Inhoudopsgave
1 Deel 1: inzicht in boekhouden en financiële positie van een onderneming.................................. 4
1.1 Balans en resultatenrekening ............................................................................................ 4
1.1.1 Balans ........................................................................................................................... 4
1.1.2 resultatenrekening ........................................................................................................ 5
1.1.3 Oefening 1 .................................................................................................................... 6
1.1.4 Oefening 2 .................................................................................................................... 7
1.1.5 Oefening 4 .................................................................................................................... 8
1.1.6 Oefening 7 .................................................................................................................... 9
1.1.7 Oefening 10 ................................................................................................................ 10
2 Deel 2: Bijhouden van de financiële situatie via techniek van dubbel boekhouden – basisprincipes
11
2.1 Inleiding .......................................................................................................................... 11
2.1.1 Aankoop van handelsgoederen ................................................................................... 11
2.1.2 Verkoop van handelsgoederen .................................................................................... 11
2.2 BTW ................................................................................................................................ 12
2.2.1 Voorraad ..................................................................................................................... 12
2.2.2 De onderneming Callewaert ........................................................................................ 12
2.2.3 Overzicht..................................................................................................................... 13
2.3 De registratiefilosofie van dubbel boekhouden................................................................ 14
2.4 boeken op rekeningen..................................................................................................... 15
2.5 Het minimum algemeen rekeningstelsel – MAR............................................................... 17
2.5.1 Bijkomende onderverdeling van kosten en opbrengsten ............................................. 17
2.6 Dagboek .......................................................................................................................... 18
2.7 Via de proef-en saldibalans naar de balans en resultatenrekening ................................... 19
2.8 Oefening 17 p19 .............................................................................................................. 20
3 Bijhouden van de financiële situatie via techniek van dubbel boekhouden – in de loop van het jaar
22
3.1 Correctieboekingen ......................................................................................................... 22
3.1.1 BTW centralisatie ........................................................................................................ 22
3.1.2 Voorraadwijziging ....................................................................................................... 23
3.1.3 Afschrijvingen ............................................................................................................. 25
3.2 Raming belastingen (ter info) .......................................................................................... 27
3.3 Resultaatsverwerking ...................................................................................................... 28
4 Bekijken van de financiële situatie door analyse van balansen en resultatenrekeningen ........... 32
4.1 Inleiding .......................................................................................................................... 32
1
, 4.2 Kritisch bekijken .............................................................................................................. 32
4.3 Financiële analyse ........................................................................................................... 32
4.4 Horizontale en verticale analyse ...................................................................................... 33
4.4.1 Horizontale analyse ..................................................................................................... 33
4.4.2 Verticale analyse ......................................................................................................... 33
4.5 Liquiditeit ........................................................................................................................ 34
4.5.1 Netto bedrijfskapitaal (NBK) ........................................................................................ 35
4.5.2 Current ratio en acid test ............................................................................................ 36
4.5.3 Financieringsbehoefte door AK en VK .......................................................................... 37
4.6 Cash flow ........................................................................................................................ 41
4.6.1 Hoe geraakt een onderneming aan financiële middelen? ............................................ 41
4.6.2 Berekening operationele kasstroom ............................................................................ 41
4.6.3 Verschil winst en cashflow .......................................................................................... 41
4.6.4 Winst of cashflow........................................................................................................ 41
4.6.5 Illustratie van cashflow................................................................................................ 42
4.6.6 Berekening cashflow voorbeeld bijlage 2..................................................................... 43
4.7 Rendabiliteit.................................................................................................................... 44
4.7.1 Verkoopsmarge........................................................................................................... 44
4.7.2 Rendabiliteit van de totale activa ................................................................................ 44
4.7.3 Rendabiliteit van het eigen vermogen ......................................................................... 46
4.8 Solvabiliteit ..................................................................................................................... 47
5 De jaarrekening in combinatie met ondernemen in maatschappelijke context – aantal topics .. 50
5.1 inkomstenbelasting ......................................................................................................... 50
5.1.1 Soorten belastingen .................................................................................................... 51
5.1.2 RSZ .............................................................................................................................. 52
5.1.3 Loonkost ..................................................................................................................... 53
6 Factuur, creditnota en betalingen............................................................................................. 56
6.1 Situering binnen de administratieve cyclus ...................................................................... 56
6.2 De factuur ....................................................................................................................... 56
