JEUGDRECHT EN JEUGDBESCHERMING
H1: INLEIDING ROND HET ONTSTAAN VAN DE JEUGDBESCHERMING IN BELGIË
- rechten vandaag wettelijk geregeld in nationale en internationale wetgeving
- bescherming op
- onderwijs, huisvesting, gezondheidszorg → IVRK
- aangepaste maatregelen en straffen
- hulpverlening bij verontrustende opvoedingssituatie
- specifieke rechtswaarborgen
- geen evidente zaak → eerste beschermingswet pas in 1912
- daarvoor → volwassen en kinderen als één categorie
- cultuur overgedragen door 2 processen
- proces van socialisatie
- eigen maken van waarden en normen van de MA
- proces van sociale controle
- straffen en bestraffen als normen niet worden nageleefd
- formeel en informeel
- processen zorgen voor evolutie
- belang van Verlichting
- opkomst van wetenschappen → criminologie, penologie, psychologie,...
- geschiedschrijving → vertrekken vanuit verleden
- chronocentrisme → de nu bestaande middle class wordt als norm genomen voor de
menselijke ontwikkeling doorheen alle tijden en op alle plaatsen
HET ONTSTAAN VAN EEN CATEGORIAAL BELEID
EVOLUTIE VAN DE SOCIALISATIE
- kindbeeld en opvattingen over socialisatie → sociale constructie
- manier van kijken is gegroeid en geëvolueerd obv inzichten
- manier van kijken naar kinderen → verschillend doorheen geschiedenis
- door verlichting → kind als aparte categorie met aparte kenmerken
- kind als de ‘toekomst’ → ‘nog niet positie’
- 2 mensbeelden in Verlichting
- volwassene → kent zijn lot
- kind → kneedbaar, maakbaar, evalueerbaar
GEEN KINDBEELD
- vroegere tijden → geen besef rond belang van kinderen
- kinderen waren noodzakelijk kwaad
- voor 7 jaar → geen belang
- na 7 jaar → beschouwd als volwassene
- terugvinden in literatuur
- bv: kindermoord en achterlaten pasgeboren baby → sprookje hans en grietje
1
, - meisjes als minder waard beschouwd
- godheid stond centraal
- bepaald hoe het leven eruit zag
- 17-18e eeuw
- hoger klasse → voedster inschakelen en hoge kindersterfte
- praktijken die nu barbaars zouden zijn
- onhygiënische omstandigheden, ziektes, geen voorbehoedsmiddelen
- zorgde voor hoge kindersterfte
- vanaf 7 jaar → volwassen in alle aspecten van het leven
- jongens gingen naar school
- meisjes bleven thuis voor huishouden
AANZET TOT EEN KINDBEELD
- vanaf 16e eeuw
- jongens uit hogere klassen gingen naar school
- ontstaan van visies
- moralisten → kind slecht geboren en opvoeding maakt het goed
- romantici → kind is goed en word negatief beïnvloed van buitenaf
- Rousseau
- verlichting is cruciaal
- mensen hebben zelf lot in handen en kunnen toekomst veranderen
- kind is belangrijk voor de toekomst
- idee van maakbaarheid
- kinderen werden meer een aparte groep met eigen kenmerken en gedragingen
- ontstaan 2 delige visie op ontwikkeling van de mens
- kind opvoeden en afschermen van de MA
- volwassen kent lot en rol in de MA
- sociogenese
- op grond van maatschappelijke veranderingen apart zien van kind en
volwassene
- psychogenese
- eigenschappen specifiek toevoegen aan kind
- ontstaan verschillende fases binnen kindzijn
- ontstaan van eigen afdelingen binnen wetenschappen
- bv pediatrie
- ontstaan van kinderwetten
- verbod op kinderarbied, wet op leerplicht
HET HUIDIGE KINDBEELD
- kind als kracht persoon met eigen mogelijkheden
- kijken naar het kunnen
- verschillende ontwikkelingsfases met eigen mogelijkheden en beperkingen
- fases van kinderen/jongeren → verschillen van volwassenen
- afsluiten van volwassen wereld
- naarmate ze ouder worden vervaagt dit
EVOLUTIE VAN SOCIALE CONTROLE
2
, - lang geleden weinig verschil in bestraffen van kind en volwassene
- uitzondering gemaakt door pater familias/pretor → baseren op ‘goddelijke overwegingen’
- verlichting brengt hierin verandering
VROEGE TIJDEN TOT VERLICHTING
- Oud-Romeins recht: wet der XII tafelen
- uitzondering voor ‘onmondigen’
- eigen straf toegekend door pretor
- onmondigen → niet-huwbare kinderen
- onderscheid tussen opzettelijke en onopzettelijke daders
- klassieke tijdvak
- onderscheid door waarneembare gegevens
- geslachtsrijpheid/ sluwheid
- meisjes → 12 jaar
- jongens 14 jaar
