THEMA 1: SOCIALE KAART
Leerresultaten & -doelen:
- OLR 4: De psychologisch consulent formuleert (mondeling/schriftelijk) een
psychologisch rapport en advies, vanuit een grondige kennis van het
bestaande aanbod, afgestemd op de zorgvrager of op een andere
professionele hulpverlener.
- OLR 4.2: De student omschrijft het bestaande aanbod aan (online) hulp- of
dienstverlening.
- OLR 4.3: De student situeert het profiel van de psychologisch consulent
binnen het bestaande aanbod aan (online) hulp- of dienstverlening.
Lesdoelen:
- De student legt fundamentele begrippen en principes uit die gebruikt
worden in de zorgsector en past deze toe op casusmateriaal.
- De student omschrijft de structuur van het zorglandschap.
- De student classificeert en situeert zorgorganisaties binnen het
zorglandschap volgens het sectoraal, categoriaal en echelonmodel.
- De student situeert de psychologisch consulent en diens
taken binnen de structuur van het zorglandschap.
- De student gebruikt diens grondige kennis over het
zorglandschap om gericht door te verwijzen indien nodig.
- De student gebruikt (diens grondige kennis over) diverse tools en
hulpmiddelen, waaronder De Sociale Kaart, om zorggebruikers gericht
door te verwijzen indien nodig.
1
,ENKELE BEGRIPPEN EN PRINCIPES
Werkveld Het gebied waartoe het werk dat je doet behoort
(onderwijs, arbeids- en organisatie, forensisch werkveld,
klinisch werkveld, gezinsondersteuning)
Welzijnszorg Maatschappelijke sector die zich richt op personen of
groepen die omwille van een of ander probleem niet ten
volle kunnen participeren aan het maatschappelijk
leven. Overheid, maar ook particuliere, vrijwilligers,
professionals, organisaties … bieden daarbij zorg en
ondersteuning in de vorm van therapieën, andere
behandelingen, begeleiding, onderdak …
De geestelijke Een toegepaste wetenschap die zich met de psychische
gezondheidszorg gezondheid van mensen bezighoudt. Naast onderzoek
(ggz) en studie van deze gezondheid omvat ggz ook
toepassing van die kennis om de geestelijke gezondheid
en kwaliteit van leven van de mens te bevorderen en/of
te herstellen. De ggz streeft ook naar het voorkomen
van psychische problemen
Een Is in Vlaanderen een instelling of dienst die door de
welzijnsvoorziening overheid of door private personen of organisaties wordt
opgericht om hulp te verlenen aan personen in
welbepaalde probleemsituaties. Welzijnsvoorzieningen
worden in verschillende sectoren en voor verschillende
doelgroepen, na erkenning, vergunning en/of
subsidiëring, mee ingeschakeld bij de uitvoering van het
welzijnsbeleid
Preventie Het voorkomen dat er problemen ontstaan door van te
voren in te grijpen. Preventie is het geheel van
doelbewuste initiatieven die anticiperen op
risicofactoren (= handelen voor het probleem ontstaat)
en ageren wanneer de eerste signalen zich ontwikkelen
en de problematiek aan het ontstaan is
Continuïteit van de = zorgcontinuïteit. Verwijst naar de capaciteit van het
zorg systeem om te garanderen dat de zorg die een
zorgvrager krijgt op een vlotte en gecoördineerde
manier is georganiseerd, over verloop van tijd en tussen
de verschillende zorgactoren, instellingen en gewesten.
Als de zorg onvoldoende gecoördineerd is, of als de
communicatie tekortschiet, kunnen heel wat problemen
optreden. Het is daarom van cruciaal belang dat alle
zorgverstrekkers weten wat de anderen doen en ervoor
zorgen dat hun interventies elkaar aanvullen.
