Practicum 2 KLP
1
,1. Inleiding
1.1. Wat?
= “De oordeelsvorming aangaande psychische disfuncties of gedragsmoeilijkheden, waarbij de
benadering van het probleem op de wetenschappelijke psychologie gebaseerd is en waarbij het
essentieel is de persoon of het systeem (partner, werk …) zodanig te begrijpen dat uit de
structurering van diens probleem relevante aanwijzingen voor de therapie voortvloeien”
1.2. Methoden
- Observeren
- Dossierstudie en documentenanalyse
- Gesprek/interview
- Dagboekstudie
- Overleg met andere deskundigen (zelfde of andere discipline)
- Uitgebreid testinstrumentarium (vragenlijsten, intelligentietesten, testen voor vaardigheden o.a.
neuropsychologische tests, indirecte methoden)
- …
Het centrale element van het psychodiagnostisch onderzoek is niet de test, maar de diagnosticus die
via interpretaties op een methodische wijze komt tot integratie van alle verkregen gegevens (=
integratief beeld, cfr. Psychodiagnostisch Procesmodel)
Bij deze integratie richt de diagnosticus zich niet enkel op testscores, maar ook op:
- Inhoudelijke gegevens (thema’s die aan bod zijn gekomen)
- Observatiegegevens (hoe de cliënt iets brengt; houding en gedrag, omgang met tijdsdruk …)
- Relationele gegevens (relatie tussen cliënt en diagnosticus)
…
1.3. Vraagstellingen?
Bijvoorbeeld:
- Is er bij deze persoon sprake van …?
- …
2
,2. Hoofdstuk 1: Aanmelding en intake (p. 3)
1.1. Aanmelding
= Alles wat er voor het eerste gesprek gebeurt – eerste keer dat cliënt contact opneemt met de
setting
DOEL:
Antwoord bieden op twee vragen
- Is de aanmelding ontvankelijk?
- Wat is het vervolgtraject?
STEL: telefonische aanmelding en jij beantwoordt de telefoon
- Cliënt belt zelf
- Verwijzer (huisarts) belt
o Wat wil je weten? Welke info heb je nodig?
Wie komt met wat net nu naar hier
Wie?
o Naam
o Leeftijd
o Geslacht
o Belangrijkste contactgegevens
Cliënt – aanmelder – verwijzer
o Als verwijzer -> contactgegevens? Functie? Setting?
Referentiekader?
o Als cliënt -> is er een verwijzer? Zo ja, wie?
Wat?
o Klacht:aard en ernst
o Vraag/verwachting
Hulpvraag = vraag van cliënt -> specifieke hypothesen?
Aanvraag = vraag van verwijzer -> specifieke
hypothesen?
Houding van cliënt?
o Waarom neemt cliënt contact op
o Symptomen
o Hoe hier terecht gekomen
Net nu?
o Aanleiding
Naar hier?
o Keuze voor deze setting
o Welke info ga je geven? (Ervan uitgaande dat je de cliënt op intake zal uitnodigen)
Werkwijze
Contactgegevens en adres
Heo loopt het verder
Afspraak geven (wie nodig je uit?)
Nog geen afspraak -> zelf contacteren/gecontacteerd worden, termijn …
Administratie/betaling/…
correcte informatieverstrekking
In de praktijk
- Aanmelder = cliënt/patiënt of familielid vs verwijzer
- Rechtstreeks bij jou vs bij collega
- Telefonisch/real life/mail/verwijsbrief/...
3
,- Uitgebreide vs beperkte info
- Gerichte en beperkte vraag vs vaag en open
- …
Is de aanmelding ontvankelijk?
- Is de aanmelding hier inhoudelijk op de juiste plaats?
o Juiste vakgebied?
- Wordt er voldaan aan deontologische en wettelijke criteria?
o Bv. ouders gescheiden
2x JA => Uitnodiging voor intakegesprek
Casus Sara:
Plaats aanmelding binnen echelonmodel
- 2e lijn
- Centrum met team psychologisch geschoolden
- Doelgroep: kinderen (vanaf 3j.) en adolescenten
- Gericht op diagnostiek en behandeling
Wie komt met wat net nu naar hier
Wie?
o Sara
o 12j. (bijna 13j.)
o Meisje
Cliënt – aanmelder – verwijzer
Sara = cliënt
Mama van Sara = aanmelder
Wat?
o Klacht: stil en verlegen, moeilijk houding kan geven, kan arrogant overkomen
Zelfde woorden gebruiken
Oppassen met interpretaties!!!