6.3 De factuur met financiële korting .................................................................................... 58
6.4 Creditnota ....................................................................................................................... 59
6.5 Voorbeeld factuur en creditnota ..................................................................................... 60
6.6 Betaling ........................................................................................................................... 61
7 Financieringen voor beroepsdoeleinden................................................................................... 63
7.1 Inleiding .......................................................................................................................... 63
7.2 Wat is financiering? ......................................................................................................... 63
2
, 7.3 Verschil tussen financieren met het eigen en vreemd vermogen ..................................... 63
7.4 Financieringsbehoefte ..................................................................................................... 64
7.5 Financieringsbronnen goed kiezen en afwegen ............................................................... 64
7.6 Financiering via bank/financiële instelling (vreemd vermogen) ........................................ 65
7.6.1 Kaskrediet ................................................................................................................... 65
7.6.2 Straight loan................................................................................................................ 66
7.6.3 Factoring ..................................................................................................................... 67
7.6.4 Lening op afbetaling (= LOA) ....................................................................................... 68
7.6.5 Leasing en renting ....................................................................................................... 69
8 In de praktijk… de jaarrekening ................................................................................................ 72
8.1 De jaarrekening ............................................................................................................... 72
8.2 Opstellen jaarrekening .................................................................................................... 72
8.3 Neerlegging jaarrekening ................................................................................................ 73
8.4 De jaarrekening lezen en interpreteren (document BEMATRIX) ....................................... 73
8.5 Toelichting (Zie doc BEMATRIX) ....................................................................................... 74
8.6 Andere neer te leggen documenten ................................................................................ 74
3
, 1 Deel 1: inzicht in boekhouden en financiële positie van een
onderneming
1.1 Balans en resultatenrekening
1.1.1 Balans
1.1.1.1 Bepaling van het vermogen – voorbeelden:
Vermogen bepalen
® Zichtrekening? 200 euro
® Spaarrekening? 3 000 euro
® Lening? 200 000 euro
® Inboedel? 5 000 euro
® Auto? 5 000 euro
® Huis? 350 000 euro
® Telenet te betalen? 100 euro
Wat is de waarde van mijn bezit? 363 200 euro
® Zichtrekening, spaarrekening, inboedel, auto, huis
Hoeveel bedragen mijn schulden? 200 100 euro
® Lening, Telenet
Hoeveel vermogen? Bezit – schulden
363 200 – 200 100 = 163 100 euro
Vermogen van Patricia V.:
Financiële positie op datum: …/…/2018
Bezit (Eigen) Vermogen = 300 346,45 – 100 285,67
® Huis €250 000 = 200 060, 78
® Inboedel €23 000 Schuld(en)
® Tweedehandsauto €10 000 ® Factuur Telenet €14,99
passiva
activa
® Royalty’s €245 ® Autobelasting €270,68
® Zichtrekening €3 123 ® Hypothecaire lening €100 000
® Spaarrekening €13 978,45
= 300 346,45 = 100 285,67
4
1 Deel 1: inzicht in boekhouden en financiële positie van een onderneming.................................. 4
1.1 Balans en resultatenrekening ............................................................................................ 4
1.1.1 Balans ........................................................................................................................... 4
1.1.2 resultatenrekening ........................................................................................................ 5
1.1.3 Oefening 1 .................................................................................................................... 6
1.1.4 Oefening 2 .................................................................................................................... 7
1.1.5 Oefening 4 .................................................................................................................... 8
1.1.6 Oefening 7 .................................................................................................................... 9
1.1.7 Oefening 10 ................................................................................................................ 10
2 Deel 2: Bijhouden van de financiële situatie via techniek van dubbel boekhouden – basisprincipes
11
2.1 Inleiding .......................................................................................................................... 11
2.1.1 Aankoop van handelsgoederen ................................................................................... 11
2.1.2 Verkoop van handelsgoederen .................................................................................... 11
2.2 BTW ................................................................................................................................ 12
2.2.1 Voorraad ..................................................................................................................... 12
2.2.2 De onderneming Callewaert ........................................................................................ 12
2.2.3 Overzicht..................................................................................................................... 13
2.3 De registratiefilosofie van dubbel boekhouden................................................................ 14
2.4 boeken op rekeningen..................................................................................................... 15
2.5 Het minimum algemeen rekeningstelsel – MAR............................................................... 17
2.5.1 Bijkomende onderverdeling van kosten en opbrengsten ............................................. 17
2.6 Dagboek .......................................................................................................................... 18
2.7 Via de proef-en saldibalans naar de balans en resultatenrekening ................................... 19
2.8 Oefening 17 p19 .............................................................................................................. 20
3 Bijhouden van de financiële situatie via techniek van dubbel boekhouden – in de loop van het jaar
22
3.1 Correctieboekingen ......................................................................................................... 22
3.1.1 BTW centralisatie ........................................................................................................ 22
3.1.2 Voorraadwijziging ....................................................................................................... 23
3.1.3 Afschrijvingen ............................................................................................................. 25
3.2 Raming belastingen (ter info) .......................................................................................... 27
3.3 Resultaatsverwerking ...................................................................................................... 28
