Samenvatting 1.4 RD
MAMMOGRAFIE
Borsten bestaan uit alleen maar zacht weefsel. De borstspier moet er altijd opstaan, dan weet je
zeker dat je de hele borst erop hebt staan.
Mammografie (wordt niet meer gebruikt):
o Met wolfraam anode
o Lage buisspanning 50 kV
o Aluminium filter
Het gaat om selectieve absorptie van de straling
Dus je kunt met bovenstaande parameters geen mooie afbeelding krijgen. Daarom gebruiken ze nu:
o Molybdeen anode
o Lage buispanning 26-30 kV (heb je nodig bij mamma, anders straal je door het weefsel heen)
o Molybdeen filter (remstraling wegvangen)
Witte = klierweefsel
Grijsachtige = vetweefsel
Karakteristieke straling van wolfraam:
Elektron gaat van K-L en daar komt 58 keV vrij
Elektron gaat van LK komt 67 keV vrij
De pieken zijn nog veel te hoog om een
De bindingsenergie van de elektronen in een molybdeen atoom eromheen is lager, want het
atoomnummer is lager dan dat van wolfraam.
De remstraling wil je juist weglaten. De remstraling heeft al een te hoge energie bij mammografie.
Verzwakking is hoog en die neemt af.
Als je een foton loslaat op een materiaal absorberen ze die lage energieën foton worden wel
geabsorbeerd. Dat krijg je zaagtand vormen en daar zit selectieve absorptie. Er is dan wel genoeg
energie om de elektronen uit de baan te stoten. Die elektronen gaan energie absorberen via het
foto-elektrisch effect en dan neemt de verzwakking dus toe.
Selectieve absorptie
Bij de stippellijn werkt het molybdeen filter het slechts, daar is de verzwakking het laagst gat in
het filter. Dus fotonen van de energie van de stippellijn kunnen het makkelijkst door het filter heen.
Karakteristieke pieken zitten precies in het gat van het filter.
Dus wanneer de karakteristieke straling ontstaat is de verzwakking het slechts. Als je een
molybdeenanode gebruikt en je legt daar het molybdeenfilter overheen, dan haal je dus alles weg,
behalve de karakteristieke pieken.
Het kV verhogen heeft GEEN werking op beter beeld bij een dikkere borst, omdat je dan aan de
achterkant nog meer remstraling krijgt die je weg gaat filteren (anders mAs verhogen). Oplossing:
Dus kun je een ander materiaal gebruiken, om de karakteristieke piek niet in het gat te laten vallen.
De pieken worden wel iets weg gefilterd, maar ten op zichtte van de remstraling is het nog behoorlijk
aanwezig.
, TOMOGRAFIE
Tomos = snijden
Grafie = afbeelding
Dus het afbeelden van plakjes.
Specifieker van tomografie = ortho-pan-tomografie
Computer-tomografie = CT
Tijdens het maken van de opname ga je het focus verplaatsen, tijdens de beweging van het focus
wordt er gestraald, dus bewegingsonscherpte en wordt het verlengt afgebeeld. Oplossing: beweeg
de detector tegelijk met het focus in dezelfde richting, dan blijft het scherp.
De hoogte van het focus = het snijvlak, het vlak waar je omheen gaat draaien. Alles daarboven en
daaronder vervaagd. Alle details op het snijvlak blijven scherp.
De snelheden van het focus en detector moeten precies hetzelfde zijn.
De plakdikte kun je nog een beetje aanpassen. Je kunt die dikte variëren door de zwaaihoek, hoe
kleiner je die hoek maakt, dus hoe kleiner beweging er is dus hoe scherper het blijft. Als je de hoek
groot maak, duurt de beweging lang en is de beweging groter en dus minder scherp.
Een dikke plak werd ook wel zonogram genoemd, omdat je een hele zone afbeeldt.
Buiten het snijvlak vervaagd afgebeeld, doordat ze sneller of minder snel bewegen dan de detector.
Aparte vorm van conventionele tomografie is ortho-pantomografie (OPT/OPG)
Orthos = recht
Panoramische tomografie = pantomografie
Met een smal plat bundeltje kun je de beweging langs die kaak maken en krijg je uiteindelijk een
volledige foto.
Witte stipje in het midden is het draaipunt waar de cassette omheen draait.
Er wordt steeds een ander plekje van de detector belicht en krijg je uiteindelijk dezelfde foto.
De kaak is niet rond, maar een U-vorm. Als je dat in 1 draai doet krijg je dus geen goede foto, dus zijn
er meerdere draaipunten (3 of meer).
De lengte klopt altijd wel, want je beweegt in 1 richting.
Snelheid detectorverplaatsing:
Te snel draaien: brede afbeelding tanden
Te langzaam draaien: smalle afbeelding tanden
TECHNIEK
remstraling als gevolg van afremmen van snelle elektronen in het anodemateriaal. Dit geeft een
continu-spectrum van lage fotonenergie tot een maximale foton-energie, bepaald door de
buisspanning.
karakteristieke straling als gevolg van opvullen van open plaatsen in de elektronenschillen van het
anodemateriaal. Deze foton-energie is afhankelijk van de verschillen in bindingsenergie tussen de
schillen en dus karakteristiek voor het anodemateriaal. Deze energie is dus NIET afhankelijk van de
buisspanning.
Wat is het verschil in remspectrum met een buispanning van 50 keV in een:
- buis met wolfraam anode
hogere Z waardoor remmen efficiënter gaat, dus hoger remspectrum.
- buis met molybdeen-anode
lagere Z, waardoor remmen minder efficiënt zal verlopen, dus lager remspectrum.