Ernst niet vermeld (Sara ziet niet als groot probleem, maar wil er wel iets aan
doen)
o Vraag/verwachting
Mama verwacht assertiviteitstraining impliciet wil ze weten hoe het
verder zal evolueren, maakt zich zorgen om de toekomst
Sara ziet het niet als een groot probleem
Net nu?
o Sara is er klaar voor, nu wil ze er wel iets aan doen (vorig jaar niet)
Naar hier?
o Mama verwijst zelf mensen door, is zelf pedagoge
Is de aanmdelding ontvankelijk?
Aanmelding Tessa
1.2. Intake
= Het eerste contact/gesprek met de cliënt
Intakefase = Exploratieve fase
1.2.1. Doel
- Gericht info verzamelen (taakgerichte component)
4
,- Opbouwen van de samenwerkingsrelatie (relationele component)
Vragen stellen, overeenstemming bereiken, aandacht voor alle partijen, vakuilen
EVENWICHT tss:
- Volgen: open vragen stellen, parafraseren, samenvatten
- Sturen: meer gerichte vragen stellen, nieuwe onderwerpen aansnijden, terugkomen op iets,
concretiseren …
SITUERING
- CAW - Centra Algemeen Welzijnswerk (1e lijns)
- Privé praktijken (1e en 2e lijns)
- CGG – Centra voor geestelijke gezondheidszorg
- JAC
- …
1.2.2. Aanmelding Tessa
- Wie?
o Cliënt = Tessa Van der Laan, 23 jaar, uit Eindhoven
o Verwijzer = huisarts in huisartsenpraktijk (dus medisch referentiekader)
o Aanmelder = huisarts
- Met wat?
o Depressieve klachten (verwijsbrief), ernst onduidelijk maar nog niet in ziekteverlof
o Vraag huisarts: verduidelijking wat is aan de hand, hoe komt het en wat is aangewezen
behandeling
o Vraag Tessa: onbekend
o Houding Tessa: onbekend
- Net nu? Studieachterstand opgelopen
- Naar hier? Huisarts verwees naar hier (= “riagg”, cf. CGG)
Welke info ga je geven?
- Op gemak stellen, Jezelf voorstellen, Duur, frequentie, financieel, wat je al weet (van de
huisarts), kader en doel van gesprek, beroepsgeheim, uitnodigen tot vragen stellen,
administratieve zaken, open het gesprek met zeer open vraag naar aanmeldingsklacht …
- Aanpassen aan leeftijd, ontwikkelingsniveau, problematiek
Wat wil je weten over klachten?
- Hoelang al last (duur), sinds wanneer begonnen, bep. oorzaak, verloop/evolutie, frequentie,
ernst, reeds genomen maatregelen, uitlokkende en inhiberende factoren,
attributies/ziektetheorie , hanteringsgedrag, gevolgen/impact, inhoud (gedrag, gevoelens,
gedachten en gewaarwordingen), vraag/doel …
- 7 punten KENNEN (p. 4-5 OF 1e tekst H1))
o 1. Inhoud: gevoelens, gewaarwordingen, gedrag, gedachten
o 2. Sinds wanneer/aanleidingen/oorzaken + verloop
o 3. Ernst en gevolgen/impact
o 4. Uitlokkende en inhiberende factoren
o 5. Genomen maatregelen en hanteringsgedrag (van cliënt en omgeving)
o 6. Attributies en ziektetheorie
o 7. Vraag/doel
- Aanmeldingsklacht + ander klachten(domeinen)
- Aandacht voor perspectieven v versch betrokkenen
5
, OBSERVEREN (zie 2e tekst H1)
- Wat?
o Lichaamsbouw en -houding
o Uiterlijk en kleding
o Hygiëne
o Oogcontact
o Manier van spreken
o Manier van omgaan met hulpverlener
o Psychomotore gedrag
o …
ZIE observatieschema
Verlsaggeving: observatie versus interpretatie
Oefening
Intake Tessa
- Filmpje 1
o Inhoudelijk
Stelt zichzelf voor
Info over wat gaat gebeuren, werkwijze
1e gesprek
o Klachten en problemen
o Woonsituatie, achtergrond …
e
2 gesprek
o Klachtenlijst
o Interview
o Persoonlijkheid/karakter in kaart brengen
e
3 gesprek
o Vragenlijsten invullen (met andere collega)
Info die hij al doorgekregen had
o Observatiegegevens
Indruk
Gestressseerd overkomen: wiebelen, friemelen, knikken, veel vragen
stellen (gespannen, zenuwen, ongeduldig)
Leeftijd: ouder of jonger (beargumenteren)