Continuïteit van zorg kan een hele reeks aspecten
omvatten, zoals de mogelijkheid om op dezelfde
zorgverstrekkers een beroep te kunnen blijven doen,
2
, een vlotte overgang tussen verschillende soorten zorg,
een doeltreffende communicatie en coördinatie tussen
de verschillende zorgverstrekkers …
Persoonsgerichte zorg = zorg op maat
Zorg die is afgestemd op iemands persoonlijke
interesses, noden en voorkeuren
Toegankelijke zorg Laagdrempelig, buurtgebonden en niet-
stigmatiserend in zijn aanpak. Toegankelijkheid
verwijst naar het gemak waarmee de bevolking
toegang krijgt tot de gezondheidsdiensten, in
termen van afstand, kostprijs, tijd en
beschikbaarheid van het personeel. Het is een
voorwaarde voor een efficiënt en kwaliteitsvol
zorgsysteem
Generalistisch Iemand die generalistisch werkt, is van alle
markten thuis en beschikt niet per se over
grondige kennis over een onderwerp, maar over
een breed scala aan kennis om ‘eerste hulp’ te
bieden (bv. iemand die met verschillende
doelgroepen en problematieken werkt en van
alles een beetje afweet, maar niet diepgaand)
Specialistisch Iemand die specialistisch werkt, heeft specifieke
deskundigheid, diepgaande kennis en
competenties binnen een beperkt domein.
Binnen dat domein is de specialist expert (bv.
iemand die alleen met eetproblematieken werkt)
Subsidiariteitsprincipe Eerst de meest persoonsgerichte, minst
ingrijpende en meest kortdurende zorgvorm die
mogelijk en nodig is aanbieden
Vermaatschappelijking van De zorg zoveel mogelijk in de natuurlijke
de zorg omgeving van de zorggebruiker laten
plaatsvinden
Het geheel van zorg kunnen we onderverdelen
Formele zorg Het geheel van voorzieningen, organisaties en systemen die
willen tegemoetkomen aan de noden van de zorgbehoevende
met als doel het welzijn en/of de gezondheid van die persoon
te bevorderen. Er wordt op de één of andere manier betaald
voor de zorgen
Psychiater, psycholoog, dokter …
Informele zorg Het tegemoetkomen aan de noden van een zorgbehoevende
binnen een intermenselijke, niet-professionele relatie. Het gaat
meestal om een vrijwillige en langdurige inzet tussen
zorgvrager en zorgverstrekker
Zelfzorg, mantelzorg, vrijwilligers, pleegzorg,
lotgenotencontact, buurtzorg …
Vlaanderen beschikt over een goed uitgebouwd aanbod van formele hulp- en
dienstverlening
Ambulant Hulp zonder verblijf of overnachting. Je verplaatst je
naar de dienst of de hulpverlener komt bij jou thuis langs
3
, Consultatie bij psychiater, psycholoog …
Semi-residentieel Zorg in de vorm van dagbehandeling waarna de
zorgvrager terug naar huis gaat
Dagverzorgingscentra, gastopvang …
Residentieel Zorg die gedurende een onafgebroken verblijf van meer
dan 24u geboden wordt in een zorginstelling. In een
residentiële dienst krijg je dus begeleidende zorg met
overnachting
Opname ziekenhuis, verzorgingstehuis voor mensen met
beperking …
VERMAATSCHAPPELIJKING VAN DE ZORG
“vermaatschappelijking van de zorg verwijst naar het streven om mensen met
beperkingen, chronische zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en
emotionele problemen, mensen die in armoede leven, … een eigen zinvolle plek
in de samenleving te laten innemen, hen daarbij waar nodig te ondersteunen en
de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving te laten verlopen”
We willen een verschuiving binnen de hulp- en dienstverlening realiseren
waarbij gestreefd wordt naar een eigen zinvolle plek in de samenleving
voor alle mensen met al hun mogelijkheden en kwetsbaarheden
Een verhaal van inclusie. Specifieke aandacht gaat hierbij naar mensen
met een beperking, chronische ziekten, kwetsbare ouderen, mensen in
armoede …
Doel: creëren van verbondenheid en bouwen aan een samenleving
waarin eenieder zijn zinvolle plaats heeft, door het enorme menselijke
kapitaal dat in de samenleving aanwezig is, te mobiliseren
Er wordt ingezet op eigen krachten en mogelijkheden van de burger en
zijn omgeving. In dit kader wordt vaak beroep gedaan op vrijwilligers,
mantelzorgers, lotgenoten …
Naast formele zorgaanbod, ook informele sfeer (familie, vrienden, buren,
vrijwilligers)
De combinatie van deze sectoren, die de verzorgingsstaat uitmaken, wordt de
welfare mix genoemd
Informele sector is onderhevig aan verschuivingen die zich voordoen in de
verhouding tussen de formele en informele sector (Lammertyn).
