Inhoudsopgave
Hoofdstuk 13 Organisatieverandering en -ontwikkeling........................................................................2
13.1 Inleiding......................................................................................................................................2
13.2 Negen wereldwijde trends die van invloed zijn op organisaties.................................................2
13.3 Effectiviteit en succesvolle organisaties......................................................................................2
13.4 Organisatieontwikkeling.............................................................................................................3
13.5 Groeimodellen voor organisaties................................................................................................3
13.5.1 Groeimodel van Scott..........................................................................................................3
13.5.2 Groeimodel van Greiner......................................................................................................3
13.6 Het leiden van veranderingen.....................................................................................................5
13.6.1 Veranderingsmodel van Lewin.............................................................................................5
13.6.2 Veranderingsstrategieën van Ezerman................................................................................5
13.6.3 Empowermentmodel van Belasco.......................................................................................6
13.6.4 Veranderingsmodel van Kotter............................................................................................6
13.6.5 Veranderingsmodel van Reitsma en Van Empel..................................................................7
13.6.6 Kleurenmodel van De Caluwé..............................................................................................7
13.6.7 McKinsey invloedmodel voor gedragsverandering in organisaties......................................8
13.8 Reorganisaties............................................................................................................................9
13.9 Organisatieadvieswerk...............................................................................................................9
13.9.1 Modellen voor organisatieadvieswerk...............................................................................10
13.9.2 Typering van adviesrelaties................................................................................................10
13.10 Organisatieonderzoek.............................................................................................................11
1
, Hoofdstuk 13 Organisatieverandering en
-ontwikkeling
13.1 Inleiding
Om te kunnen overleven, blijven organisaties continue in ‘beweging’. We leven in een VUCA-wereld,
is een veelgehoorde term die deze afname in voorspelbaarheid kort omschrijft. VUCA staat voor
Volatile (snel veranderend), Uncertain (onzeker), Complex (complex) en Ambiguous
(vaag/dubbelzinnig).
13.2 Negen wereldwijde trends die van invloed
zijn op organisaties
Onderzoek van McKinsey heeft drie overkoepelende thema´s benoemd waarin negen wereldwijde
trends worden beschreven die het veld beïnvloeden waarin organisaties vandaag de dag opereren.
Kern van de thema’s is dat de ‘interactie’ tussen de trends zorgen voor nog meer disruptie;
onvoorspelbaarheid staat centraal.
1. Groeiverschuivingen
1. We zijn de ‘traditionele’ globalisering voorbij
2. Van BRIC naar ICASA, de kracht van extreem grote markten
3. Grondstoffen - bestaat er een limiet?
2. Toenemende disruptie
4. Synergie-effecten van technologie zijn explosief
5. De consument bepaalt
6. Revolutie in het ecosysteem
3. Nieuwe maatschappelijke contract
7. De schaduwkant van vooruitgang
8. Een veranderende middenklasse
9. Macro-economisch beleid en experimenten
13.3 Effectiviteit en succesvolle organisaties
Organisaties zijn samenwerkingsverbanden met als doel het realiseren van bepaalde doelstellingen.
De mate waarin de gestelde doelen bereikt worden, noemen we effectiviteit, doelgerichtheid of
doeltreffendheid. We onderscheiden een viertal gebieden van effectiviteit en de daarbij behorende
criteria:
1. Technische en economische effectiviteit. Dit is de mate waarin de middelen van een
organisatie op een efficiënte wijze worden ingezet.
2. Psychosociale effectiviteit. Dit is de mate waarin de behoeften van de
organisatiemedewerkers worden gerealiseerd.
3. Maatschappelijke effectiviteit. Dit is de mate waarin de behoeften van de partijen in de
externe omgeving worden gerealiseerd.
4. Bestuurlijke effectiviteit. Dit is de mate waarin de organisatie kan reageren op veranderde
situaties.