4 Bekijken van de financiële situatie door analyse van balansen en resultatenrekeningen ........... 32
4.1 Inleiding .......................................................................................................................... 32
1
, 4.2 Kritisch bekijken .............................................................................................................. 32
4.3 Financiële analyse ........................................................................................................... 32
4.4 Horizontale en verticale analyse ...................................................................................... 33
4.4.1 Horizontale analyse ..................................................................................................... 33
4.4.2 Verticale analyse ......................................................................................................... 33
4.5 Liquiditeit ........................................................................................................................ 34
4.5.1 Netto bedrijfskapitaal (NBK) ........................................................................................ 35
4.5.2 Current ratio en acid test ............................................................................................ 36
4.5.3 Financieringsbehoefte door AK en VK .......................................................................... 37
4.6 Cash flow ........................................................................................................................ 41
4.6.1 Hoe geraakt een onderneming aan financiële middelen? ............................................ 41
4.6.2 Berekening operationele kasstroom ............................................................................ 41
4.6.3 Verschil winst en cashflow .......................................................................................... 41
4.6.4 Winst of cashflow........................................................................................................ 41
4.6.5 Illustratie van cashflow................................................................................................ 42
4.6.6 Berekening cashflow voorbeeld bijlage 2..................................................................... 43
4.7 Rendabiliteit.................................................................................................................... 44
4.7.1 Verkoopsmarge........................................................................................................... 44
4.7.2 Rendabiliteit van de totale activa ................................................................................ 44
4.7.3 Rendabiliteit van het eigen vermogen ......................................................................... 46
4.8 Solvabiliteit ..................................................................................................................... 47
5 De jaarrekening in combinatie met ondernemen in maatschappelijke context – aantal topics .. 50
5.1 inkomstenbelasting ......................................................................................................... 50
5.1.1 Soorten belastingen .................................................................................................... 51
5.1.2 RSZ .............................................................................................................................. 52
5.1.3 Loonkost ..................................................................................................................... 53
6 Factuur, creditnota en betalingen............................................................................................. 56
6.1 Situering binnen de administratieve cyclus ...................................................................... 56
6.2 De factuur ....................................................................................................................... 56
6.3 De factuur met financiële korting .................................................................................... 58
6.4 Creditnota ....................................................................................................................... 59
6.5 Voorbeeld factuur en creditnota ..................................................................................... 60
6.6 Betaling ........................................................................................................................... 61
7 Financieringen voor beroepsdoeleinden................................................................................... 63
7.1 Inleiding .......................................................................................................................... 63
7.2 Wat is financiering? ......................................................................................................... 63
2
, 7.3 Verschil tussen financieren met het eigen en vreemd vermogen ..................................... 63
7.4 Financieringsbehoefte ..................................................................................................... 64
7.5 Financieringsbronnen goed kiezen en afwegen ............................................................... 64
7.6 Financiering via bank/financiële instelling (vreemd vermogen) ........................................ 65
7.6.1 Kaskrediet ................................................................................................................... 65
7.6.2 Straight loan................................................................................................................ 66
7.6.3 Factoring ..................................................................................................................... 67
7.6.4 Lening op afbetaling (= LOA) ....................................................................................... 68
7.6.5 Leasing en renting ....................................................................................................... 69
8 In de praktijk… de jaarrekening ................................................................................................ 72
8.1 De jaarrekening ............................................................................................................... 72
8.2 Opstellen jaarrekening .................................................................................................... 72
8.3 Neerlegging jaarrekening ................................................................................................ 73
8.4 De jaarrekening lezen en interpreteren (document BEMATRIX) ....................................... 73
8.5 Toelichting (Zie doc BEMATRIX) ....................................................................................... 74
8.6 Andere neer te leggen documenten ................................................................................ 74
3
, 1 Deel 1: inzicht in boekhouden en financiële positie van een
onderneming
1.1 Balans en resultatenrekening
1.1.1 Balans
1.1.1.1 Bepaling van het vermogen – voorbeelden:
Vermogen bepalen
® Zichtrekening? 200 euro
® Spaarrekening? 3 000 euro
® Lening? 200 000 euro
® Inboedel? 5 000 euro
® Auto? 5 000 euro
® Huis? 350 000 euro
® Telenet te betalen? 100 euro
Wat is de waarde van mijn bezit? 363 200 euro
® Zichtrekening, spaarrekening, inboedel, auto, huis
Hoeveel bedragen mijn schulden? 200 100 euro
® Lening, Telenet
Hoeveel vermogen? Bezit – schulden
363 200 – 200 100 = 163 100 euro
Vermogen van Patricia V.:
Financiële positie op datum: …/…/2018
Bezit (Eigen) Vermogen = 300 346,45 – 100 285,67
® Huis €250 000 = 200 060, 78
® Inboedel €23 000 Schuld(en)
® Tweedehandsauto €10 000 ® Factuur Telenet €14,99
passiva
activa
® Royalty’s €245 ® Autobelasting €270,68
® Zichtrekening €3 123 ® Hypothecaire lening €100 000
® Spaarrekening €13 978,45
= 300 346,45 = 100 285,67
4
