INHOUDSOPGAVE
Titel 3: Algemene beginselen ................................................................................... 5
hoofdstuk 1: Definitie .......................................................................................... 5
Doelstellingen strafproces ................................................................................... 8
hoofdstuk 2: Accusatoir vs inquisitoir .......................................................................10
hoofdstuk 3: Verloop strafproces ............................................................................11
vooronderzoek ...............................................................................................11
Onderzoek ten gronde (kenmerken) ......................................................................15
hoofdstuk 4: actoren in het strafproces ....................................................................17
de verdachte .................................................................................................17
het slachtoffer ...............................................................................................19
de burgerlijke aansprakelijke partij ......................................................................22
de tussenkomende partij = vrijwillig of gedwongen ....................................................22
de politie......................................................................................................23
het openbaar ministerie ....................................................................................25
de onderzoeksrechter .......................................................................................30
de onderzoeksgerechten ....................................................................................31
de vonnisgerechten ..........................................................................................33
hoofdstuk 5: beleidsorganen in het strafprocesrecht.....................................................39
minister van justitie .........................................................................................39
het college van procureurs-generaal......................................................................40
de procureur des konings ...................................................................................40
de raad van procureurs des konings .......................................................................40
titel 4: strafprocesrecht ....................................................................................... 41
deel 1: de rechten van de verdediging in strafzaken .................................................... 41
Hoofdstuk 1: Algemene begrippen ...........................................................................41
Begrip en oorsprong .........................................................................................41
Toepassingsgebied rechten van de verdediging in strafzaken .........................................42
hoofdstuk 2: overzicht ........................................................................................43
recht op toegang tot de rechter ...........................................................................44
Recht op een eerlijk proces ................................................................................45
Recht op openbaar proces ..................................................................................46
recht op de behandeling van een zaak binnen een redelijke termijn ................................47
Recht niet gedwongen te worden tegen zichzelf te getuigen .........................................51
Vermoeden van onschuld ...................................................................................52
Het recht op verdediging ...................................................................................54
Hoofdstuk 3: Wettelijke waarborgen bij beperkingen van bepaalde grondrechten ..................59
Positieve verplichtingen voor het onderzoek en vervolging van inbreuken op het EVRM .........59
Recht op persoonlijke vrijheid .............................................................................59
Recht op eerbiediging van de private levenssfeer ......................................................60
deel 2: de vorderingen die uit het misdrijf voortvloeien ............................................... 61
hoofdstuk 1: de strafvordering ...............................................................................61
algemene beginselen ........................................................................................61
personen die de strafvordering uitoefenen ..............................................................62
1
, wijze waarop de strafvordering wordt uitgeoefend ....................................................63
PERSONEN TEGEN WIE DE STRAFVORDERING WORDT UITGEOEFEND .................................74
(EXTRA)TERRITORIALE GELDING VAN DE STRAFVORDERING ...........................................77
prejudiciële vragen en prejudiciële geschillen ..........................................................78
verval van de strafvordering ...............................................................................79
hoofdstuk 2: de burgerlijke vordering ......................................................................88
algemene beginselen ........................................................................................88
personen die de burgerlijke vordering uitoefenen ......................................................88
personen tegen wie de burgerlijke vordering wordt uitgeoefend ....................................89
gevallen waarin geen bp-stelling mogelijk is ............................................................90
voorwerp burgerlijke vordering ............................................................................90
wijze waarop de burgerlijke vordering wordt uitgeoefend ............................................90
verval van de burgerlijke vordering .......................................................................92
gezag strafrechtelijk gewijsde t.a.v. burgerlijk gewijsde .............................................93
hulp aan slachtoffers van opzettelijke gewelddaden ...................................................94
deel 3: het vooronderzoek in strafzaken ................................................................... 95
hoofdstuk 1: wijze waarop het onderzoek gevoerd wordt ...............................................95
opsporingsonderzoek en gerechtelijk onderzoek ........................................................95
wijze waarop misdrijven ter kennis komen van de overheid ..........................................96
wijze waarop misdrijven worden opgespoord en vastgesteld .........................................97
rechten verdachte, inverdenkinggestelde, burgerlijke partij en derde-beslagene tijdens het
vooronderzoek ...............................................................................................99
hoofdstuk 2: Personen belast met de opsporing en vaststelling van misdrijven.................... 102
algemene beginselen ...................................................................................... 102
de leidinggevende magistraten .......................................................................... 102
politiediensten ............................................................................................. 104
hoofdstuk 3: het opspringsonderzoek ..................................................................... 105
begrip ....................................................................................................... 105
de heterdaad procedure .................................................................................. 105
de proactieve recherche .................................................................................. 106
het kaalpluk-onderzoek ................................................................................... 106
afsluiten van het opsporingsonderzoek ................................................................. 107
