Samenvatting Geschiedenis: overzicht alle tijdvakken + Kenmerkende Aspecten

GESCHIEDENIS
ORIËNTATIEKENNIS + KENMERKENDE ASPECTEN
INCL. EZELSBRUGGETJES KENMERKENDE ASPECTEN

,Inhoudsopgave

KA: KENMERKENDE ASPECTEN 4
Kenmerkende Aspecten: Ezelsbruggetjes 4
[T1-T10] 49 Kenmerkende Aspecten voor het Centraal Examen 5

T1: JAGERS EN BOEREN 8
Jagers en boeren: Oriëntatiekennis 8
[JOE] Prehistorie: Kenmerkende Aspecten 8
Jagers-verzamelaars (levenswijze) 8
Ontstaan landbouw + landbouwsamenlevingen 8
Eerste stedelijke gemeenschappen 9

T2: GRIEKEN EN ROMEINEN 10
Grieken en Romeinen: Oriëntatiekennis 10
[COVID] Oudheid: Kenmerkende Aspecten 10
Confrontatie Germaanse / Grieks-Romeinse cultuur 10
Ontwikkeling jodendom + christendom 10
Vormentaal (klassiek) van de Grieks-Romeinse cultuur 11
Imperium Romeinen groeit → verspreiding G-R cultuur 12
Denken burgerschap + politiek + wetenschap stadstaat 12

T3: MONNIKEN EN RIDDERS 13
Monniken en ridders: Oriëntatiekennis 13
[FAVO] Vroege Middeleeuwen: Kenmerkende Aspecten 13
Feodale verhoudingen in bestuur 13
Agrarisch-urbaan → agrarisch (horigheid) 14
Verspreiding christendom geheel Europa 14
Ontstaan + verspreiding islam 15

T4: STEDEN EN STATEN 16
Steden en staten: Oriëntatiekennis 16
[SCHEP] Late Middeleeuwen: Kenmerkende Aspecten 16
Stedelijke burgerij + toenemende zelfstandigheid 16
Centralisatie en staatsvorming 17
Handel + ambacht → herleven agrarisch-urbaan 17
Expansie christelijke wereld dmv kruistochten 18
Primaat: wereldlijk of geestelijk? → conflict 18

T5: ONTDEKKERS EN HERVORMERS 19
Ontdekkers en hervormers: Oriëntatiekennis 19
[ENORM] 16e eeuw: Kenmerkende Aspecten 19

1

, Europese overzeese expansie 19
Nederlands conflict → stichting NL staat 19
Oriëntatie erfgoed klassieke oudheid hernieuwd 20
Reformatie protestanten → splitsing christelijke kerk 20
Mens- en wereldbeeld renaissance + wetenschappelijke interesse 21

T6: REGENTEN EN VORSTEN 23
Regenten en vorsten: Oriëntatiekennis 23
[WAUW] 17e eeuw: Kenmerkende Aspecten 23
Wetenschappelijke revolutie 23
Absolutisme bij vorsten 24
Uitbreiding staatkundig + bloei Ned. Republiek 24
Wereldeconomie + handelskapitalisme 25

T7: PRUIKEN EN REVOLUTIES 26
Pruiken en revoluties: Oriëntatiekennis 26
[RAAD] 18e eeuw: Kenmerkende Aspecten 26
Rationeel optimisme + ‘verlicht denken’ 26
Ancien Régime + verlicht absolutisme 27
Abolitionisme ivm uitbouw Europese overheersing 27
Democratische revoluties → discussies wetten/rechten 28

T8: BURGERS EN STOOMMACHINES 29
Burgers en stoommachines: Oriëntatiekennis 29
[SMIDSE] 19e eeuw: Kenmerkende Aspecten 29
Sociale kwestie (discussies) 29
Modern imperialisme + verband industrialisatie 30
Industriële revolutie → industriële samenleving 30
Democratisering voortschrijdend, m/v politiek 31
Stromingen politiek-maatschappelijk: 5 ismen 32
Emancipatiebewegingen (opkomst) 33

T9: WERELDOORLOGEN 34
Wereldoorlogen: Oriëntatiekennis 34
[OMGEWIPT] Eerste helft 20e eeuw: Kenmerkende Aspecten 34
Occupatie van Nederland door Duitsland 34
Massavernietigingswapens + burgerbevolking → verwoestingen 35
Genocide (joden) door racisme + discriminatie 35
Executie van de 3 totalitaire ideologieën 36
Wereldkapitalisme (crisis) 36
Imperialisme: vormen van verzet ertegen 37
Propaganda- en communicatiemiddelen + massaorganisatie 37
Twee Wereldoorlogen voeren 38



2

, T10: TELEVISIE EN COMPUTER 39
Televisie en computer: Oriëntatiekennis 39
[WEIDS] Tweede helft 20e eeuw: Kenmerkende Aspecten 39
Welvaartstoename → ‘60s sociaal-culturele veranderingsprocessen 39
Eenwording van Europa 40
Ideologische blokken, wapenwedloop, dreiging atoomoorlog 40
Dekolonisatie: eind aan westerse hegemonie in wereld 41
Samenlevingen pluriform en multicultureel 41




3