Kopiereg © Skool Notas Natuurwetenskappe Graad 7 Bladsy 0 van 29
, Afdeling 01 : Lewe en lewende dinge
Onderwerp 01: Die biosfeer
Wat leer jy hier?
• Die biosfeer is waar alle lewe op aarde voorkom.
• Dit bestaan uit die litosfeer (grond), hidrosfeer (water) en atmosfeer (lug).
• Lewende dinge het spesifieke lewensprosesse soos voeding, groei en voortplanting.
• Plante en diere is afhanklik van mekaar en hul omgewing.
• Elke organisme benodig sekere voorwaardes om te oorleef, soos water, lig, gasse en geskikte temperature.
• Organismes pas aan by hul habitat om te oorleef.
Sleutelterme
Term Definisie
Akwaties Woon in water.
Terrestriële Woon op land.
Verrotte Afgebreekte organiese materiaal.
Hipotese ’n Idee wat getoets kan word deur studie of ondersoek.
Habitat Die plek waar ’n organisme leef.
Wat is die biosfeer?
• Dit is die deel van die aarde waar lewe moontlik is.
• Sluit die atmosfeer, hidrosfeer en litosfeer in.
• Bevat alle lewende dinge én dooie organiese materiaal.
Wie leef in die biosfeer?
• Plante, diere en mikro-organismes.
• Akwatiese en terrestriële organismes.
• Dooie organiese materiaal word afgebreek deur bakterieë.
Afhanklikheid in die biosfeer
• Plante verskaf kos en skuiling aan diere.
• Diere help plante voortplant deur sade en stuifmeel te versprei.
Sewe lewensprosesse van organismes
1. Voeding
o Plante is vervaardigers; diere is verbruikers.
o Energie kom van kos.
2. Groei
o Organismes ontwikkel van 'n sel tot baie selle.
o Selle herstel beskadigde weefsel.
3. Voortplanting
o Produseer nageslag om voortbestaan te verseker.
o Mense: 9 maande van bevrugting tot geboorte.
4. Respirasie (asemhaling)
o Energie word uit kos vrygestel in selle (mitochondria).
5. Uitskeiding
o Afvalprodukte word verwyder.
6. Sensitiwiteit
o Reaksie op die omgewing (lig, hitte, ens.).
7. Beweging
o Diere beweeg om gevaar te vermy; plante beweeg na lig.
Kopiereg © Skool Notas Natuurwetenskappe Graad 7 Bladsy 1 van 29
, Afdeling 01 : Lewe en lewende dinge
Onderwerp 01: Die biosfeer (vervolg)
Vereistes vir lewe
Water
• Plante: uit grond.
• Diere: drink of via kos.
Temperatuur
• Verskil tussen skadu en oop areas.
• Word gemeet met ’n termometer.
Grond
• Bepaal watter plante kan groei.
• Tipes: sanderig, kleierig, leem.
Gasse
• CO₂: nodig vir fotosintese.
• O₂: vir asemhaling.
• N: vir proteïene en chlorofil.
Energie van die Son
• Noodsaaklik vir fotosintese.
• Sonlig dryf die energiekringloop.
Aanpassing by habitat
• Kaktus: stoor water.
• Vis: vinne en skubbe.
• Voëls: vere om te vlieg.
Kopiereg © Skool Notas Natuurwetenskappe Graad 7 Bladsy 2 van 29
, Afdeling 01 : Lewe en lewende dinge
Onderwerp 01: Die biosfeer
Wat leer jy hier?
• Die biosfeer is waar alle lewe op aarde voorkom.
• Dit bestaan uit die litosfeer (grond), hidrosfeer (water) en atmosfeer (lug).
• Lewende dinge het spesifieke lewensprosesse soos voeding, groei en voortplanting.
• Plante en diere is afhanklik van mekaar en hul omgewing.
• Elke organisme benodig sekere voorwaardes om te oorleef, soos water, lig, gasse en geskikte temperature.
• Organismes pas aan by hul habitat om te oorleef.
Sleutelterme
Term Definisie
Akwaties Woon in water.
Terrestriële Woon op land.
Verrotte Afgebreekte organiese materiaal.
Hipotese ’n Idee wat getoets kan word deur studie of ondersoek.
Habitat Die plek waar ’n organisme leef.
Wat is die biosfeer?
• Dit is die deel van die aarde waar lewe moontlik is.
• Sluit die atmosfeer, hidrosfeer en litosfeer in.
• Bevat alle lewende dinge én dooie organiese materiaal.
Wie leef in die biosfeer?
• Plante, diere en mikro-organismes.
• Akwatiese en terrestriële organismes.
• Dooie organiese materiaal word afgebreek deur bakterieë.
Afhanklikheid in die biosfeer
• Plante verskaf kos en skuiling aan diere.
• Diere help plante voortplant deur sade en stuifmeel te versprei.
Sewe lewensprosesse van organismes
1. Voeding
o Plante is vervaardigers; diere is verbruikers.
o Energie kom van kos.
2. Groei
o Organismes ontwikkel van 'n sel tot baie selle.
o Selle herstel beskadigde weefsel.
3. Voortplanting
o Produseer nageslag om voortbestaan te verseker.
o Mense: 9 maande van bevrugting tot geboorte.
4. Respirasie (asemhaling)
o Energie word uit kos vrygestel in selle (mitochondria).
5. Uitskeiding
o Afvalprodukte word verwyder.
6. Sensitiwiteit
o Reaksie op die omgewing (lig, hitte, ens.).
7. Beweging
o Diere beweeg om gevaar te vermy; plante beweeg na lig.
Kopiereg © Skool Notas Natuurwetenskappe Graad 7 Bladsy 1 van 29
, Afdeling 01 : Lewe en lewende dinge
Onderwerp 01: Die biosfeer (vervolg)
Vereistes vir lewe
Water
• Plante: uit grond.
• Diere: drink of via kos.
Temperatuur
• Verskil tussen skadu en oop areas.
• Word gemeet met ’n termometer.
Grond
• Bepaal watter plante kan groei.
• Tipes: sanderig, kleierig, leem.
Gasse
• CO₂: nodig vir fotosintese.
• O₂: vir asemhaling.
• N: vir proteïene en chlorofil.
Energie van die Son
• Noodsaaklik vir fotosintese.
• Sonlig dryf die energiekringloop.
Aanpassing by habitat
• Kaktus: stoor water.
• Vis: vinne en skubbe.
• Voëls: vere om te vlieg.
Kopiereg © Skool Notas Natuurwetenskappe Graad 7 Bladsy 2 van 29