hoofdstuk 4: het gerechtelijk onderzoek ................................................................. 108
begrip ....................................................................................................... 108
Taakomschrijving van de onderzoeksrechter .......................................................... 108
saisine van de onderzoeksrechter ....................................................................... 108
Verhouding onderzoeksrechter-procureur des Konings ............................................... 111
Afsluiting van het GO: de regeling der rechtspleging ................................................ 111
Controle door de kamer van inbeschuldigstelling ..................................................... 115
Hoofdstuk 5: onderzoeksverrichtingen .................................................................... 118
Het opnemen van klachten en aangifte ................................................................ 118
Identiteitscontroles en gegevensbestanden ............................................................ 118
Plaatsbezoek ............................................................................................... 119
Observatie .................................................................................................. 120
Ondervraging van de verdachte ......................................................................... 120
Inverdenkingstelling van de verdachte ................................................................. 125
Getuigenverhoor ........................................................................................... 127
Inwinnen van bankgegevens en bevriezen van tegoeden ............................................ 134
2
, Deskundigenonderzoek .................................................................................... 135
DNA-onderzoek ............................................................................................. 137
Inobservatiestelling........................................................................................ 139
Fouillering .................................................................................................. 140
Onderzoek aan het lichaam .............................................................................. 141
Huiszoeking ................................................................................................. 141
Andere zoekingen .......................................................................................... 145
Inkijkoperatie .............................................................................................. 145
Inbeslagneming............................................................................................. 147
databeslag en netwerkzoeking ........................................................................... 148
uitgestelde tussenkomst, gecontroleerde aflevering en gecontroleerde doorlevering .......... 149
schending briefgeheim .................................................................................... 150
identificatie telefoonnummers en opsporen en lokaliseren van telecommunicatie .............. 151
afluistering van ‘privé(tele)cummunicaties’ ........................................................... 152
bijzondere opsporingsmethoden ......................................................................... 154
Voorlopige maatregelen t.a.v. rechtspersonen ....................................................... 159
Beknopt voorlichtingsrapport en maatschappelijke enquête ........................................ 159
Het europees beschermingsbevel en het europees onderzoeksbevel .............................. 160
Hoofdstuk 6: de voorlopige hechtenis ..................................................................... 161
Algemene beginselen ...................................................................................... 161
Arrestatie ................................................................................................... 164
Bevel tot medebrenging (Art. 3 en 4 VH-Wet) ......................................................... 167
Aanhoudingsbevel (Art. 16 VH-wet) ..................................................................... 168
Verbod van vrij verkeer (Art. 20, §2 VH-wet) ......................................................... 171
Opheffeng aanhoudingsbevel (Art. 25 VH-wet) ........................................................ 171
Aanhoudingsbevel t.a.v. een in vrijheid gelaten of gestelde verdachte (Art. 28 VH-wet) ...... 171
Rechterlijk toezicht op voorlopige hechtenis .......................................................... 172
Voorlopige hechtenis en de regeling van de rechtspleging .......................................... 176
Onmiddelijke aanhouding ter terechtzitting ........................................................... 176
Alternatieven voor de voorlopige hechtenis ........................................................... 177
Onwerkzame hechtenis ................................................................................... 178
EXTRa deel .................................................................................................. 179
Europees aanhoudingsbevel .............................................................................. 180
deel 4: het onderzoek ter terechtzitting .................................................................. 186
hoofdstuk 1: inleiding ....................................................................................... 186
HOOFDSTUK 2: De bevoegdheid in strafzakzen .......................................................... 186
Algemene bevoegdheidsregels ........................................................................... 186
Bevoegdheidsconflicten ................................................................................... 189
hoofdstuk 3: Saisine van de vonnisgerechten ............................................................ 191
Wijze warop een vonnisgerecht geadieer wordt ...................................................... 191
Omvang van de saisine .................................................................................... 193
Gevolgen van de saisine .................................................................................. 194
hoofdstuk 4: de rechtspleging voor de vonnisgerechten ............................................... 196
de politierechtbank en de correctionele rechtbank .................................................. 196
hof van assisen ............................................................................................. 212
Bijzondere procedures .................................................................................... 220
hoofdstuk 5: bewijs in strafzaken ......................................................................... 223
Inleiding ..................................................................................................... 223
3
, De bewijsvoering........................................................................................... 224
De bewijsmiddelen ........................................................................................ 225
De bewijswaardering ...................................................................................... 230
De bewijsstandaard ....................................................................................... 232
De motivering van het bewijs ............................................................................ 233
hoofdstuk 6: de rechtsmiddelen ........................................................................... 234
Inleiding ..................................................................................................... 234
Verzet ....................................................................................................... 236
Hoger beroep ............................................................................................... 239
Voorziening in cassatie.................................................................................... 243
