende conflicten.
4 richtingen binnen het psychodynamisch referentiekader:
1. Driftpsychologie
2. Egopsychologie
, 3. Objectrelatietheorieën
4. Zelfpsychologie
Gehechtheidstheorie responsiviteit en sensitiviteit
Het leertheoretisch model probleemgedrag kan ontlokt worden door bepaalde voorafgaande
stimuli (antecedente variabelen), als bekrachtigd kan worden door erop volgende stimuli
(consequente variabelen). ook aandacht mogelijk voor het ontwikkelingsperspectief
Er worden 4 groepen onderscheiden voor normaliteit:
1. Normaliteit als de afwezigheid van stoornissen
2. Normaliteit als statisch gegeven
3. Normaliteit als ideale of gewenste toestand
4. Normaliteit als succesvolle adaptie
a. Adaptatie= het gaat om een dynamisch evenwicht tussen de ontwikkeling van het
individu enerzijds en het leren omgaan met de grenzen en eisen die de omgeving
stelt anderzijds. succesvol doorlopen van leeftijdsgebonden ontwikkelingstaken.
Om kennis te kunnen integreren in een samenhangende visie zijn er twee perspectieven nodig:
1. Het ontwikkelingsperspectief realiteit reduceren tot hanteerbare referentiepunten
Model van Greenspan
2. Systeemperspectief bio psychosociale model
a. De interactie tussen lichamelijke, psychische en sociale aspecten op verschillende
niveaus
b. Aandacht voor beschermende factoren: het balansmodel
i. Empowerment: het inzicht dat hulpverlening er vooral op uit moet zijn
zichzelf overbodig te maken en de hulpvrager weer het heft in eigen handen
te geven. nadruk meer op talenten.
ii. Draaglast en draagkracht.
c. De relatie tussen bedreigende en beschermende factoren
d. De tijdsdimensie en de ontwikkeling van betekenis dwarsdoorsnede van de
situatie
Informatie integreren en aanpak besluiten, 2 modellen:
1. Model 1: een combinatie van het systeemdenken, het meervoudig risicomodel en het
sociaal-ecologische model
2. Model 2: meer focus op het ordenen van informatie van verschillende disciplines bij het
verklaren van gedrag in bepaalde situaties en laat zich goed met het vorige combineren.
Het model van Belsky biedt de mogelijkheid om de onderzochte aspecten van de context, de
levensloop van de ouders en de eigenschappen van het kind op een logische wijze te ordenen, zodat
duidelijk wordt welke factoren op welke wijze de ontwikkeling van de betrokken jeugdige
beïnvloeden.
Het meervoudige risicomodel volgt een vergelijkbare redenatie en heeft in de diagnostiek dezelfde
functie het geeft aandacht aan de invloed van de school en de beleving daarvan.
Het model van Gardner en Sovnes dient ieder laag (primaire, secundaire en tertiaire factoren)
aandacht te krijgen, zodat diagnostische deelconclusies van uiteenlopende biologische,
psychologische en sociologische achtergrond op een vruchtbare wijze met elkaar verbonden kunnen
worden.
Psychodiagnostiek= de oordeelsvorming aangaande psychische disfuncties of gedragsmogelijkheden
en sterktes waarbij de benadering van het probleem op de wetenschappelijke psychologie gebaseerd
is en waarbij het essentieel is de persoon (of het systeem) zodanig te begrijpen dat uit de
structurering van diens probleem relevante aanwijzingen voor de therapie voortvloeien. Deze
College 1 – inleiding
Diagnostiek behelst het door en door leren kennen van een situatie met als doel om een beslissing te
kunnen nemen.
Psychodiagnostiek betreft het onderzoek op het gebied van psychosociaal functioneren, met als doel
om: richt zich op individueel geval
- Een betrouwbare en valide beschrijving van de werkelijkheid te verkrijgen
- Mogelijke verklaringen te zoeken voor het ontstaan en voortbestaan van de problemen
- Deze verklaringen te toetsen
Handelingsgericht kader verklaringen vinden, maar ook interventies passend, effect van
de hulp en afstemmen op hulpvragers
Hypothesen en toetsingen moeten aan 2 eisen voldoen: Betrouwbaarheid en validiteit
Empirische cyclus
1. Observatie verzamelen en groeperen van gegevens
2. Inductie het formuleren van hypothesen op basis van waarnemingen
3. A. deductie het afleiden van toetsbare voorspellingen uit die hypothesen
B. operationalisering bij iedere voorspelling worden adequate onderzoeksmiddelen
gezicht om de voorspelling toetsbaar te maken
4. Toetsing nagaan of de voorspellingen uitkomen door nieuwe gegevens te verzamelen
5. Evaluatie terugkoppelen van uitkomsten naar de hypothesen
Breed verkennend onderzoek : screeningsonderzoek beschrijvende diagnsotiek: er wordt niet
dieper gegraven dan nodig is.
