Samenvatting planten biologie voor jou 5b VWO 5 thema 5

Hoofdstuk 5 planten

Basisstof 1

De wortel, de stengel en het blad zijn de organen van een zaadplant. Ze bestaan uit 3 verschillende
weefsels:

1. Dekweefsel
 de buitenzijde van een plant
 beschermt tegen waterverlies en infecties.
2. Vaatweefsel
 Komt voor in alle organen
 Bestaat vooral uit transportvaten
 In bladeren vooral in de nerven
 In kruidachtige stengels in vaatbundels
 Houtvaten
Liggen in jaarringen
 Bastvaten
Liggen om de houtvaten
3. Vulweefsel/grondweefsel
 Tussen dekweefsel en vaatweefsel
 Betrokken bij fotosynthese, opslag en stevigheid

Er zijn 3 soorten planten:

1. Algen (wieren)
 Eenvoudige opbouw
 Geen organen
2. Sporenplanten
 Stengels en bladeren (geen bloemen)
 Voortplanten met sporen
 Mossen en varens
3. Zaadplanten
 Wortels, stengels en bladeren
 Voortplanten met zaden
 Naaktzadigen
Geen vrucht
 Bedektzadigen (hier gaat het hoofdstuk over)
Zaden in de vrucht

Planten groeien hun hele leven door, als de omstandigheden gunstig zijn. Er zijn water, mineralen,
zuurstof CO2, licht en een goede temperatuur nodig voor groei. Tijdens de groei kunnen cellen
specialiseren, waardoor ze van vorm veranderen. Ook kunnen er nieuwe organen ontstaan, al deze
veranderingen heten ontwikkelingen.

De delingen vinden plaats in meristemen (deelweefsels), hierin komen stamcellen voor. Door deze
stamcellen kan een plant zijn hele leven groeien. Meristemen bevinden zich in de toppen van wortels
en worden groeipunten genoemd. Als een cel in het meristeem zich deelt, ontstaan 2 dochtercellen.
1 van beide blijft een meristeemcel en zal opnieuw delen. De andere cel ondergaat celstrekking, de
cel groeit door opname van water. Hierdoor kan de cel van vorm veranderen en een andere functie
krijgen.

, In houtachtige planten vindt zowel lengte- als diktegroei plaats. Lengtegroei in de jongste delen, de
stengeltop en de worteltop. Diktegroei vooral in een ringvormig meristeem dat cambium heet.
Doordat het cambium zich
delen wordt een plant dikker.
Na elke deling blijft 1 cel
liggen, de andere cel gaat
naar buiten en vormt een
houtcel als het naar binnen
groeit, en een bastcel als het
naar buiten groeit.

Houtvaten ontstaan doordat
boven elkaar gelegen houtcellen tegen de verticale primaire celwanden dikke secundaire celwanden
afzetten. De dwarswanden van de boven elkaar liggende
houtcellen verdwijnen en ook de cel zelf verdwijnt. Bij
bastvaten verdwijnen de dwarswanden niet, maar er komen
openingen in (zeefplaat) ook verdwijnen alleen de celkernen.
Hierdoor leven bastcellen maar kort, de dode bastvaten
worden dichtgedrukt.

Uit het cambium ontstaan veel meer houtcellen dan
bastcellen. Zo ontstaat elk jaar een laag hout en een dun laagje bast. Zo ontstaan jaarringen. De
bomen groeien in het voorjaar en in de winter niet, in het voorjaar ontstaan wijde houtvaten met
dunne wanden die veel water en opgeloste stoffen kunnen vervoeren (voorjaarshout). In de zomer
ontstaan nauwere houtvaten met steeds dikkere wanden (zomerhout). De scherpe overgang tussen
het donkere zomerhout en het lichte voorjaarshout is de jaargrens.

In cellen van planten en algen kunnen plastiden
voorkomen: cellen die een functie hebben bij
fotosynthese, het lokken van insecten en het opslaan
van reservestoffen. Uit proplastiden ontstaan
plastiden. In het donker worden etioplasten gevormd,
bladgroenkorrels die nog niet aan licht zijn
blootgesteld. In het licht ontstaan hieruit
chloroplasten/bladgroenkorrels.
Chromoplasten/kleurstofkorrels hebben zich
ontwikkeld uit chloroplasten. Een leukoplast is
kleurloos en is gespecialiseerd in het opslaan van
zetmeel (amyloplasten), olie (elaioplasten) of eiwitten
(proteïnoplasten). Plastiden kunnen aan de hand van
de omgeving over gaan in andere plastiden.




Basisstof 2