Verzorgd, regelmatig oogcontact
Spraak
Durft onderbreken
Geen problemen
Geen opvallendheden
Denken/geheugen/waarneming
Geen opvallendheden
o Relationeel
Kan haar geruststellen
Gaat in op haar vragen
Zij: ongemak, argwanend, nieuw
- Filmpje 2 en 3
o Inhoudelijk
6
1
,1. Inleiding
1.1. Wat?
= “De oordeelsvorming aangaande psychische disfuncties of gedragsmoeilijkheden, waarbij de
benadering van het probleem op de wetenschappelijke psychologie gebaseerd is en waarbij het
essentieel is de persoon of het systeem (partner, werk …) zodanig te begrijpen dat uit de
structurering van diens probleem relevante aanwijzingen voor de therapie voortvloeien”
1.2. Methoden
- Observeren
- Dossierstudie en documentenanalyse
- Gesprek/interview
- Dagboekstudie
- Overleg met andere deskundigen (zelfde of andere discipline)
- Uitgebreid testinstrumentarium (vragenlijsten, intelligentietesten, testen voor vaardigheden o.a.
neuropsychologische tests, indirecte methoden)
- …
Het centrale element van het psychodiagnostisch onderzoek is niet de test, maar de diagnosticus die
via interpretaties op een methodische wijze komt tot integratie van alle verkregen gegevens (=
integratief beeld, cfr. Psychodiagnostisch Procesmodel)
Bij deze integratie richt de diagnosticus zich niet enkel op testscores, maar ook op:
- Inhoudelijke gegevens (thema’s die aan bod zijn gekomen)
- Observatiegegevens (hoe de cliënt iets brengt; houding en gedrag, omgang met tijdsdruk …)
- Relationele gegevens (relatie tussen cliënt en diagnosticus)
…
1.3. Vraagstellingen?
Bijvoorbeeld:
- Is er bij deze persoon sprake van …?
- …
2
,2. Hoofdstuk 1: Aanmelding en intake (p. 3)
1.1. Aanmelding
= Alles wat er voor het eerste gesprek gebeurt – eerste keer dat cliënt contact opneemt met de
setting
DOEL:
Antwoord bieden op twee vragen
- Is de aanmelding ontvankelijk?
- Wat is het vervolgtraject?
STEL: telefonische aanmelding en jij beantwoordt de telefoon
- Cliënt belt zelf
- Verwijzer (huisarts) belt
o Wat wil je weten? Welke info heb je nodig?
Wie komt met wat net nu naar hier
Wie?
o Naam
o Leeftijd
o Geslacht
o Belangrijkste contactgegevens
Cliënt – aanmelder – verwijzer
o Als verwijzer -> contactgegevens? Functie? Setting?
Referentiekader?
o Als cliënt -> is er een verwijzer? Zo ja, wie?
Wat?
o Klacht:aard en ernst
o Vraag/verwachting
Hulpvraag = vraag van cliënt -> specifieke hypothesen?
Aanvraag = vraag van verwijzer -> specifieke
hypothesen?
Houding van cliënt?
o Waarom neemt cliënt contact op
o Symptomen
o Hoe hier terecht gekomen
Net nu?
o Aanleiding
Naar hier?
o Keuze voor deze setting
o Welke info ga je geven? (Ervan uitgaande dat je de cliënt op intake zal uitnodigen)
Werkwijze
Contactgegevens en adres
Heo loopt het verder
Afspraak geven (wie nodig je uit?)
Nog geen afspraak -> zelf contacteren/gecontacteerd worden, termijn …
Administratie/betaling/…
correcte informatieverstrekking
In de praktijk
- Aanmelder = cliënt/patiënt of familielid vs verwijzer
- Rechtstreeks bij jou vs bij collega
- Telefonisch/real life/mail/verwijsbrief/...
3
,- Uitgebreide vs beperkte info
- Gerichte en beperkte vraag vs vaag en open
- …
Is de aanmelding ontvankelijk?
- Is de aanmelding hier inhoudelijk op de juiste plaats?
o Juiste vakgebied?
- Wordt er voldaan aan deontologische en wettelijke criteria?
o Bv. ouders gescheiden
2x JA => Uitnodiging voor intakegesprek
Casus Sara:
Plaats aanmelding binnen echelonmodel
- 2e lijn
- Centrum met team psychologisch geschoolden
- Doelgroep: kinderen (vanaf 3j.) en adolescenten
- Gericht op diagnostiek en behandeling
Wie komt met wat net nu naar hier
Wie?
o Sara
o 12j. (bijna 13j.)
o Meisje
Cliënt – aanmelder – verwijzer
Sara = cliënt
Mama van Sara = aanmelder
Wat?
o Klacht: stil en verlegen, moeilijk houding kan geven, kan arrogant overkomen
Zelfde woorden gebruiken
Oppassen met interpretaties!!!