Organisaties zijn echter pas succesvol wanneer op alle vier gebieden van effectiviteit een voldoende
score wordt gehaald. Men spreekt dan van een organisatie-evenwicht. Onderzoek naar succesvolle
2
Hoofdstuk 13 Organisatieverandering en -ontwikkeling........................................................................2
13.1 Inleiding......................................................................................................................................2
13.2 Negen wereldwijde trends die van invloed zijn op organisaties.................................................2
13.3 Effectiviteit en succesvolle organisaties......................................................................................2
13.4 Organisatieontwikkeling.............................................................................................................3
13.5 Groeimodellen voor organisaties................................................................................................3
13.5.1 Groeimodel van Scott..........................................................................................................3
13.5.2 Groeimodel van Greiner......................................................................................................3
13.6 Het leiden van veranderingen.....................................................................................................5
13.6.1 Veranderingsmodel van Lewin.............................................................................................5
13.6.2 Veranderingsstrategieën van Ezerman................................................................................5
13.6.3 Empowermentmodel van Belasco.......................................................................................6
13.6.4 Veranderingsmodel van Kotter............................................................................................6
13.6.5 Veranderingsmodel van Reitsma en Van Empel..................................................................7
13.6.6 Kleurenmodel van De Caluwé..............................................................................................7
13.6.7 McKinsey invloedmodel voor gedragsverandering in organisaties......................................8
13.8 Reorganisaties............................................................................................................................9
13.9 Organisatieadvieswerk...............................................................................................................9
13.9.1 Modellen voor organisatieadvieswerk...............................................................................10
13.9.2 Typering van adviesrelaties................................................................................................10
13.10 Organisatieonderzoek.............................................................................................................11
1
, Hoofdstuk 13 Organisatieverandering en
-ontwikkeling
13.1 Inleiding
Om te kunnen overleven, blijven organisaties continue in ‘beweging’. We leven in een VUCA-wereld,
is een veelgehoorde term die deze afname in voorspelbaarheid kort omschrijft. VUCA staat voor
Volatile (snel veranderend), Uncertain (onzeker), Complex (complex) en Ambiguous
(vaag/dubbelzinnig).
13.2 Negen wereldwijde trends die van invloed
zijn op organisaties
Onderzoek van McKinsey heeft drie overkoepelende thema´s benoemd waarin negen wereldwijde
trends worden beschreven die het veld beïnvloeden waarin organisaties vandaag de dag opereren.
Kern van de thema’s is dat de ‘interactie’ tussen de trends zorgen voor nog meer disruptie;
onvoorspelbaarheid staat centraal.
1. Groeiverschuivingen
1. We zijn de ‘traditionele’ globalisering voorbij
2. Van BRIC naar ICASA, de kracht van extreem grote markten
3. Grondstoffen - bestaat er een limiet?
2. Toenemende disruptie
4. Synergie-effecten van technologie zijn explosief
5. De consument bepaalt
6. Revolutie in het ecosysteem
3. Nieuwe maatschappelijke contract
7. De schaduwkant van vooruitgang
8. Een veranderende middenklasse
9. Macro-economisch beleid en experimenten
13.3 Effectiviteit en succesvolle organisaties
Organisaties zijn samenwerkingsverbanden met als doel het realiseren van bepaalde doelstellingen.
De mate waarin de gestelde doelen bereikt worden, noemen we effectiviteit, doelgerichtheid of
doeltreffendheid. We onderscheiden een viertal gebieden van effectiviteit en de daarbij behorende
criteria:
1. Technische en economische effectiviteit. Dit is de mate waarin de middelen van een
organisatie op een efficiënte wijze worden ingezet.
2. Psychosociale effectiviteit. Dit is de mate waarin de behoeften van de
organisatiemedewerkers worden gerealiseerd.
3. Maatschappelijke effectiviteit. Dit is de mate waarin de behoeften van de partijen in de
externe omgeving worden gerealiseerd.
4. Bestuurlijke effectiviteit. Dit is de mate waarin de organisatie kan reageren op veranderde
situaties.
Organisaties zijn echter pas succesvol wanneer op alle vier gebieden van effectiviteit een voldoende
score wordt gehaald. Men spreekt dan van een organisatie-evenwicht. Onderzoek naar succesvolle
2
