Samenvatting (Cijfer 7.5) - Inleiding en geschiedenis van de psychologie (595101-B-5)

Inleiding en geschiedenis van de
psychologie
Hoofdstuk 1 Ideeën klassieke oudheid
Socrates
Stelde vragen, dus hij liet de mensen zelf nadenken
Nativisme en rationalisme

Plato
Idealisme kende twee vormen:
1. Verschijningsvorm
2. Ideale vorm: is perfect en dus ook echt -> Plato kon aan andere vertellen hoe de wereld
echt in elkaar zit
Nativisme: kennis en ideeën zijn aangeboren
Rationalisme: je reden gebruiken om kennis en waarheid te ontdekken
Actieve geest zorgt voor kennis -> redeneren

Sigmund Freud
Psyche bestaat uit de ziel en de geest
Rede: lusten en plichten & moed/wilskracht -> samen krijgen

Aristoteles
Empirisme: kennis = observatie + classificatie
De wereld wordt waargenomen door ingebouwde filters (beschreef alleen externe zintuigen, dus
alleen wat je van buiten ziet)
Ordening van zielen
1. Vegetatieve ziel
2. Animale/sensitieve ziel
3. Rationele ziel: reden, bewustzijn en vrije wil
Passieve geest -> interactie met de buitenwereld

Alhazen
Optica -> visuele waarneming
Camera Obscura -> zien is passief
 Donkere kamer stelt het oog voor: licht valt naar binnen en achterin het oog wordt
geprojecteerd wat er buiten is
Passieve geest -> interactie met de buitenwereld

Avicenna
Introspectie = het naar binnen kijken (interne zintuigen)
 Combinatie
 Verbeelding/geheugen
 Inschatting
 Neiging
Floating Man: Er is altijd zelfbewustzijn, zelfs zonder zintuiglijke ervaringen
Actieve geest zorgt voor kennis -> redeneren

,Hoofdstuk 2 Relatie lichaam en geest
Descartes
Eigen methode om kennis te verkrijgen:
 Twijfelen aan alles
 Kennis door denken (deductie) in plaats van waarnemen (inductie)
 Simple natures = fundamentele eigenschappen waaraan je niet kunt twijfelen
- Extensie -> ruimte innemen
- Motion -> bewegen door de ruimte heen
Descartes’ fysica
 Deeltjes hebben extensie en beweging
 Het hele universum bestaat uit deeltjes die verschillen in grootte
1. Vuurdeeltjes
2. Luchtdeeltjes
3. Aardedeeltjes
Mechanistische fysiologie = het lichaam als machine
 Zenuwen zijn holle buizen met daarin animal spirit (hersenvocht) -> bepaald gedrag
verklaren
 Reflex bestaat uit stimulus en respons
- Twee verschillende reflexen: aangeleerd/emoties en automatisch
- Door het herhalen konden paden makkelijker bewandeld worden in de hersenen en
kwam er sneller een reactie op gang
- Bij het aanleren verandert de hersenstructuur
Dualisme
 ‘Cogito Ergo Sum’ = ik denk, dus ik besta
 De rationele ziel is datgene dat twijfelt
 De rationele ziel heeft aangeboren ideeën, dus deze vallen niet te verklaren door de
buitenwereld
 Lijkt op Plato met het nativisme en rationalisme (floating man)
 Geest en lichaam interacteren in de pijnappelklier (epifyse) -> het lichaam is vaak dubbel,
maar de ziel is er maar één = interactief dualisme

Galileo Galilei
Kwaliteitenverdeling
 Primaire: vorm, hoeveelheid beweging etc.
 Secundaire: zicht, geluid, gevoel etc. (interactie met zintuigen)
Plato’s idealisme -> na hard denken heb je de ideale wereld en die is echt

John Locke
Mechanistische fysiologie en de geest is passief
 Inhoud van de geest te verklaren door stimulus/respons
- Sensaties nodig
- Reflecties nodig
 Verschillende soorten kennis (simpel -> complex)
- Intuïtieve kennis = ervaring van zaken
- Demonstratieve kennis = het uit kunnen leggen
- Sensitieve kennis = waarneming
 Associatie van ideeën (Hume)
- Continuïteit

, - Gelijkenis
 Blinde persoonsgedachtenexperiment -> mensen moeten leren kijken (Molyneux)



Gottfried Leibniz
Waarneming wordt beïnvloed door technologische ontwikkelingen
 Microscoop -> micro-organismen

Spinoza
 Pantheïsme
 God is alles -> monaden
 De wereld bestaat uit allerlei soorten organismen die verschillen in complexiteit
1. Enkelvoudige monade -> droomtoestand
2. Waarnemende monade -> perceptie en waarnemen
3. Rationele monade -> apperceptie
4. Opperste monade -> god is alles
Apperceptie = het bewust waarnemen
Perceptie = automatisch waarnemen




Hoofdstuk 3 Relatie hersenen en geest
Franz Josef Gall
Willis onderzocht de anatomie van de hersenen
 Hersenen bestaan uit witte stof en grijze stof
- Witte stof -> zit aan de binnenkant en zijn de axonen en verbinding tussen de cellen
- Grijze stof -> zit aan de buitenkant en zijn de cellichamen
 Commisures = verbindingsstukken
- Hersenhelften communiceren met elkaar (kruising hersenhelften)
Gall zag verbinding hersenen en lijf
 Cortex = buitenste stuk van de hersenen
 Frenologie = deze manier van denken:
- Hoe groter de cortex, hoe complexer het gedrag
- Hoe meer specifieke kenmerken, hoe meer specifieke hersendelen op een plek
(talenknobbel)
- Aan de vorm van de schedel moet je kunnen zien waar mensen meer of minder
hersenen hebben
 Frenologie sluit aan bij fysiognomie (Lavater) = je kunt iemands karakter aflezen van het
uiterlijk

Pierre Flourens
Frenologie onrealistisch gemaakt
Ablatie = gedragsgevolgen door hersenschade (frenologie)
 Cerebellum systematisch kapot maken bij een hond -> conclusie: geen lokalisatie van
psychologische kenmerken
- Coördineren ging slechter
- Geen karakterverschillen

Bouillad
Eén ding van frenologie klopt wel: de lokalisatie van taal