Het hulpverleningsproces kan beschreven worden als een probleemoplossingsproces: het nemen van
planmatige stappen om het probleem van de hulpvrager op te lossen. ook wel het regulatieve
cyclus genoemd 6 fasen:
1. Probleemherkenning - orientatie op de hulpvraag
2. Probleemdefiëring wat is de oorzaak van het probleem? probleemdefinitie
3. Handelingsmogelijkheden bedenken van oplossingen en het afwegen van deze
alternatieven
4. Planning van de interventie
5. Uitvoering van de interventie
6. Evaluatie van de effecten
Er moet afstand, maar ook nabijheid zijn in de relatie tussen hulpvrager en hulpverlener 4
kernwaarden: eerlijkheid, betrouwbaarheid, betrokkenheid en respect.
Er zijn 4 strategieën vanuit de biculturele acculturatietheorie: intergratie, assimilatie, separatie en
marginalisatie intergratie lever de beste adaptie op.
Een belangrijk kenmerk van professioneel handelen is expliciteren: de hulpverlener moet in staat zijn
uit te leggen wat hij doet en waarom hij dat doet.
Bij een hulpvraag van een kind onder 16 is toestemming nodig van beide ouders, met uitzondering
van acute situaties en situaties waarbij behandeling noodzakelijk is.
Informed consent= de informatieplicht en het vereiste van toestemming van ouders.
,Zorgen over gezonde en veilige ontwikkeling, mag beroepsgeheim doorbroken worden, hulpverlener
kan volgende doen:
- Verwijsindez risicojongeren ketenregistratiesysteem geeft hulpverleners toegang tot een
compitersysteem waarin ze het kunnen melden
- Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
- Vertrouwenscentrum kindermishandeling (VK) hoe kan het ‘stappenpla kindermishandeling’
worden uitgevoerd?
Iedere keer wanneer men in het regulatieve proces (het stapsgewijs bereiken van doelen bij het
oplossen van problemen) beslissingen moet nemen, fundeert men deze door middel van empirisch
onderzoek (stapsgewijs toetsen van de juistheid van hypothese die ten grondslag liggen aan de hulp
die geboden wordt).
4 perspectieven om de intergratie van de empirische en regulatieve cyclus toe te lichten:
1. Beperkte horizon van de voorspellingen die de diagnosticus maake, omdat hij via het
hulpverleningsproces de probleemsituatie tracht te veranderen
2. Procesmatige karakter diagnsotiek kan worden bijgesteld en het behandelproces kan
worden bijgestuurd
3. Complexiteit van het hulpverleningsproces
4. Waarden en normen
In elke fase van het hulpverleningsproces beïnvloeden diagnostiek en hulpverlening elkaar. De
verhouding tussen die 2 aspecten (onderzoeken en beïnvloeden) verschilt echter gedurende het
verloop van het proces.
Biopsychosociaal model bedreigende en beschemende factoren op lichamelijk, psychisch en
sociaal gebied.
Evidence-based treatment aanpak die bewezen effectief is wetenschappelijke onderbouwing.
Practibe-based evidence is de integratie van het best beschikbare onderzoek en klinische
expertise in de context van cliëntkenmerken, cultuur en voorkeuren.
Het ordenen en groeperen van symptomen om tot de aanwezigheid van een syndroom te kunnen
besluiten is in de psychiatrische traditie een belangrijk onderdeel van de diagnostiek geworden: de
psychiatrische classificatie.