- ‘oordeel des onderscheids’ → aanvoelen van goede en kwade
- val van Romeinse Rijk
- verschillend van stam tot stam
- beroep op familiale solidariteit
- bepaald door pater familias over onderscheid K en V
- 11e eeuw
- heropflakkering Romeinse recht
- aandacht voor onderscheid kwam terug
- 13e eeuw
- opkomst van de staten → drang centralisatie, openbare orde en rust
- staatsfunctie legde regels op
- accusatoir → meer rechten voor beklaagde
- aanstellen rechters
- vrij beslissen over onderscheid
- 1532
- Constitutio Criminalis Carlinae
- verzachting van een straf voor kinderen
- aangeven of persoon gebruik had gemaakt van zijn rede
- ‘l’usage de rasion’
DE VERLICHTING
- rede, toekomst, recht, ethiek,... kwam centraal
- tegen wrede en barbaarse straffen van Ancien Regime
- positivistische kijk op mensen
- eigen leven in handen nemen en lot wijzigen
- de maakbaarheid van de MA
- vergaren en uitbreiden van de kennis
- leiden tot explosie van technieken → mechaniseringsprocessen, oprichten fabrieken
- start van industriële evolutie
- industriële evolutie
- uitbuiting van arbeiders
- hongerloon, geen verlof, geen ziekte-uitkering,...
- kinderverwaarlozing, kinderarbeid
3
, - ingrijpen van overheid → verbod op kinderarbeid (1889)
- opkomst socialisme
- arbeiders meer recht geven en zekerheid
- tegenactie van de burgerij
- liefdadigheidskermissen
- verlichte denkers
- Rousseau, Montesquieu, Voltaire
- denken over straffen → eigen ideeën uitten
- rechtvaardigheid van straffen
TENDENSEN VANAF DE VERLICHTING
- klassieke criminologische school (18e eeuw)
- Tegen de repressieve, wrede, onmenselijke en onrechtvaardige straffen
- Belang van efficiënte, rechtvaardige, menselijke en rechtvaardige straffen
- Rechten van de mens → Rousseau, Voltaire, Montesquieu
- denken over humanistische straf
- grondleggers van de school
- Kenmerken van klassieke criminologische school
- Wilsautonomie → bewust kiezen voor goede of kwade
- Morele aansprakelijkheid → persoonlijke verantwoordelijk voor keuze
- Legaliteitsbeginsel → straf in de wet vermelden
- Proportionaliteitsbeginsel → straffen mogen niet zwaarder zijn dan het feit
- Gelijkheidsbeginsel → straf toepassen op alle leden
- 3 functies van een straf
- Vergelding→ je hebt iets gedaan dus er moet iets tegenover staan
- Afschrikking → voorkomen andere misdrijven
- Morele verbetering → dader tot inzicht komen
- Focust zich op ‘het misdrijf’
- de misdadiger kwam weinig aan bod
- Invoeren van strafrechtelijke minderjarigheid door
- legaliteitsbeginsel en morele aansprakelijkheid
- 1791 invoeren van strafrechtelijke minderjarigheid
- Code pénal de la Monarchie Française
- In België 1867 invoeren strafrechtelijke minderjarigheid in Strafwetboek
- Verschillende kritieken op deze school
- ontstaan van nieuwe scholen
- focus op de daad en niet de dader
- het positivisme (19e eeuw)
- Observatie en waarneming
- Exacte en positieve feiten
- kijken naar de dader → de mens achter de daad
- afzetten tegen proportionaliteit
- Verklaren van sociale veranderingen zoals armoede, uitbuiting…
- om oplossingen te zoeken
- om de Verlichte Maatschappij vorm te geven
- Ontstaan empirische criminologie
- Criminaliteit is een sociaal gegeven en eigen aan de maatschappij
- Dader is een mens en delict een menselijke handeling
- Observatie van criminelen in gevangenissen
4
H1: INLEIDING ROND HET ONTSTAAN VAN DE JEUGDBESCHERMING IN BELGIË
- rechten vandaag wettelijk geregeld in nationale en internationale wetgeving
- bescherming op
- onderwijs, huisvesting, gezondheidszorg → IVRK
- aangepaste maatregelen en straffen
- hulpverlening bij verontrustende opvoedingssituatie
- specifieke rechtswaarborgen
- geen evidente zaak → eerste beschermingswet pas in 1912
- daarvoor → volwassen en kinderen als één categorie
- cultuur overgedragen door 2 processen
- proces van socialisatie
- eigen maken van waarden en normen van de MA
- proces van sociale controle
- straffen en bestraffen als normen niet worden nageleefd
- formeel en informeel
- processen zorgen voor evolutie
- belang van Verlichting
- opkomst van wetenschappen → criminologie, penologie, psychologie,...