- buis met een rhodium-anode
iets hogere Z in vergelijking met Mo, dus iets hoger remspectrum
MAMMOGRAFIE
Borsten bestaan uit alleen maar zacht weefsel. De borstspier moet er altijd opstaan, dan weet je
zeker dat je de hele borst erop hebt staan.
Mammografie (wordt niet meer gebruikt):
o Met wolfraam anode
o Lage buisspanning 50 kV
o Aluminium filter
Het gaat om selectieve absorptie van de straling
Dus je kunt met bovenstaande parameters geen mooie afbeelding krijgen. Daarom gebruiken ze nu:
o Molybdeen anode
o Lage buispanning 26-30 kV (heb je nodig bij mamma, anders straal je door het weefsel heen)
o Molybdeen filter (remstraling wegvangen)
Witte = klierweefsel
Grijsachtige = vetweefsel
Karakteristieke straling van wolfraam:
Elektron gaat van K-L en daar komt 58 keV vrij
Elektron gaat van LK komt 67 keV vrij
De pieken zijn nog veel te hoog om een
De bindingsenergie van de elektronen in een molybdeen atoom eromheen is lager, want het
atoomnummer is lager dan dat van wolfraam.
De remstraling wil je juist weglaten. De remstraling heeft al een te hoge energie bij mammografie.
Verzwakking is hoog en die neemt af.
Als je een foton loslaat op een materiaal absorberen ze die lage energieën foton worden wel
geabsorbeerd. Dat krijg je zaagtand vormen en daar zit selectieve absorptie. Er is dan wel genoeg
energie om de elektronen uit de baan te stoten. Die elektronen gaan energie absorberen via het
foto-elektrisch effect en dan neemt de verzwakking dus toe.
Selectieve absorptie
Bij de stippellijn werkt het molybdeen filter het slechts, daar is de verzwakking het laagst gat in
het filter. Dus fotonen van de energie van de stippellijn kunnen het makkelijkst door het filter heen.
Karakteristieke pieken zitten precies in het gat van het filter.
Dus wanneer de karakteristieke straling ontstaat is de verzwakking het slechts. Als je een
molybdeenanode gebruikt en je legt daar het molybdeenfilter overheen, dan haal je dus alles weg,
behalve de karakteristieke pieken.
Het kV verhogen heeft GEEN werking op beter beeld bij een dikkere borst, omdat je dan aan de
achterkant nog meer remstraling krijgt die je weg gaat filteren (anders mAs verhogen). Oplossing:
Dus kun je een ander materiaal gebruiken, om de karakteristieke piek niet in het gat te laten vallen.
De pieken worden wel iets weg gefilterd, maar ten op zichtte van de remstraling is het nog behoorlijk
aanwezig.
, TOMOGRAFIE
Tomos = snijden
Grafie = afbeelding
Dus het afbeelden van plakjes.
Specifieker van tomografie = ortho-pan-tomografie
Computer-tomografie = CT
Tijdens het maken van de opname ga je het focus verplaatsen, tijdens de beweging van het focus
wordt er gestraald, dus bewegingsonscherpte en wordt het verlengt afgebeeld. Oplossing: beweeg
de detector tegelijk met het focus in dezelfde richting, dan blijft het scherp.
De hoogte van het focus = het snijvlak, het vlak waar je omheen gaat draaien. Alles daarboven en
daaronder vervaagd. Alle details op het snijvlak blijven scherp.
De snelheden van het focus en detector moeten precies hetzelfde zijn.
De plakdikte kun je nog een beetje aanpassen. Je kunt die dikte variëren door de zwaaihoek, hoe
kleiner je die hoek maakt, dus hoe kleiner beweging er is dus hoe scherper het blijft. Als je de hoek
groot maak, duurt de beweging lang en is de beweging groter en dus minder scherp.
Een dikke plak werd ook wel zonogram genoemd, omdat je een hele zone afbeeldt.
Buiten het snijvlak vervaagd afgebeeld, doordat ze sneller of minder snel bewegen dan de detector.
Aparte vorm van conventionele tomografie is ortho-pantomografie (OPT/OPG)
Orthos = recht
Panoramische tomografie = pantomografie
Met een smal plat bundeltje kun je de beweging langs die kaak maken en krijg je uiteindelijk een
volledige foto.
Witte stipje in het midden is het draaipunt waar de cassette omheen draait.
Er wordt steeds een ander plekje van de detector belicht en krijg je uiteindelijk dezelfde foto.
De kaak is niet rond, maar een U-vorm. Als je dat in 1 draai doet krijg je dus geen goede foto, dus zijn
er meerdere draaipunten (3 of meer).
De lengte klopt altijd wel, want je beweegt in 1 richting.
Snelheid detectorverplaatsing:
Te snel draaien: brede afbeelding tanden
Te langzaam draaien: smalle afbeelding tanden
TECHNIEK
remstraling als gevolg van afremmen van snelle elektronen in het anodemateriaal. Dit geeft een
continu-spectrum van lage fotonenergie tot een maximale foton-energie, bepaald door de
buisspanning.
karakteristieke straling als gevolg van opvullen van open plaatsen in de elektronenschillen van het
anodemateriaal. Deze foton-energie is afhankelijk van de verschillen in bindingsenergie tussen de
schillen en dus karakteristiek voor het anodemateriaal. Deze energie is dus NIET afhankelijk van de
buisspanning.
Wat is het verschil in remspectrum met een buispanning van 50 keV in een:
- buis met wolfraam anode
hogere Z waardoor remmen efficiënter gaat, dus hoger remspectrum.
- buis met molybdeen-anode
lagere Z, waardoor remmen minder efficiënt zal verlopen, dus lager remspectrum.
- buis met een rhodium-anode
iets hogere Z in vergelijking met Mo, dus iets hoger remspectrum
