Samenvatting aardrijkskunde
Actieve aarde
, Actualtiteitsbeginsel: men gaat er van uit dat alle processen die nu plaatsvinden in het
verleden ook zo plaats hebben gevonden.
Onze aarde heeft 2 belangrijke eigenschappen die een rol spelen in de vorming van
continenten, oceanen en alle landschappen (zoals bergen en dalen):
1. Er is vloeibaar water op aarde.
2. Inwendige gelaagdheid van de aarde. De aarde bestaat namelijk uit verschillende schillen
met specifieke eigenschappen. Bij het bestuderen van deze eigenschappen kijk je naar de
chemische samenstelling en de fysische eigenschappen van de schillen.
Chemische samenstelling: het binnenste van de aarde is de aardkern (bestaat voornamelijk
uit ijzer), dan komt de aardmantel (bestaat voornamelijk uit magnesium en ijzer) en dan
komt de aardkorst (bestaat voornamelijk uit basalt bij oceanische stukken en graniet bij
continentale stukken).
Fysische eigenschappen: de lithosfeer is de aardkorst en het harde bovengedeelte van de
mantel, onder de lithosfeer ligt de asthenosfeer (is een zachtere laag en bestaat
voornamelijk uit plastisch gesteente), hieronder ligt de binnenmantel (het gesteente is hier
vaster en dus harder dan in de asthenosfeer, dan komt de vloeibare buitenkern en als laatste
de binnenkern die weer bestaat uit hard gesteente.
De inwendige warmtebronnen van de aarde zijn de reactiviteit van sommige gesteenten en
de warmte die is ontstaan bij het ontstaan van de aarde en bij het inslaan van meteorieten.
Dit heeft er voor gezorgd dat de aarde nog steeds geen koude bol is geworden. De
uitwendige warmte komt van de zon, dit is op dit moment veel meer dan de inwendige
warmte en dit heeft invloed op de exogene krachten.
Een gesteente is opgebouwd uit een mengsel van mineralen (een verbinding die in de natuur
voorkomt en bepaalde chemische eigenschappen heeft bijvoorbeeld de kristalvorm) en/of
organische stoffen (zijn ontstaan uit levende organismen) die in de natuur voorkomen. Bij de
vorming van een mineraal worden de moleculen in de meest ideale vorm gerangschikt tot
een kristal. Elk mineraal heeft zijn eigen kristalvorm. Voor de vorming van een groot en mooi
kristal zoals kwarts is veel tijd nodig. Een andere eigenschap van een mineraal is de
hardheid.
Stollingsgesteenten: ontstaan door afkoeling en stolling van magma. Ze zijn te verdelen in
diepte- en uitvloeiingsgesteenten.
Dieptegesteente: ontstaat als het vloeibare magma ver onder de aardkorst heel langzaam
stolt. Omdat er dan voldoende ruimte en tijd is kunnen zich grote kristallen vormen. Een
voorbeeld is graniet (een mengsel van mineralen). Witte of doorzichtige kwartskristallen,
zwarte glimmers en roze veldspaatkristallen zijn kenmerkend voor dit gesteente. De
kristallen zijn met het blote oog zichtbaar.
Uitvloeiingsgesteenten: ontstaan als het hete magma bij een vulkaanuitbarsting als lava uit
de krater over de hellingen van een vulkaan stroomt. Door de lage buitentemperatuur koelt
de massa heel snel af en stolt. Er is geen tijd voor de vorming van grote kristallen. Zo wordt
onder andere basalt gevormd. In dit gesteente zit relatief veel ijzer en magnesium. Het
Actieve aarde
, Actualtiteitsbeginsel: men gaat er van uit dat alle processen die nu plaatsvinden in het
verleden ook zo plaats hebben gevonden.
Onze aarde heeft 2 belangrijke eigenschappen die een rol spelen in de vorming van
continenten, oceanen en alle landschappen (zoals bergen en dalen):
1. Er is vloeibaar water op aarde.
2. Inwendige gelaagdheid van de aarde. De aarde bestaat namelijk uit verschillende schillen
met specifieke eigenschappen. Bij het bestuderen van deze eigenschappen kijk je naar de
chemische samenstelling en de fysische eigenschappen van de schillen.
Chemische samenstelling: het binnenste van de aarde is de aardkern (bestaat voornamelijk
uit ijzer), dan komt de aardmantel (bestaat voornamelijk uit magnesium en ijzer) en dan
komt de aardkorst (bestaat voornamelijk uit basalt bij oceanische stukken en graniet bij
continentale stukken).
Fysische eigenschappen: de lithosfeer is de aardkorst en het harde bovengedeelte van de
mantel, onder de lithosfeer ligt de asthenosfeer (is een zachtere laag en bestaat
voornamelijk uit plastisch gesteente), hieronder ligt de binnenmantel (het gesteente is hier
vaster en dus harder dan in de asthenosfeer, dan komt de vloeibare buitenkern en als laatste
de binnenkern die weer bestaat uit hard gesteente.
De inwendige warmtebronnen van de aarde zijn de reactiviteit van sommige gesteenten en
de warmte die is ontstaan bij het ontstaan van de aarde en bij het inslaan van meteorieten.
Dit heeft er voor gezorgd dat de aarde nog steeds geen koude bol is geworden. De
uitwendige warmte komt van de zon, dit is op dit moment veel meer dan de inwendige
warmte en dit heeft invloed op de exogene krachten.
Een gesteente is opgebouwd uit een mengsel van mineralen (een verbinding die in de natuur
voorkomt en bepaalde chemische eigenschappen heeft bijvoorbeeld de kristalvorm) en/of
organische stoffen (zijn ontstaan uit levende organismen) die in de natuur voorkomen. Bij de
vorming van een mineraal worden de moleculen in de meest ideale vorm gerangschikt tot
een kristal. Elk mineraal heeft zijn eigen kristalvorm. Voor de vorming van een groot en mooi
kristal zoals kwarts is veel tijd nodig. Een andere eigenschap van een mineraal is de
hardheid.
Stollingsgesteenten: ontstaan door afkoeling en stolling van magma. Ze zijn te verdelen in
diepte- en uitvloeiingsgesteenten.
Dieptegesteente: ontstaat als het vloeibare magma ver onder de aardkorst heel langzaam
stolt. Omdat er dan voldoende ruimte en tijd is kunnen zich grote kristallen vormen. Een
voorbeeld is graniet (een mengsel van mineralen). Witte of doorzichtige kwartskristallen,
zwarte glimmers en roze veldspaatkristallen zijn kenmerkend voor dit gesteente. De
kristallen zijn met het blote oog zichtbaar.
Uitvloeiingsgesteenten: ontstaan als het hete magma bij een vulkaanuitbarsting als lava uit
de krater over de hellingen van een vulkaan stroomt. Door de lage buitentemperatuur koelt
de massa heel snel af en stolt. Er is geen tijd voor de vorming van grote kristallen. Zo wordt
onder andere basalt gevormd. In dit gesteente zit relatief veel ijzer en magnesium. Het