4
Titel 3: Algemene beginselen ................................................................................... 5
hoofdstuk 1: Definitie .......................................................................................... 5
Doelstellingen strafproces ................................................................................... 8
hoofdstuk 2: Accusatoir vs inquisitoir .......................................................................10
hoofdstuk 3: Verloop strafproces ............................................................................11
vooronderzoek ...............................................................................................11
Onderzoek ten gronde (kenmerken) ......................................................................15
hoofdstuk 4: actoren in het strafproces ....................................................................17
de verdachte .................................................................................................17
het slachtoffer ...............................................................................................19
de burgerlijke aansprakelijke partij ......................................................................22
de tussenkomende partij = vrijwillig of gedwongen ....................................................22
de politie......................................................................................................23
het openbaar ministerie ....................................................................................25
de onderzoeksrechter .......................................................................................30
de onderzoeksgerechten ....................................................................................31
de vonnisgerechten ..........................................................................................33
hoofdstuk 5: beleidsorganen in het strafprocesrecht.....................................................39
minister van justitie .........................................................................................39
het college van procureurs-generaal......................................................................40
de procureur des konings ...................................................................................40
de raad van procureurs des konings .......................................................................40
titel 4: strafprocesrecht ....................................................................................... 41
deel 1: de rechten van de verdediging in strafzaken .................................................... 41
Hoofdstuk 1: Algemene begrippen ...........................................................................41
Begrip en oorsprong .........................................................................................41
Toepassingsgebied rechten van de verdediging in strafzaken .........................................42
hoofdstuk 2: overzicht ........................................................................................43
recht op toegang tot de rechter ...........................................................................44
Recht op een eerlijk proces ................................................................................45
Recht op openbaar proces ..................................................................................46
recht op de behandeling van een zaak binnen een redelijke termijn ................................47
Recht niet gedwongen te worden tegen zichzelf te getuigen .........................................51
Vermoeden van onschuld ...................................................................................52
Het recht op verdediging ...................................................................................54
Hoofdstuk 3: Wettelijke waarborgen bij beperkingen van bepaalde grondrechten ..................59
Positieve verplichtingen voor het onderzoek en vervolging van inbreuken op het EVRM .........59
Recht op persoonlijke vrijheid .............................................................................59
Recht op eerbiediging van de private levenssfeer ......................................................60
deel 2: de vorderingen die uit het misdrijf voortvloeien ............................................... 61
hoofdstuk 1: de strafvordering ...............................................................................61
algemene beginselen ........................................................................................61
personen die de strafvordering uitoefenen ..............................................................62
1
, wijze waarop de strafvordering wordt uitgeoefend ....................................................63
PERSONEN TEGEN WIE DE STRAFVORDERING WORDT UITGEOEFEND .................................74
(EXTRA)TERRITORIALE GELDING VAN DE STRAFVORDERING ...........................................77
prejudiciële vragen en prejudiciële geschillen ..........................................................78
verval van de strafvordering ...............................................................................79
hoofdstuk 2: de burgerlijke vordering ......................................................................88
algemene beginselen ........................................................................................88
personen die de burgerlijke vordering uitoefenen ......................................................88
personen tegen wie de burgerlijke vordering wordt uitgeoefend ....................................89
gevallen waarin geen bp-stelling mogelijk is ............................................................90
voorwerp burgerlijke vordering ............................................................................90
wijze waarop de burgerlijke vordering wordt uitgeoefend ............................................90
verval van de burgerlijke vordering .......................................................................92
gezag strafrechtelijk gewijsde t.a.v. burgerlijk gewijsde .............................................93
hulp aan slachtoffers van opzettelijke gewelddaden ...................................................94
deel 3: het vooronderzoek in strafzaken ................................................................... 95
hoofdstuk 1: wijze waarop het onderzoek gevoerd wordt ...............................................95
opsporingsonderzoek en gerechtelijk onderzoek ........................................................95
wijze waarop misdrijven ter kennis komen van de overheid ..........................................96
wijze waarop misdrijven worden opgespoord en vastgesteld .........................................97
rechten verdachte, inverdenkinggestelde, burgerlijke partij en derde-beslagene tijdens het
vooronderzoek ...............................................................................................99
hoofdstuk 2: Personen belast met de opsporing en vaststelling van misdrijven.................... 102
algemene beginselen ...................................................................................... 102
de leidinggevende magistraten .......................................................................... 102
politiediensten ............................................................................................. 104
hoofdstuk 3: het opspringsonderzoek ..................................................................... 105
begrip ....................................................................................................... 105
de heterdaad procedure .................................................................................. 105
de proactieve recherche .................................................................................. 106
het kaalpluk-onderzoek ................................................................................... 106
afsluiten van het opsporingsonderzoek ................................................................. 107
