Inhoudsopgave
1. Inleiding.................................................................................................... 3
1.1 Soorten kinderkanker................................................................................................ 3
1.2 Epidemiologie............................................................................................................ 3
1.3 Prognose................................................................................................................... 3
1.4 Behandeling van kinderkanker..................................................................................3
1.5 Kinderoncologische centra in België..........................................................................4
2. Klachten en verschijnselen.........................................................................4
2.1 Algemeen aspecifiek, passsend bij maligniteit..........................................................4
3. Hemato-oncologie: acute lymfatische leukemie (all).....................................5
3.1 Epidemiologie............................................................................................................ 5
3.2 Pathofysiologie.......................................................................................................... 5
3.3 Klinische presentatie................................................................................................. 5
Specifieke klachten passend bij leukemie....................................................................7
3.4 Diagnostiek............................................................................................................... 7
3.5 Behandeling.............................................................................................................. 7
Inductiefase.................................................................................................................. 7
Consolidatiefase........................................................................................................... 8
Onderhoudsfase........................................................................................................... 8
Toekomst: all-together 1 protocol.................................................................................9
3.6 Prognose................................................................................................................... 9
3.7 Algemene gevolgen van de behandeling van all.......................................................9
Nausea en braken......................................................................................................... 9
Aantasting mondmucosa: mucositis.............................................................................9
Aantasting van de darmmucosa: diarree/ obstipatie...................................................9
Haarverlies................................................................................................................... 9
Gevaar voor aantasting van de germinale cellen.........................................................9
Neveneffecten van corticoïden...................................................................................10
Tumorlysissyndroom.................................................................................................. 11
3.8 Hematologische complicatie: beenmergaplasie......................................................11
Gevaar voor anemie................................................................................................... 11
Gevaar voor bloedingen tgv trombopenie..................................................................11
Grootste risico: gevaar voor neutropenie...................................................................12
3.9 Specifieke bijwerkingen van cytostatica..................................................................12
4. Neuro-oncologie: hersentumoren..............................................................12
4.1 Epidemiologie.......................................................................................................... 12
4.2 Classificatie............................................................................................................. 12
Agressiviteit................................................................................................................ 12
Lokalisatie.................................................................................................................. 13
1
, 4.3 Klinische presentatie...............................................................................................13
Intracraniële overdruk................................................................................................ 13
Hoofdpijn.................................................................................................................... 13
Specifieke klachten bij tumor van het centraal zenuwstelsel......................................14
4.4 Diagnostiek............................................................................................................. 14
Laaggradige gliomen.................................................................................................. 14
Medulloblastomen en andere embryonale tumoren...................................................14
Hersenstamtumoren................................................................................................... 14
Hooggradige gliomen................................................................................................. 14
4.5 Behandelen van hersentumoren.............................................................................15
Chirurgie..................................................................................................................... 15
Chemotherapie........................................................................................................... 15
Radiotherapie............................................................................................................. 15
4.6 Complicaties van de behandeling............................................................................15
4.7 Overleving per ziektebeeld......................................................................................16
4.8 Besluit..................................................................................................................... 16
2
, ONCOLOGIE
1. INLEIDING
Relatief zeldzaam (<1%)
Kanker op Meest frequente doodsoorzaak
kinderleeftijd Behandeling in gespecialiseerde centra
Relatief lage incidentie
≠ Kanker bij Hogere kans op genezing (75%)
volwassenen Vele verschillende vormen met elk een andere behandeling
1.1 SOORTEN KINDERKANKER
- Andere verdeling dan bij volwassenen onderscheid tussen
Hemato-oncologische tumoren (45%)
Solide tumoren (30-35%)
Neuro-oncologische tumoren (20-25%)
- Meest voorkomende vormen
Leukemie (28,9%)
Hersentumoren (21,7%)
Lymfomen (11,5%)
1.2 EPIDEMIOLOGIE
- Vaker jongens
- Leeftijd = geassocieerd met type
ALL of blastoom < 8 jaar
Hodgkinlymfoom, testiscarcinoom, botkanker oudere kinderen
- Stabiele incidentie
- Oorzaak = meestal onbekend
Mogelijks verband tussen infecties op jonge leeftijd en de kans op leukemie
Omgevingsfactoren
Ioniserende stralen
Chemicaliën en virussen
Erfelijkheid algemeen weinig rol, behalve zeldzame gevallen (retinoblastoom)
Onderliggend ziektebeeld (Down, congenitale neutropenie, faconi-anemie, li-
fraumenisyndroom)
1.3 PROGNOSE
- 75% kans op genezing
- Huidige standaardtherapieën grenzen bereikt van wat haalbaar is
1.4 BEHANDELING VAN KINDERKANKER
- Uitdagingen
Doeltreffend behandelen (kleine patiëntengroepen, internationale protocollen)
Late bijwerkingen vermijden
Recidief behandelen (internationale studies/ nieuwe behandelingen of medicatie)
Vaak enkel mogelijk voor eerste herval
Weinig studies, vaak in het buitenland
Dure medicatie
Vaak weinig/ geen ervaring met kinderen
