ADMINISTRATIEF RECHT
Inhoudsopgave
LS 1 – afbakening en bronnen van het administratief recht..............................5
afbakening...................................................................................................................... 5
bronnen........................................................................................................................... 6
LS 2 – algemene beginselen van behoorlijk bestuur.........................................8
Hoorplicht en recht van verdediging...............................................................................8
Onpartijdigheidsbeginsel................................................................................................. 9
Fair-playbeginsel........................................................................................................... 10
Zorgvuldigheidsbeginsel............................................................................................... 10
Gelijkheidsbeginsel........................................................................................................ 10
Rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel...................................................................10
Redelijkheidsbeginsel.................................................................................................... 11
LS3: lokale besturen.....................................................................................11
Hoe komt een gemeenteraad tot stand?.......................................................................11
Wat zijn de spelregels?.................................................................................................. 12
De gemeente en OCMW-raad........................................................................................13
Bevoegdheden............................................................................................................ 13
Werking gemeente- en OCMW-raad:..........................................................................13
de rol van de raadsleden............................................................................................... 14
lokale besturen.............................................................................................................. 14
Gemeente................................................................................................................... 14
Ocmw......................................................................................................................... 16
Het college van burgemeester en schepenen...................................................17
Vast bureau....................................................................................................... 18
Bijzonder comité voor de sociale dienst (BCSD) art 87-114 DLB.......................19
Provincie..................................................................................................................... 20
Politiezone (de lokale politie)......................................................................................21
Hulpverleningszone.................................................................................................... 21
LS4: openbare dienst en ambtenaren............................................................21
algemeen...................................................................................................................... 22
een openbare dienst is …?......................................................................................... 22
steeds gebonden door drie beginselen.......................................................................22
verschillend naargelang de beheersvorm...................................................................22
onderworpen aan toezicht.......................................................................................... 23
ambtenaren................................................................................................................... 25
1
, Een ambtenaar is ?..................................................................................................... 25
Statutair of contractueel tewerkgesteld?....................................................................25
En beheert door een bijzondere rechtspositie............................................................25
LS6: inleiding tot de ruimtelijke ordening......................................................27
Wat houdt dit in: ruimtelijke ordening?.........................................................................27
Wie staat in voor het beleid van de ruimtelijke ordening?.............................................27
Overzicht (historiek) wetgeving rond ruimtelijke ordening............................................29
Welke planningsinstrumenten heeft het beleid om aan ruimtelijke planning te doen?..34
Wat is de bedoeling van een planningsinstrument en wie heeft hiervoor gezorgd?. . .34
Een planningsinstrument kan een stemmingsplan zijn of een beleidsplan.................35
Evolutie in de (soorten) planningsinstrumenten door de jaren heen..........................35
Van uitsluitende bestemmingsplanning….....................................................................35
Overzicht van alle plannen van aanleg.......................................................................35
Gewestplan................................................................................................................. 36
APA (Algemeen Plan van Aanleg)...............................................................................36
BPA (Beperkt Plan van Aanleg)...................................................................................37
naar structuurplannen................................................................................................... 37
ruimtelijk structuurplan.............................................................................................. 37
Ruimtelijk beleidsplan................................................................................................ 38
(beleidsplannen) die moeten worden uitgevoerd via een ruimtelijke uitvoeringsplan
(RUP)….......................................................................................................................... 39
Wat is een RUP?.......................................................................................................... 39
Wat is de inhoud van een RUP?..................................................................................40
Op welk(e) bestuursniveau(s) kan een RUP worden opgemaakt?...............................41
… en met de mogelijkheid om ook stedenbouwkundige verordeningen op te maken...41
Wat is een stedenbouwkundige verordening?............................................................41
Wat is de inhoud van een stedenbouwkunde verordening?........................................41
Op welk(e) bestuursniveau(s) kan een stedenbouwkundige verordening worden
opgemaakt?................................................................................................................ 42
Beroepsmogelijkheden tegen (onwettige) planningsinstrumenten................................42
Wat is de omgevingsvergunning?...............................................................................44
Is een omgevingsvergunning vereist voor de handeling?..............................................45
Inleiding...................................................................................................................... 45
Vergunningsaanvraag voor welke stedenbouwkundige handelingen?........................45
Welke beoordelingsgronden worden in aanmerking genomen bij de
omgevingsvergunningsaanvraag?.................................................................................48
De wettigheidstoets.................................................................................................... 49
De opportuniteitstoets................................................................................................ 49
Afwijking op normale bestemmings- en stedenbouwkundige voorschriften..................50
Procedure van de omgevingsvergunningsaanvraag......................................................50
Vergunningverlenende overheid en soorten procedures............................................51
Beroepsmogelijkheden tegen (onwettige) omgevingsvergunningsbeslissingen.........51
Administratieve beroepsprocedure.............................................................................52
Jurisdictionele beroepsprocedure...............................................................................52
2
,lS7: goederen van de overheid......................................................................53
Openbaar en privaat domein......................................................................................... 53
onteigening................................................................................................................... 57
begrip......................................................................................................................... 57
bevoegdheid............................................................................................................... 58
kenmerken................................................................................................................. 58
procedure................................................................................................................... 60
rechterlijk toezicht...................................................................................................... 63
vlaams.............................................................................................................. 64
