IPO 2B
COLLEGE 1 DYSLEXIE
LEERPROBLEMEN
- Specialisatie binnen pedagogiek → richt zich op kinderen die problemen hebben met basisvakken (taal,
lezen, rekenen, schrijven)
- Ontwikkeling van de problemen door
• Aanleg (is nooit het enige dat stagnaties verklaart)
• Omgevingsfactoren (problemen zijn uitkomst van interacties tussen kind-kenmerken en ervaringen
thuis en op school)
DEFINITIES DYSLEXIE
1995 – De gezondheidsraad:
‘Er is sprake van dyslexie wanneer de automatisering van woordidentificatie (lezen) en/of
schriftdbeeldvorming (spellen) zich niet, dan wel zeer onvolledig of zeer moeizaam ontwikkelt.’
- Dyslexie als 1) lezen / spellen problematisch is
- 2) Het gaat om problemen in woordherkenning (teksten worden niet gebruikt om dyslexie vast te
stellen)
- Gedefinieerd in beschrijvende termen (objectief waarneembare kenmerken vh probleem) → door
weinig bekentenis met oorzaken dyslexie.
2003 – stichting Dyslexie NL
‘Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het
accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of het spellen op woordniveau.’
- Definitie al meer specifiek door: 1) stoornis → significant afwijkend van normale ontwikkeling. 2)
probleem op vaardigheidsniveau (door aanleren). 3) probleem hardnekkig → blijft bestaan ondanks
extra remediërende instructie en oefening.
- Nog steeds beschrijvend → geen afbakening tov andere leer- en ontwikkelingsstoornissen & nog geen
verklaring.
2006 – Protocol Dyslexie Diagnostiek & Behandeling
- Beschrijving van het probleem → ernstig lees- en of spellingsprobleem.
- Oorzaak → cognitieve (= de kennis betreffende; cognitieve functies zijn: het waarnemen, taal, lezen en
denken) verwerkingsstoornis die te maken heeft met fonologische (het verwerken van klanken) en
orthografische taalverwerking (het spellen); er is dus een neurobiologische basis (neurobiologie= leer
van het zenuwstelsel).
- Specificiteit – het probleem is niet het gevolg van een onderliggend probleem zoals bv een algemeen
leerprobleem.
- Consequenties van dyslexie: dus niet alleen de stoornis, maar ook de daaruit voortvloeiende
belemmeringen maken deel uit van de definitie.
CRITERIA
- Achterstandscriterium → niveau lezen/spellen op woordniveau lager dan chronologische leeftijd
verwachting
, - Resistentiecriterium (hardnekkigheid) → problemen ook nog na adequate remediërende instructie en
oefening (genoemd om slechte kwaliteit onderwijs uit te sluiten)
- Exclusiviteitscriterium → andere oorzaken kunnen worden uitgesloten (specifiek)
PREVALENTIE
- Eind basisschool → 10% ernstige lees- en spellingsproblemen
- Gehele basisschool → 3 a 4% dyslexie
- Verhouding jongens : meisjes = 3 : 2
CO-MORBIDITEIT
= twee of meer ontwikkelings-stoornissen die tegelijkertijd voorkomen
- In de groep dyslectici zie je dat 80%, dus het overgrote deel, geen andere problemen heeft dan dyslexie.
In de groep gewone lezers heeft 78% geen problemen.
- Bij dyslectici heeft 10% ook een rekenprobleem en bij gewone lezers 16%.
- Bij dyslectici heeft 8% ook een aandachtsprobleem en bij gewone lezers 3%.
- Bij de dyslectici heeft 2% zowel een rekenprobleem als een aandachtsprobleem en in de groep gewone
lezers 3%.
➔ Co-morbiditeit komt dus wel voor, maar minder vaak dan gedacht.
CODEREN
Decoderen = tekens omzetten in klanken en de klanken weer samenvoegen tot woorden.
- Voor goede lezers kan een context faciliterend werken (woorden worden waarschijnlijker)
- Voor zwakke lezers werkt context inhiberend → foute woorden activeren verkeerde geheugenvelden.
(echter: als decoderen heel traag gaat, valt context uiteen en is die niet meer bruikbaar)
BRUS/VOETEN EMT
Dyslexie → problemen met fonologie en orthografie
Proces woordidentificatie of automatiseren woordherkenning kan gemeten door rij losse woorden op te laten
lezen (in oplopende moeilijkheidsgraad)
Brus/Voeten → gedurende 1 minuut zoveel mogelijk woorden correct coderen (oftewel lezen)
Om te kijken of en score op de BRUS een goede score is, wordt gekeken naar de snelheid waarmee een grote
populatie zich normaal ontwikkelende kinderen woorden lezen.