3
1. Inleiding.................................................................................................... 3
1.1 Soorten kinderkanker................................................................................................ 3
1.2 Epidemiologie............................................................................................................ 3
1.3 Prognose................................................................................................................... 3
1.4 Behandeling van kinderkanker..................................................................................3
1.5 Kinderoncologische centra in België..........................................................................4
2. Klachten en verschijnselen.........................................................................4
2.1 Algemeen aspecifiek, passsend bij maligniteit..........................................................4
3. Hemato-oncologie: acute lymfatische leukemie (all).....................................5
3.1 Epidemiologie............................................................................................................ 5
3.2 Pathofysiologie.......................................................................................................... 5
3.3 Klinische presentatie................................................................................................. 5
Specifieke klachten passend bij leukemie....................................................................7
3.4 Diagnostiek............................................................................................................... 7
3.5 Behandeling.............................................................................................................. 7
Inductiefase.................................................................................................................. 7
Consolidatiefase........................................................................................................... 8
Onderhoudsfase........................................................................................................... 8
Toekomst: all-together 1 protocol.................................................................................9
3.6 Prognose................................................................................................................... 9
3.7 Algemene gevolgen van de behandeling van all.......................................................9
Nausea en braken......................................................................................................... 9
Aantasting mondmucosa: mucositis.............................................................................9
Aantasting van de darmmucosa: diarree/ obstipatie...................................................9
Haarverlies................................................................................................................... 9
Gevaar voor aantasting van de germinale cellen.........................................................9
Neveneffecten van corticoïden...................................................................................10
Tumorlysissyndroom.................................................................................................. 11
3.8 Hematologische complicatie: beenmergaplasie......................................................11
Gevaar voor anemie................................................................................................... 11
Gevaar voor bloedingen tgv trombopenie..................................................................11
Grootste risico: gevaar voor neutropenie...................................................................12
3.9 Specifieke bijwerkingen van cytostatica..................................................................12
4. Neuro-oncologie: hersentumoren..............................................................12
4.1 Epidemiologie.......................................................................................................... 12
4.2 Classificatie............................................................................................................. 12
Agressiviteit................................................................................................................ 12
Lokalisatie.................................................................................................................. 13
1
, 4.3 Klinische presentatie...............................................................................................13
Intracraniële overdruk................................................................................................ 13
Hoofdpijn.................................................................................................................... 13
Specifieke klachten bij tumor van het centraal zenuwstelsel......................................14
4.4 Diagnostiek............................................................................................................. 14
Laaggradige gliomen.................................................................................................. 14
Medulloblastomen en andere embryonale tumoren...................................................14
Hersenstamtumoren................................................................................................... 14
Hooggradige gliomen................................................................................................. 14
4.5 Behandelen van hersentumoren.............................................................................15
Chirurgie..................................................................................................................... 15
Chemotherapie........................................................................................................... 15
Radiotherapie............................................................................................................. 15
4.6 Complicaties van de behandeling............................................................................15
4.7 Overleving per ziektebeeld......................................................................................16
4.8 Besluit..................................................................................................................... 16
2
, ONCOLOGIE
1. INLEIDING
Relatief zeldzaam (<1%)
Kanker op Meest frequente doodsoorzaak
kinderleeftijd Behandeling in gespecialiseerde centra
Relatief lage incidentie
≠ Kanker bij Hogere kans op genezing (75%)
volwassenen Vele verschillende vormen met elk een andere behandeling
1.1 SOORTEN KINDERKANKER
- Andere verdeling dan bij volwassenen onderscheid tussen
Hemato-oncologische tumoren (45%)
Solide tumoren (30-35%)
Neuro-oncologische tumoren (20-25%)
- Meest voorkomende vormen
Leukemie (28,9%)
Hersentumoren (21,7%)
Lymfomen (11,5%)
1.2 EPIDEMIOLOGIE
- Vaker jongens
- Leeftijd = geassocieerd met type
ALL of blastoom < 8 jaar
Hodgkinlymfoom, testiscarcinoom, botkanker oudere kinderen
- Stabiele incidentie
- Oorzaak = meestal onbekend
Mogelijks verband tussen infecties op jonge leeftijd en de kans op leukemie
Omgevingsfactoren
Ioniserende stralen
Chemicaliën en virussen
Erfelijkheid algemeen weinig rol, behalve zeldzame gevallen (retinoblastoom)
Onderliggend ziektebeeld (Down, congenitale neutropenie, faconi-anemie, li-
fraumenisyndroom)
1.3 PROGNOSE
- 75% kans op genezing
- Huidige standaardtherapieën grenzen bereikt van wat haalbaar is
1.4 BEHANDELING VAN KINDERKANKER
- Uitdagingen
Doeltreffend behandelen (kleine patiëntengroepen, internationale protocollen)
Late bijwerkingen vermijden
Recidief behandelen (internationale studies/ nieuwe behandelingen of medicatie)
Vaak enkel mogelijk voor eerste herval
Weinig studies, vaak in het buitenland
Dure medicatie
Vaak weinig/ geen ervaring met kinderen
3