federaal............................................................................................................. 64
LS8: (passieve) openbaarheid van bestuur....................................................64
begrip............................................................................................................................ 64
rechtsgrond................................................................................................................... 66
Communicatie overheid-burger (tweerichtingscommunicatie)......................................74
klachten en ombudsdienst............................................................................................ 74
LS9: besluitvorming in een lokaal bestuur.....................................................74
het besluit als communicatiemiddel...........................................................................79
actieve openbaarheid van bestuur.............................................................................80
de raad voor vergunningsbetwistingen en het bestuurs- en omgevingsrecht.............80
LS10: rechtsbescherming..............................................................................81
Curatieve rechtsbescherming........................................................................................81
administratief beroep................................................................................................. 81
Kenmerken:....................................................................................................... 82
indeling............................................................................................................. 83
jurisdictioneel beroep................................................................................................. 83
begrip................................................................................................................ 84
vergelijking administratief beroep.....................................................................84
kenmerken........................................................................................................ 84
jurisdictioneel dualisme.....................................................................................85
maatregelen van gewone rechter.....................................................................86
LS 11: de administratieve rechtscolleges.......................................................87
het grondwettelijk hof, hoven en rechtbanken en de administratieve rechtscolleges. . .87
Hoe het begon en vandaag is........................................................................................88
administratieve rechtscolleges......................................................................................90
Raad van State.............................................................................................................. 90
algemeen................................................................................................................... 91
afdeling wetgeving..................................................................................................... 92
afdeling bestuursrechtspraak.....................................................................................92
procedures................................................................................................................. 93
annulatieberoep/vernietigingsberoep................................................................93
schorsingsberoep (kort geding).........................................................................96
cassatieberoep.................................................................................................. 97
schadevergoeding tot herstel............................................................................97
3
, wie kan er een vordering instellen bij de Raad voor vergunningsbetwistingen?............98
Bevoegdheid van de Raad.......................................................................................... 99
Hoe moet je een vordering instellen?..............................................................100
Hoe kunnen we zien of de overheid een correcte beslissing heeft genomen?.101
wat gebeurt er met het verzoekschrift?..........................................................101
vereenvoudigde procedure.............................................................................102
Korte debatten................................................................................................ 103
gewone rechtspleging.....................................................................................103
Soorten vorderingen................................................................................................. 104
de schorsingsprocedure..................................................................................105
4
Inhoudsopgave
LS 1 – afbakening en bronnen van het administratief recht..............................5
afbakening...................................................................................................................... 5
bronnen........................................................................................................................... 6
LS 2 – algemene beginselen van behoorlijk bestuur.........................................8
Hoorplicht en recht van verdediging...............................................................................8
Onpartijdigheidsbeginsel................................................................................................. 9
Fair-playbeginsel........................................................................................................... 10
Zorgvuldigheidsbeginsel............................................................................................... 10
Gelijkheidsbeginsel........................................................................................................ 10
Rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel...................................................................10
Redelijkheidsbeginsel.................................................................................................... 11
LS3: lokale besturen.....................................................................................11
Hoe komt een gemeenteraad tot stand?.......................................................................11
Wat zijn de spelregels?.................................................................................................. 12
De gemeente en OCMW-raad........................................................................................13
Bevoegdheden............................................................................................................ 13
Werking gemeente- en OCMW-raad:..........................................................................13
de rol van de raadsleden............................................................................................... 14
lokale besturen.............................................................................................................. 14
Gemeente................................................................................................................... 14
Ocmw......................................................................................................................... 16
Het college van burgemeester en schepenen...................................................17
Vast bureau....................................................................................................... 18
Bijzonder comité voor de sociale dienst (BCSD) art 87-114 DLB.......................19
Provincie..................................................................................................................... 20
Politiezone (de lokale politie)......................................................................................21
Hulpverleningszone.................................................................................................... 21
LS4: openbare dienst en ambtenaren............................................................21
algemeen...................................................................................................................... 22
een openbare dienst is …?......................................................................................... 22
steeds gebonden door drie beginselen.......................................................................22
verschillend naargelang de beheersvorm...................................................................22
onderworpen aan toezicht.......................................................................................... 23
ambtenaren................................................................................................................... 25
1
, Een ambtenaar is ?..................................................................................................... 25
Statutair of contractueel tewerkgesteld?....................................................................25
En beheert door een bijzondere rechtspositie............................................................25
LS6: inleiding tot de ruimtelijke ordening......................................................27
Wat houdt dit in: ruimtelijke ordening?.........................................................................27
Wie staat in voor het beleid van de ruimtelijke ordening?.............................................27
Overzicht (historiek) wetgeving rond ruimtelijke ordening............................................29
Welke planningsinstrumenten heeft het beleid om aan ruimtelijke planning te doen?..34