hoofdstuk 4: het gerechtelijk onderzoek ................................................................. 108
begrip ....................................................................................................... 108
Taakomschrijving van de onderzoeksrechter .......................................................... 108
saisine van de onderzoeksrechter ....................................................................... 108
Verhouding onderzoeksrechter-procureur des Konings ............................................... 111
Afsluiting van het GO: de regeling der rechtspleging ................................................ 111
Controle door de kamer van inbeschuldigstelling ..................................................... 115
Hoofdstuk 5: onderzoeksverrichtingen .................................................................... 118
Het opnemen van klachten en aangifte ................................................................ 118
Identiteitscontroles en gegevensbestanden ............................................................ 118
Plaatsbezoek ............................................................................................... 119
Observatie .................................................................................................. 120
Ondervraging van de verdachte ......................................................................... 120
Inverdenkingstelling van de verdachte ................................................................. 125
Getuigenverhoor ........................................................................................... 127
Inwinnen van bankgegevens en bevriezen van tegoeden ............................................ 134
2
, Deskundigenonderzoek .................................................................................... 135
DNA-onderzoek ............................................................................................. 137
Inobservatiestelling........................................................................................ 139
Fouillering .................................................................................................. 140
Onderzoek aan het lichaam .............................................................................. 141
Huiszoeking ................................................................................................. 141
Andere zoekingen .......................................................................................... 145
Inkijkoperatie .............................................................................................. 145
Inbeslagneming............................................................................................. 147
databeslag en netwerkzoeking ........................................................................... 148
uitgestelde tussenkomst, gecontroleerde aflevering en gecontroleerde doorlevering .......... 149
schending briefgeheim .................................................................................... 150
identificatie telefoonnummers en opsporen en lokaliseren van telecommunicatie .............. 151
afluistering van ‘privé(tele)cummunicaties’ ........................................................... 152
bijzondere opsporingsmethoden ......................................................................... 154
Voorlopige maatregelen t.a.v. rechtspersonen ....................................................... 159
Beknopt voorlichtingsrapport en maatschappelijke enquête ........................................ 159
Het europees beschermingsbevel en het europees onderzoeksbevel .............................. 160
Hoofdstuk 6: de voorlopige hechtenis ..................................................................... 161
Algemene beginselen ...................................................................................... 161
Arrestatie ................................................................................................... 164
Bevel tot medebrenging (Art. 3 en 4 VH-Wet) ......................................................... 167
Aanhoudingsbevel (Art. 16 VH-wet) ..................................................................... 168
Verbod van vrij verkeer (Art. 20, §2 VH-wet) ......................................................... 171
Opheffeng aanhoudingsbevel (Art. 25 VH-wet) ........................................................ 171
Aanhoudingsbevel t.a.v. een in vrijheid gelaten of gestelde verdachte (Art. 28 VH-wet) ...... 171
Rechterlijk toezicht op voorlopige hechtenis .......................................................... 172
Voorlopige hechtenis en de regeling van de rechtspleging .......................................... 176
Onmiddelijke aanhouding ter terechtzitting ........................................................... 176
Alternatieven voor de voorlopige hechtenis ........................................................... 177
Onwerkzame hechtenis ................................................................................... 178
EXTRa deel .................................................................................................. 179
Europees aanhoudingsbevel .............................................................................. 180
deel 4: het onderzoek ter terechtzitting .................................................................. 186
hoofdstuk 1: inleiding ....................................................................................... 186
HOOFDSTUK 2: De bevoegdheid in strafzakzen .......................................................... 186
Algemene bevoegdheidsregels ........................................................................... 186
Bevoegdheidsconflicten ................................................................................... 189
hoofdstuk 3: Saisine van de vonnisgerechten ............................................................ 191
Wijze warop een vonnisgerecht geadieer wordt ...................................................... 191
Omvang van de saisine .................................................................................... 193
Gevolgen van de saisine .................................................................................. 194
hoofdstuk 4: de rechtspleging voor de vonnisgerechten ............................................... 196
de politierechtbank en de correctionele rechtbank .................................................. 196
hof van assisen ............................................................................................. 212
Bijzondere procedures .................................................................................... 220
hoofdstuk 5: bewijs in strafzaken ......................................................................... 223
Inleiding ..................................................................................................... 223
3
, De bewijsvoering........................................................................................... 224
De bewijsmiddelen ........................................................................................ 225
De bewijswaardering ...................................................................................... 230
De bewijsstandaard ....................................................................................... 232
De motivering van het bewijs ............................................................................ 233
hoofdstuk 6: de rechtsmiddelen ........................................................................... 234
Inleiding ..................................................................................................... 234
Verzet ....................................................................................................... 236
Hoger beroep ............................................................................................... 239
Voorziening in cassatie.................................................................................... 243
4