Ernst niet vermeld (Sara ziet niet als groot probleem, maar wil er wel iets aan
doen)
o Vraag/verwachting
Mama verwacht assertiviteitstraining impliciet wil ze weten hoe het
verder zal evolueren, maakt zich zorgen om de toekomst
Sara ziet het niet als een groot probleem
Net nu?
o Sara is er klaar voor, nu wil ze er wel iets aan doen (vorig jaar niet)
Naar hier?
o Mama verwijst zelf mensen door, is zelf pedagoge
Is de aanmdelding ontvankelijk?
Aanmelding Tessa
1.2. Intake
= Het eerste contact/gesprek met de cliënt
Intakefase = Exploratieve fase
1.2.1. Doel
- Gericht info verzamelen (taakgerichte component)
4
,- Opbouwen van de samenwerkingsrelatie (relationele component)
Vragen stellen, overeenstemming bereiken, aandacht voor alle partijen, vakuilen
EVENWICHT tss:
- Volgen: open vragen stellen, parafraseren, samenvatten
- Sturen: meer gerichte vragen stellen, nieuwe onderwerpen aansnijden, terugkomen op iets,
concretiseren …
SITUERING
- CAW - Centra Algemeen Welzijnswerk (1e lijns)
- Privé praktijken (1e en 2e lijns)
- CGG – Centra voor geestelijke gezondheidszorg
- JAC
- …
1.2.2. Aanmelding Tessa
- Wie?
o Cliënt = Tessa Van der Laan, 23 jaar, uit Eindhoven
o Verwijzer = huisarts in huisartsenpraktijk (dus medisch referentiekader)
o Aanmelder = huisarts
- Met wat?
o Depressieve klachten (verwijsbrief), ernst onduidelijk maar nog niet in ziekteverlof
o Vraag huisarts: verduidelijking wat is aan de hand, hoe komt het en wat is aangewezen
behandeling
o Vraag Tessa: onbekend
o Houding Tessa: onbekend
- Net nu? Studieachterstand opgelopen
- Naar hier? Huisarts verwees naar hier (= “riagg”, cf. CGG)
Welke info ga je geven?
- Op gemak stellen, Jezelf voorstellen, Duur, frequentie, financieel, wat je al weet (van de
huisarts), kader en doel van gesprek, beroepsgeheim, uitnodigen tot vragen stellen,
administratieve zaken, open het gesprek met zeer open vraag naar aanmeldingsklacht …
- Aanpassen aan leeftijd, ontwikkelingsniveau, problematiek
Wat wil je weten over klachten?
- Hoelang al last (duur), sinds wanneer begonnen, bep. oorzaak, verloop/evolutie, frequentie,
ernst, reeds genomen maatregelen, uitlokkende en inhiberende factoren,
attributies/ziektetheorie , hanteringsgedrag, gevolgen/impact, inhoud (gedrag, gevoelens,
gedachten en gewaarwordingen), vraag/doel …
- 7 punten KENNEN (p. 4-5 OF 1e tekst H1))
o 1. Inhoud: gevoelens, gewaarwordingen, gedrag, gedachten
o 2. Sinds wanneer/aanleidingen/oorzaken + verloop
o 3. Ernst en gevolgen/impact
o 4. Uitlokkende en inhiberende factoren
o 5. Genomen maatregelen en hanteringsgedrag (van cliënt en omgeving)
o 6. Attributies en ziektetheorie
o 7. Vraag/doel
- Aanmeldingsklacht + ander klachten(domeinen)
- Aandacht voor perspectieven v versch betrokkenen
5
, OBSERVEREN (zie 2e tekst H1)
- Wat?
o Lichaamsbouw en -houding
o Uiterlijk en kleding
o Hygiëne
o Oogcontact
o Manier van spreken
o Manier van omgaan met hulpverlener
o Psychomotore gedrag
o …
ZIE observatieschema
Verlsaggeving: observatie versus interpretatie
Oefening
Intake Tessa
- Filmpje 1
o Inhoudelijk
Stelt zichzelf voor
Info over wat gaat gebeuren, werkwijze
1e gesprek
o Klachten en problemen
o Woonsituatie, achtergrond …
e
2 gesprek
o Klachtenlijst
o Interview
o Persoonlijkheid/karakter in kaart brengen
e
3 gesprek
o Vragenlijsten invullen (met andere collega)
Info die hij al doorgekregen had
o Observatiegegevens
Indruk
Gestressseerd overkomen: wiebelen, friemelen, knikken, veel vragen
stellen (gespannen, zenuwen, ongeduldig)
Leeftijd: ouder of jonger (beargumenteren)
Verzorgd, regelmatig oogcontact
Spraak
Durft onderbreken
Geen problemen
Geen opvallendheden
Denken/geheugen/waarneming
Geen opvallendheden
o Relationeel
Kan haar geruststellen
Gaat in op haar vragen
Zij: ongemak, argwanend, nieuw
- Filmpje 2 en 3
o Inhoudelijk
6