Ontwikkelingspsychopathologie richt zich op de basis. 2 stromingen:
1. Child development: empirische, fundamentele kinderstudies (nomothetische benadering)
2. Child guidance: klinisch georiënteerd onderzoek (ideografische benadering)
Psychodynamische model is een verzameling van verschillende moderne versies van de ooit door
sigmund Freud ontwikkelde psychoanalyse. sterke belangstelling voor sociaal-emotionele
ontwikkeling. De psychodynamische diagnostiek heeft een structurele en dynamische component
- Structurele component: balans van verschillende klachten klassiek geanalyseerd
o ID: primaire drijfveren van het individu
o Superego: door de socialisatie en opvoeding in de loop van de tijd geïnternaliseerde
regels, het geweten van de mens
o Ego: dat bemiddelt tussen het ID en Superego, het gedrag organiseert en er later in de
ontwikkeling over reflecteert
- Dynamisch component: nadruk op conflicten tussen bovenbenoemde krachten (intrapsychische
ontwikkeling) conflicten kunnen leiden tot stagnerende conflicten.
4 richtingen binnen het psychodynamisch referentiekader:
1. Driftpsychologie
2. Egopsychologie
, 3. Objectrelatietheorieën
4. Zelfpsychologie
Gehechtheidstheorie responsiviteit en sensitiviteit
Het leertheoretisch model probleemgedrag kan ontlokt worden door bepaalde voorafgaande
stimuli (antecedente variabelen), als bekrachtigd kan worden door erop volgende stimuli
(consequente variabelen). ook aandacht mogelijk voor het ontwikkelingsperspectief
Er worden 4 groepen onderscheiden voor normaliteit:
1. Normaliteit als de afwezigheid van stoornissen
2. Normaliteit als statisch gegeven
3. Normaliteit als ideale of gewenste toestand
4. Normaliteit als succesvolle adaptie
a. Adaptatie= het gaat om een dynamisch evenwicht tussen de ontwikkeling van het
individu enerzijds en het leren omgaan met de grenzen en eisen die de omgeving
stelt anderzijds. succesvol doorlopen van leeftijdsgebonden ontwikkelingstaken.
Om kennis te kunnen integreren in een samenhangende visie zijn er twee perspectieven nodig:
1. Het ontwikkelingsperspectief realiteit reduceren tot hanteerbare referentiepunten
Model van Greenspan
2. Systeemperspectief bio psychosociale model
a. De interactie tussen lichamelijke, psychische en sociale aspecten op verschillende
niveaus
b. Aandacht voor beschermende factoren: het balansmodel
i. Empowerment: het inzicht dat hulpverlening er vooral op uit moet zijn
zichzelf overbodig te maken en de hulpvrager weer het heft in eigen handen
te geven. nadruk meer op talenten.
ii. Draaglast en draagkracht.
c. De relatie tussen bedreigende en beschermende factoren
d. De tijdsdimensie en de ontwikkeling van betekenis dwarsdoorsnede van de
situatie
Informatie integreren en aanpak besluiten, 2 modellen:
1. Model 1: een combinatie van het systeemdenken, het meervoudig risicomodel en het
sociaal-ecologische model
2. Model 2: meer focus op het ordenen van informatie van verschillende disciplines bij het
verklaren van gedrag in bepaalde situaties en laat zich goed met het vorige combineren.
Het model van Belsky biedt de mogelijkheid om de onderzochte aspecten van de context, de
levensloop van de ouders en de eigenschappen van het kind op een logische wijze te ordenen, zodat
duidelijk wordt welke factoren op welke wijze de ontwikkeling van de betrokken jeugdige
beïnvloeden.
Het meervoudige risicomodel volgt een vergelijkbare redenatie en heeft in de diagnostiek dezelfde
functie het geeft aandacht aan de invloed van de school en de beleving daarvan.
Het model van Gardner en Sovnes dient ieder laag (primaire, secundaire en tertiaire factoren)
aandacht te krijgen, zodat diagnostische deelconclusies van uiteenlopende biologische,
psychologische en sociologische achtergrond op een vruchtbare wijze met elkaar verbonden kunnen
worden.
Psychodiagnostiek= de oordeelsvorming aangaande psychische disfuncties of gedragsmogelijkheden
en sterktes waarbij de benadering van het probleem op de wetenschappelijke psychologie gebaseerd
is en waarbij het essentieel is de persoon (of het systeem) zodanig te begrijpen dat uit de
structurering van diens probleem relevante aanwijzingen voor de therapie voortvloeien. Deze