- geschiedschrijving → vertrekken vanuit verleden
- chronocentrisme → de nu bestaande middle class wordt als norm genomen voor de
menselijke ontwikkeling doorheen alle tijden en op alle plaatsen
HET ONTSTAAN VAN EEN CATEGORIAAL BELEID
EVOLUTIE VAN DE SOCIALISATIE
- kindbeeld en opvattingen over socialisatie → sociale constructie
- manier van kijken is gegroeid en geëvolueerd obv inzichten
- manier van kijken naar kinderen → verschillend doorheen geschiedenis
- door verlichting → kind als aparte categorie met aparte kenmerken
- kind als de ‘toekomst’ → ‘nog niet positie’
- 2 mensbeelden in Verlichting
- volwassene → kent zijn lot
- kind → kneedbaar, maakbaar, evalueerbaar
GEEN KINDBEELD
- vroegere tijden → geen besef rond belang van kinderen
- kinderen waren noodzakelijk kwaad
- voor 7 jaar → geen belang
- na 7 jaar → beschouwd als volwassene
- terugvinden in literatuur
- bv: kindermoord en achterlaten pasgeboren baby → sprookje hans en grietje
1
, - meisjes als minder waard beschouwd
- godheid stond centraal
- bepaald hoe het leven eruit zag
- 17-18e eeuw
- hoger klasse → voedster inschakelen en hoge kindersterfte
- praktijken die nu barbaars zouden zijn
- onhygiënische omstandigheden, ziektes, geen voorbehoedsmiddelen
- zorgde voor hoge kindersterfte
- vanaf 7 jaar → volwassen in alle aspecten van het leven
- jongens gingen naar school
- meisjes bleven thuis voor huishouden
AANZET TOT EEN KINDBEELD
- vanaf 16e eeuw
- jongens uit hogere klassen gingen naar school
- ontstaan van visies
- moralisten → kind slecht geboren en opvoeding maakt het goed
- romantici → kind is goed en word negatief beïnvloed van buitenaf
- Rousseau
- verlichting is cruciaal
- mensen hebben zelf lot in handen en kunnen toekomst veranderen
- kind is belangrijk voor de toekomst
- idee van maakbaarheid
- kinderen werden meer een aparte groep met eigen kenmerken en gedragingen
- ontstaan 2 delige visie op ontwikkeling van de mens
- kind opvoeden en afschermen van de MA
- volwassen kent lot en rol in de MA
- sociogenese
- op grond van maatschappelijke veranderingen apart zien van kind en
volwassene
- psychogenese
- eigenschappen specifiek toevoegen aan kind
- ontstaan verschillende fases binnen kindzijn
- ontstaan van eigen afdelingen binnen wetenschappen
- bv pediatrie
- ontstaan van kinderwetten
- verbod op kinderarbied, wet op leerplicht
HET HUIDIGE KINDBEELD
- kind als kracht persoon met eigen mogelijkheden
- kijken naar het kunnen
- verschillende ontwikkelingsfases met eigen mogelijkheden en beperkingen
- fases van kinderen/jongeren → verschillen van volwassenen
- afsluiten van volwassen wereld
- naarmate ze ouder worden vervaagt dit
EVOLUTIE VAN SOCIALE CONTROLE
2
, - lang geleden weinig verschil in bestraffen van kind en volwassene
- uitzondering gemaakt door pater familias/pretor → baseren op ‘goddelijke overwegingen’
- verlichting brengt hierin verandering
VROEGE TIJDEN TOT VERLICHTING
- Oud-Romeins recht: wet der XII tafelen
- uitzondering voor ‘onmondigen’
- eigen straf toegekend door pretor
- onmondigen → niet-huwbare kinderen
- onderscheid tussen opzettelijke en onopzettelijke daders
- klassieke tijdvak
- onderscheid door waarneembare gegevens
- geslachtsrijpheid/ sluwheid
- meisjes → 12 jaar
- jongens 14 jaar
- ‘oordeel des onderscheids’ → aanvoelen van goede en kwade
