Jeugdrecht hoorcollege week 1
Jeugdrecht reikwijdte en bronnen
- Kern de minderjarige in het Nederlandse recht
1. Algemeen civielrechtelijk jeugdrecht (afstamming, adoptie, gezag, bekwaamheid)
2. Civiel jeugdbeschermingsrecht (hoe mogen ouders beperkt worden)
3. Jeugdstraf(proces)recht (afwijkende bepalingen)
- Jeugd(hulp)recht, mensenrechten, kinderrechten etc.
- Bronnen:
1. BW & bijzondere en uitvoeringswetten
2. EVRM, IVRK, Haagse Verdragen etc.
Jeugdrecht ontwikkeling
- Drie kinderwetten 1905: sterke samenhang civiel en straf.
- 1922 ondertoezichstelling en kindderrechter
- Na WOII: welzijnsdenken aandacht voor het gezin en maatschappelijk werk
- Jaren ’70 opkomst aandacht rechtspositie: commissie Wiarda (minderjarige als
zelfstandig rechtssubject). EVRM werd van invloed.
- 1989 internationaal verdrag inzake de rechten van het kind (IRVK) voor Nederland
trad dit in 1995 inwerking.
- 1995 – versterking rechtspositie minderjarige
Herziening Kinderbescherming (kinderrechter op afstand)
Herziening Jeugdstraf(proces)recht (incl. verzwaring)
- Kinderrechter meer op afstand qua uitvoering en meer toetsen of uitvoering en
grondslag wel afdoende was. Voor die tijd was de kinderrechter uitvoerder en
beslisser en ging veel meer zelf het veld in en ging zelf kijken hoe het met de
kinderen ging. Maar het werd het juist beter geacht dat als de rechter afstand houdt
dan kan hij beter toetsen en objectief blijven.
- Periode 1995-2014: diverse wetswijzigingen relevant voor het jeugdrecht
- 1 januari 2015 herziening kinderbescherming en Jeugdwet
- Diverse ontwikkelingen sindsdien
Internationale mensenrechten
- Relatief jong rechtsgebied
- Begon al in twintigste eeuw WO I & II (League of Nations 1919 en United Nations
1945): internationale juridische afspraken.
- Oorspronkelijk: regulering van verticale relatie tussen Staten en individuen (burgers)
- Ontwikkeling op VN-niveau en op regionaal niveau (o.m. Raad van Europa, later ook
EU).
Opkomst kinderrechten
- 1924 declaration of Geneva: bescherming voor kinderen in oorlog, strafrecht etc.
kinderen zijn kwetsbaar en hebben bescherming nodig.
- 1959 declaration of the Rights of the Child: recht op nationaliteit. Nog niet juridisch
bindend, maar wel een verklaring.
- 1979 Year of the Child: Voorstel van Polen met een juridisch verdrag. Kinderen zijn
kwetsbaar, maar ook mensen.
Jeugdrecht reikwijdte en bronnen
- Kern de minderjarige in het Nederlandse recht
1. Algemeen civielrechtelijk jeugdrecht (afstamming, adoptie, gezag, bekwaamheid)
2. Civiel jeugdbeschermingsrecht (hoe mogen ouders beperkt worden)
3. Jeugdstraf(proces)recht (afwijkende bepalingen)
- Jeugd(hulp)recht, mensenrechten, kinderrechten etc.
- Bronnen:
1. BW & bijzondere en uitvoeringswetten
2. EVRM, IVRK, Haagse Verdragen etc.
Jeugdrecht ontwikkeling
- Drie kinderwetten 1905: sterke samenhang civiel en straf.
- 1922 ondertoezichstelling en kindderrechter
- Na WOII: welzijnsdenken aandacht voor het gezin en maatschappelijk werk
- Jaren ’70 opkomst aandacht rechtspositie: commissie Wiarda (minderjarige als
zelfstandig rechtssubject). EVRM werd van invloed.
- 1989 internationaal verdrag inzake de rechten van het kind (IRVK) voor Nederland
trad dit in 1995 inwerking.
- 1995 – versterking rechtspositie minderjarige
Herziening Kinderbescherming (kinderrechter op afstand)
Herziening Jeugdstraf(proces)recht (incl. verzwaring)
- Kinderrechter meer op afstand qua uitvoering en meer toetsen of uitvoering en
grondslag wel afdoende was. Voor die tijd was de kinderrechter uitvoerder en
beslisser en ging veel meer zelf het veld in en ging zelf kijken hoe het met de
kinderen ging. Maar het werd het juist beter geacht dat als de rechter afstand houdt
dan kan hij beter toetsen en objectief blijven.
- Periode 1995-2014: diverse wetswijzigingen relevant voor het jeugdrecht
- 1 januari 2015 herziening kinderbescherming en Jeugdwet
- Diverse ontwikkelingen sindsdien
Internationale mensenrechten
- Relatief jong rechtsgebied
- Begon al in twintigste eeuw WO I & II (League of Nations 1919 en United Nations
1945): internationale juridische afspraken.
- Oorspronkelijk: regulering van verticale relatie tussen Staten en individuen (burgers)
- Ontwikkeling op VN-niveau en op regionaal niveau (o.m. Raad van Europa, later ook
EU).
Opkomst kinderrechten
- 1924 declaration of Geneva: bescherming voor kinderen in oorlog, strafrecht etc.
kinderen zijn kwetsbaar en hebben bescherming nodig.
- 1959 declaration of the Rights of the Child: recht op nationaliteit. Nog niet juridisch
bindend, maar wel een verklaring.
- 1979 Year of the Child: Voorstel van Polen met een juridisch verdrag. Kinderen zijn
kwetsbaar, maar ook mensen.