- X-as → didactische leeftijd (10 maanden = 1 schooljaar → eind groep 3 = 10 maanden)
- Y-as → aantal woorden gelezen per seconde
COLLEGE 1 DYSLEXIE
LEERPROBLEMEN
- Specialisatie binnen pedagogiek → richt zich op kinderen die problemen hebben met basisvakken (taal,
lezen, rekenen, schrijven)
- Ontwikkeling van de problemen door
• Aanleg (is nooit het enige dat stagnaties verklaart)
• Omgevingsfactoren (problemen zijn uitkomst van interacties tussen kind-kenmerken en ervaringen
thuis en op school)
DEFINITIES DYSLEXIE
1995 – De gezondheidsraad:
‘Er is sprake van dyslexie wanneer de automatisering van woordidentificatie (lezen) en/of
schriftdbeeldvorming (spellen) zich niet, dan wel zeer onvolledig of zeer moeizaam ontwikkelt.’
- Dyslexie als 1) lezen / spellen problematisch is
- 2) Het gaat om problemen in woordherkenning (teksten worden niet gebruikt om dyslexie vast te
stellen)
- Gedefinieerd in beschrijvende termen (objectief waarneembare kenmerken vh probleem) → door
weinig bekentenis met oorzaken dyslexie.
2003 – stichting Dyslexie NL
‘Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het
accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of het spellen op woordniveau.’
- Definitie al meer specifiek door: 1) stoornis → significant afwijkend van normale ontwikkeling. 2)
probleem op vaardigheidsniveau (door aanleren). 3) probleem hardnekkig → blijft bestaan ondanks
extra remediërende instructie en oefening.
- Nog steeds beschrijvend → geen afbakening tov andere leer- en ontwikkelingsstoornissen & nog geen
verklaring.
2006 – Protocol Dyslexie Diagnostiek & Behandeling
- Beschrijving van het probleem → ernstig lees- en of spellingsprobleem.
- Oorzaak → cognitieve (= de kennis betreffende; cognitieve functies zijn: het waarnemen, taal, lezen en
denken) verwerkingsstoornis die te maken heeft met fonologische (het verwerken van klanken) en
orthografische taalverwerking (het spellen); er is dus een neurobiologische basis (neurobiologie= leer
van het zenuwstelsel).
- Specificiteit – het probleem is niet het gevolg van een onderliggend probleem zoals bv een algemeen
leerprobleem.
- Consequenties van dyslexie: dus niet alleen de stoornis, maar ook de daaruit voortvloeiende
belemmeringen maken deel uit van de definitie.
CRITERIA
- Achterstandscriterium → niveau lezen/spellen op woordniveau lager dan chronologische leeftijd
verwachting
, - Resistentiecriterium (hardnekkigheid) → problemen ook nog na adequate remediërende instructie en
oefening (genoemd om slechte kwaliteit onderwijs uit te sluiten)
- Exclusiviteitscriterium → andere oorzaken kunnen worden uitgesloten (specifiek)
PREVALENTIE
- Eind basisschool → 10% ernstige lees- en spellingsproblemen
- Gehele basisschool → 3 a 4% dyslexie
- Verhouding jongens : meisjes = 3 : 2
CO-MORBIDITEIT
= twee of meer ontwikkelings-stoornissen die tegelijkertijd voorkomen
- In de groep dyslectici zie je dat 80%, dus het overgrote deel, geen andere problemen heeft dan dyslexie.
In de groep gewone lezers heeft 78% geen problemen.
- Bij dyslectici heeft 10% ook een rekenprobleem en bij gewone lezers 16%.
- Bij dyslectici heeft 8% ook een aandachtsprobleem en bij gewone lezers 3%.
- Bij de dyslectici heeft 2% zowel een rekenprobleem als een aandachtsprobleem en in de groep gewone
lezers 3%.
➔ Co-morbiditeit komt dus wel voor, maar minder vaak dan gedacht.
CODEREN
Decoderen = tekens omzetten in klanken en de klanken weer samenvoegen tot woorden.
- Voor goede lezers kan een context faciliterend werken (woorden worden waarschijnlijker)
- Voor zwakke lezers werkt context inhiberend → foute woorden activeren verkeerde geheugenvelden.
(echter: als decoderen heel traag gaat, valt context uiteen en is die niet meer bruikbaar)
BRUS/VOETEN EMT
Dyslexie → problemen met fonologie en orthografie
Proces woordidentificatie of automatiseren woordherkenning kan gemeten door rij losse woorden op te laten
lezen (in oplopende moeilijkheidsgraad)
Brus/Voeten → gedurende 1 minuut zoveel mogelijk woorden correct coderen (oftewel lezen)
Om te kijken of en score op de BRUS een goede score is, wordt gekeken naar de snelheid waarmee een grote
populatie zich normaal ontwikkelende kinderen woorden lezen.
- X-as → didactische leeftijd (10 maanden = 1 schooljaar → eind groep 3 = 10 maanden)
- Y-as → aantal woorden gelezen per seconde