- val van Romeinse Rijk
- verschillend van stam tot stam
- beroep op familiale solidariteit
- bepaald door pater familias over onderscheid K en V
- 11e eeuw
- heropflakkering Romeinse recht
- aandacht voor onderscheid kwam terug
- 13e eeuw
- opkomst van de staten → drang centralisatie, openbare orde en rust
- staatsfunctie legde regels op
- accusatoir → meer rechten voor beklaagde
- aanstellen rechters
- vrij beslissen over onderscheid
- 1532
- Constitutio Criminalis Carlinae
- verzachting van een straf voor kinderen
- aangeven of persoon gebruik had gemaakt van zijn rede
- ‘l’usage de rasion’
DE VERLICHTING
- rede, toekomst, recht, ethiek,... kwam centraal
- tegen wrede en barbaarse straffen van Ancien Regime
- positivistische kijk op mensen
- eigen leven in handen nemen en lot wijzigen
- de maakbaarheid van de MA
- vergaren en uitbreiden van de kennis
- leiden tot explosie van technieken → mechaniseringsprocessen, oprichten fabrieken
- start van industriële evolutie
- industriële evolutie
- uitbuiting van arbeiders
- hongerloon, geen verlof, geen ziekte-uitkering,...
- kinderverwaarlozing, kinderarbeid
3
, - ingrijpen van overheid → verbod op kinderarbeid (1889)
- opkomst socialisme
- arbeiders meer recht geven en zekerheid
- tegenactie van de burgerij
- liefdadigheidskermissen
- verlichte denkers
- Rousseau, Montesquieu, Voltaire
- denken over straffen → eigen ideeën uitten
- rechtvaardigheid van straffen
TENDENSEN VANAF DE VERLICHTING
- klassieke criminologische school (18e eeuw)
- Tegen de repressieve, wrede, onmenselijke en onrechtvaardige straffen
- Belang van efficiënte, rechtvaardige, menselijke en rechtvaardige straffen
- Rechten van de mens → Rousseau, Voltaire, Montesquieu
- denken over humanistische straf
- grondleggers van de school
- Kenmerken van klassieke criminologische school
- Wilsautonomie → bewust kiezen voor goede of kwade
- Morele aansprakelijkheid → persoonlijke verantwoordelijk voor keuze
- Legaliteitsbeginsel → straf in de wet vermelden
- Proportionaliteitsbeginsel → straffen mogen niet zwaarder zijn dan het feit
- Gelijkheidsbeginsel → straf toepassen op alle leden
- 3 functies van een straf
- Vergelding→ je hebt iets gedaan dus er moet iets tegenover staan
- Afschrikking → voorkomen andere misdrijven
- Morele verbetering → dader tot inzicht komen
- Focust zich op ‘het misdrijf’
- de misdadiger kwam weinig aan bod
- Invoeren van strafrechtelijke minderjarigheid door
- legaliteitsbeginsel en morele aansprakelijkheid
- 1791 invoeren van strafrechtelijke minderjarigheid
- Code pénal de la Monarchie Française
- In België 1867 invoeren strafrechtelijke minderjarigheid in Strafwetboek
- Verschillende kritieken op deze school
- ontstaan van nieuwe scholen
- focus op de daad en niet de dader
- het positivisme (19e eeuw)
- Observatie en waarneming
- Exacte en positieve feiten
- kijken naar de dader → de mens achter de daad
- afzetten tegen proportionaliteit
- Verklaren van sociale veranderingen zoals armoede, uitbuiting…
- om oplossingen te zoeken
- om de Verlichte Maatschappij vorm te geven
- Ontstaan empirische criminologie
- Criminaliteit is een sociaal gegeven en eigen aan de maatschappij
- Dader is een mens en delict een menselijke handeling
- Observatie van criminelen in gevangenissen
4