In de loop van de 10-15 jaar is de overheid het belang van de informele
zorg gaan beklemtonen
4
Leerresultaten & -doelen:
- OLR 4: De psychologisch consulent formuleert (mondeling/schriftelijk) een
psychologisch rapport en advies, vanuit een grondige kennis van het
bestaande aanbod, afgestemd op de zorgvrager of op een andere
professionele hulpverlener.
- OLR 4.2: De student omschrijft het bestaande aanbod aan (online) hulp- of
dienstverlening.
- OLR 4.3: De student situeert het profiel van de psychologisch consulent
binnen het bestaande aanbod aan (online) hulp- of dienstverlening.
Lesdoelen:
- De student legt fundamentele begrippen en principes uit die gebruikt
worden in de zorgsector en past deze toe op casusmateriaal.
- De student omschrijft de structuur van het zorglandschap.
- De student classificeert en situeert zorgorganisaties binnen het
zorglandschap volgens het sectoraal, categoriaal en echelonmodel.
- De student situeert de psychologisch consulent en diens
taken binnen de structuur van het zorglandschap.
- De student gebruikt diens grondige kennis over het
zorglandschap om gericht door te verwijzen indien nodig.
- De student gebruikt (diens grondige kennis over) diverse tools en
hulpmiddelen, waaronder De Sociale Kaart, om zorggebruikers gericht
door te verwijzen indien nodig.
1
,ENKELE BEGRIPPEN EN PRINCIPES
Werkveld Het gebied waartoe het werk dat je doet behoort
(onderwijs, arbeids- en organisatie, forensisch werkveld,
klinisch werkveld, gezinsondersteuning)
Welzijnszorg Maatschappelijke sector die zich richt op personen of
groepen die omwille van een of ander probleem niet ten
volle kunnen participeren aan het maatschappelijk
leven. Overheid, maar ook particuliere, vrijwilligers,
professionals, organisaties … bieden daarbij zorg en
ondersteuning in de vorm van therapieën, andere
behandelingen, begeleiding, onderdak …
De geestelijke Een toegepaste wetenschap die zich met de psychische
gezondheidszorg gezondheid van mensen bezighoudt. Naast onderzoek
(ggz) en studie van deze gezondheid omvat ggz ook
toepassing van die kennis om de geestelijke gezondheid
en kwaliteit van leven van de mens te bevorderen en/of
te herstellen. De ggz streeft ook naar het voorkomen
van psychische problemen
Een Is in Vlaanderen een instelling of dienst die door de
welzijnsvoorziening overheid of door private personen of organisaties wordt
opgericht om hulp te verlenen aan personen in
welbepaalde probleemsituaties. Welzijnsvoorzieningen
worden in verschillende sectoren en voor verschillende
doelgroepen, na erkenning, vergunning en/of
subsidiëring, mee ingeschakeld bij de uitvoering van het
welzijnsbeleid
Preventie Het voorkomen dat er problemen ontstaan door van te
voren in te grijpen. Preventie is het geheel van
doelbewuste initiatieven die anticiperen op
risicofactoren (= handelen voor het probleem ontstaat)
en ageren wanneer de eerste signalen zich ontwikkelen
en de problematiek aan het ontstaan is
Continuïteit van de = zorgcontinuïteit. Verwijst naar de capaciteit van het
zorg systeem om te garanderen dat de zorg die een
zorgvrager krijgt op een vlotte en gecoördineerde
manier is georganiseerd, over verloop van tijd en tussen
de verschillende zorgactoren, instellingen en gewesten.
Als de zorg onvoldoende gecoördineerd is, of als de
communicatie tekortschiet, kunnen heel wat problemen
optreden. Het is daarom van cruciaal belang dat alle
zorgverstrekkers weten wat de anderen doen en ervoor
zorgen dat hun interventies elkaar aanvullen.