Wat is de bedoeling van een planningsinstrument en wie heeft hiervoor gezorgd?. . .34
Een planningsinstrument kan een stemmingsplan zijn of een beleidsplan.................35
Evolutie in de (soorten) planningsinstrumenten door de jaren heen..........................35
Van uitsluitende bestemmingsplanning….....................................................................35
Overzicht van alle plannen van aanleg.......................................................................35
Gewestplan................................................................................................................. 36
APA (Algemeen Plan van Aanleg)...............................................................................36
BPA (Beperkt Plan van Aanleg)...................................................................................37
naar structuurplannen................................................................................................... 37
ruimtelijk structuurplan.............................................................................................. 37
Ruimtelijk beleidsplan................................................................................................ 38
(beleidsplannen) die moeten worden uitgevoerd via een ruimtelijke uitvoeringsplan
(RUP)….......................................................................................................................... 39
Wat is een RUP?.......................................................................................................... 39
Wat is de inhoud van een RUP?..................................................................................40
Op welk(e) bestuursniveau(s) kan een RUP worden opgemaakt?...............................41
… en met de mogelijkheid om ook stedenbouwkundige verordeningen op te maken...41
Wat is een stedenbouwkundige verordening?............................................................41
Wat is de inhoud van een stedenbouwkunde verordening?........................................41
Op welk(e) bestuursniveau(s) kan een stedenbouwkundige verordening worden
opgemaakt?................................................................................................................ 42
Beroepsmogelijkheden tegen (onwettige) planningsinstrumenten................................42
Wat is de omgevingsvergunning?...............................................................................44
Is een omgevingsvergunning vereist voor de handeling?..............................................45
Inleiding...................................................................................................................... 45
Vergunningsaanvraag voor welke stedenbouwkundige handelingen?........................45
Welke beoordelingsgronden worden in aanmerking genomen bij de
omgevingsvergunningsaanvraag?.................................................................................48
De wettigheidstoets.................................................................................................... 49
De opportuniteitstoets................................................................................................ 49
Afwijking op normale bestemmings- en stedenbouwkundige voorschriften..................50
Procedure van de omgevingsvergunningsaanvraag......................................................50
Vergunningverlenende overheid en soorten procedures............................................51
Beroepsmogelijkheden tegen (onwettige) omgevingsvergunningsbeslissingen.........51
Administratieve beroepsprocedure.............................................................................52
Jurisdictionele beroepsprocedure...............................................................................52
2
,lS7: goederen van de overheid......................................................................53
Openbaar en privaat domein......................................................................................... 53
onteigening................................................................................................................... 57
begrip......................................................................................................................... 57
bevoegdheid............................................................................................................... 58
kenmerken................................................................................................................. 58
procedure................................................................................................................... 60
rechterlijk toezicht...................................................................................................... 63
vlaams.............................................................................................................. 64
federaal............................................................................................................. 64
LS8: (passieve) openbaarheid van bestuur....................................................64
begrip............................................................................................................................ 64
rechtsgrond................................................................................................................... 66
Communicatie overheid-burger (tweerichtingscommunicatie)......................................74
klachten en ombudsdienst............................................................................................ 74
LS9: besluitvorming in een lokaal bestuur.....................................................74
het besluit als communicatiemiddel...........................................................................79
actieve openbaarheid van bestuur.............................................................................80
de raad voor vergunningsbetwistingen en het bestuurs- en omgevingsrecht.............80
LS10: rechtsbescherming..............................................................................81
Curatieve rechtsbescherming........................................................................................81
administratief beroep................................................................................................. 81
Kenmerken:....................................................................................................... 82
indeling............................................................................................................. 83
jurisdictioneel beroep................................................................................................. 83
begrip................................................................................................................ 84
vergelijking administratief beroep.....................................................................84
kenmerken........................................................................................................ 84
jurisdictioneel dualisme.....................................................................................85
maatregelen van gewone rechter.....................................................................86
LS 11: de administratieve rechtscolleges.......................................................87
het grondwettelijk hof, hoven en rechtbanken en de administratieve rechtscolleges. . .87
Hoe het begon en vandaag is........................................................................................88
administratieve rechtscolleges......................................................................................90
Raad van State.............................................................................................................. 90
algemeen................................................................................................................... 91
afdeling wetgeving..................................................................................................... 92
afdeling bestuursrechtspraak.....................................................................................92
procedures................................................................................................................. 93
annulatieberoep/vernietigingsberoep................................................................93
schorsingsberoep (kort geding).........................................................................96
cassatieberoep.................................................................................................. 97
schadevergoeding tot herstel............................................................................97
3
, wie kan er een vordering instellen bij de Raad voor vergunningsbetwistingen?............98
Bevoegdheid van de Raad.......................................................................................... 99
Hoe moet je een vordering instellen?..............................................................100
Hoe kunnen we zien of de overheid een correcte beslissing heeft genomen?.101
wat gebeurt er met het verzoekschrift?..........................................................101
vereenvoudigde procedure.............................................................................102
Korte debatten................................................................................................ 103
gewone rechtspleging.....................................................................................103
Soorten vorderingen................................................................................................. 104
de schorsingsprocedure..................................................................................105
4