Continuïteit van zorg kan een hele reeks aspecten
omvatten, zoals de mogelijkheid om op dezelfde
zorgverstrekkers een beroep te kunnen blijven doen,
2
, een vlotte overgang tussen verschillende soorten zorg,
een doeltreffende communicatie en coördinatie tussen
de verschillende zorgverstrekkers …
Persoonsgerichte zorg = zorg op maat
Zorg die is afgestemd op iemands persoonlijke
interesses, noden en voorkeuren
Toegankelijke zorg Laagdrempelig, buurtgebonden en niet-
stigmatiserend in zijn aanpak. Toegankelijkheid
verwijst naar het gemak waarmee de bevolking
toegang krijgt tot de gezondheidsdiensten, in
termen van afstand, kostprijs, tijd en
beschikbaarheid van het personeel. Het is een
voorwaarde voor een efficiënt en kwaliteitsvol
zorgsysteem
Generalistisch Iemand die generalistisch werkt, is van alle
markten thuis en beschikt niet per se over
grondige kennis over een onderwerp, maar over
een breed scala aan kennis om ‘eerste hulp’ te
bieden (bv. iemand die met verschillende
doelgroepen en problematieken werkt en van
alles een beetje afweet, maar niet diepgaand)
Specialistisch Iemand die specialistisch werkt, heeft specifieke
deskundigheid, diepgaande kennis en
competenties binnen een beperkt domein.
Binnen dat domein is de specialist expert (bv.
iemand die alleen met eetproblematieken werkt)
Subsidiariteitsprincipe Eerst de meest persoonsgerichte, minst
ingrijpende en meest kortdurende zorgvorm die
mogelijk en nodig is aanbieden
Vermaatschappelijking van De zorg zoveel mogelijk in de natuurlijke
de zorg omgeving van de zorggebruiker laten
plaatsvinden
Het geheel van zorg kunnen we onderverdelen
Formele zorg Het geheel van voorzieningen, organisaties en systemen die
willen tegemoetkomen aan de noden van de zorgbehoevende
met als doel het welzijn en/of de gezondheid van die persoon
te bevorderen. Er wordt op de één of andere manier betaald
voor de zorgen
Psychiater, psycholoog, dokter …
Informele zorg Het tegemoetkomen aan de noden van een zorgbehoevende
binnen een intermenselijke, niet-professionele relatie. Het gaat
meestal om een vrijwillige en langdurige inzet tussen
zorgvrager en zorgverstrekker
Zelfzorg, mantelzorg, vrijwilligers, pleegzorg,
lotgenotencontact, buurtzorg …
Vlaanderen beschikt over een goed uitgebouwd aanbod van formele hulp- en
dienstverlening
Ambulant Hulp zonder verblijf of overnachting. Je verplaatst je
naar de dienst of de hulpverlener komt bij jou thuis langs
3
, Consultatie bij psychiater, psycholoog …
Semi-residentieel Zorg in de vorm van dagbehandeling waarna de
zorgvrager terug naar huis gaat
Dagverzorgingscentra, gastopvang …
Residentieel Zorg die gedurende een onafgebroken verblijf van meer
dan 24u geboden wordt in een zorginstelling. In een
residentiële dienst krijg je dus begeleidende zorg met
overnachting
Opname ziekenhuis, verzorgingstehuis voor mensen met
beperking …
VERMAATSCHAPPELIJKING VAN DE ZORG
“vermaatschappelijking van de zorg verwijst naar het streven om mensen met
beperkingen, chronische zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en
emotionele problemen, mensen die in armoede leven, … een eigen zinvolle plek
in de samenleving te laten innemen, hen daarbij waar nodig te ondersteunen en
de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving te laten verlopen”
We willen een verschuiving binnen de hulp- en dienstverlening realiseren
waarbij gestreefd wordt naar een eigen zinvolle plek in de samenleving
voor alle mensen met al hun mogelijkheden en kwetsbaarheden
Een verhaal van inclusie. Specifieke aandacht gaat hierbij naar mensen
met een beperking, chronische ziekten, kwetsbare ouderen, mensen in
armoede …
Doel: creëren van verbondenheid en bouwen aan een samenleving
waarin eenieder zijn zinvolle plaats heeft, door het enorme menselijke
kapitaal dat in de samenleving aanwezig is, te mobiliseren
Er wordt ingezet op eigen krachten en mogelijkheden van de burger en
zijn omgeving. In dit kader wordt vaak beroep gedaan op vrijwilligers,
mantelzorgers, lotgenoten …
Naast formele zorgaanbod, ook informele sfeer (familie, vrienden, buren,
vrijwilligers)
De combinatie van deze sectoren, die de verzorgingsstaat uitmaken, wordt de
welfare mix genoemd
Informele sector is onderhevig aan verschuivingen die zich voordoen in de
verhouding tussen de formele en informele sector (Lammertyn).
In de loop van de 10-15 jaar is de overheid het belang van de informele
zorg gaan beklemtonen
4
