Taal & didactiek – Begrijpend lezen
1: Omgaan met informatie
🧠 Hoofdlijnen van Hoofdstuk 1
Lezen als communicatievorm Lezen is een manier om informatie
te verwerken en te communiceren. Het draait om het decoderen van
tekst en het begrijpen van de boodschap van de schrijver binnen
een bepaalde context.
Verschillende leesvormen in het basisonderwijs Er wordt
onderscheid gemaakt tussen:
o Voorbereidend lezen (woordenschat, boekoriëntatie)
o Technisch lezen (decoderen van woorden)
o Begrijpend lezen (betekenis achterhalen)
o Studerend lezen (informatie vastleggen)
o Voordrachtslezen (expressief lezen)
o Belevend lezen (leesmotivatie stimuleren)
Functioneel lezen in het dagelijks leven Het hoofdstuk begint
met een herkenbare scène uit het dagelijks leven waarin lezen
overal aanwezig is: van het lezen van een shampoo-etiket tot het
raadplegen van een agenda. Dit onderstreept het belang van
functioneel leesonderwijs.
Competenties voor leesonderwijs Leerkrachten moeten
beschikken over vakinhoudelijke en vakdidactische competenties:
o Niveau 1: werken met methodes
o Niveau 2: zelf lessen ontwerpen
o Niveau 3: adaptief werken
o Niveau 4: thematisch en geïntegreerd lesgeven
Kenmerkende situaties voor begrijpend lezen Het hoofdstuk
sluit af met voorbeelden van situaties waarin begrijpend lezen
centraal staat, zoals het lezen van informatieve teksten of het
interpreteren van instructies.
, 2: Het proces van begrijpend lezen
🧩 Hoofdlijnen van Hoofdstuk 2
Componenten van het leesproces Begrijpend lezen bestaat uit
meerdere lagen van informatieverwerking:
o Visueel niveau: herkennen van letters en woordvormen
o Morfologisch niveau: inzicht in de opbouw van woorden
o Semantisch niveau: betekenis van woorden begrijpen
o Syntactisch niveau: verbanden tussen woorden en zinnen
leggen
Modellen voor begrijpend lezen Vier belangrijke modellen
worden besproken:
o Bottom-up model: van letters naar betekenis
o Top-down model: voorspellen en controleren
o Interactiemodel: combinatie van beide
o Fonologisch coherentiemodel: netwerk van kennis in het
geheugen
Leesstrategieën Lezers gebruiken verschillende strategieën om
teksten te begrijpen:
o Elementaire leeshandeling (hakken en plakken)
o Clusters en spellingpatronen
o Visuele woordvormherkenning
o Morfologische analyse
o Contextgebruik
Problemen bij lezen Twee typen leerlingen met leesproblemen:
o Spellende lezers: blijven hangen in letter-voor-letter lezen
o Radende lezers: gokken op basis van context, vaak fout
Auditieve en visuele vaardigheden Vaardigheden zoals auditieve
analyse, synthese, visuele discriminatie en letterpositie bepalen zijn
essentieel voor leesontwikkeling.
Taalvaardigheden en instructie
3: Verbanden en signaalwoorden
1: Omgaan met informatie
🧠 Hoofdlijnen van Hoofdstuk 1
Lezen als communicatievorm Lezen is een manier om informatie
te verwerken en te communiceren. Het draait om het decoderen van
tekst en het begrijpen van de boodschap van de schrijver binnen
een bepaalde context.
Verschillende leesvormen in het basisonderwijs Er wordt
onderscheid gemaakt tussen:
o Voorbereidend lezen (woordenschat, boekoriëntatie)
o Technisch lezen (decoderen van woorden)
o Begrijpend lezen (betekenis achterhalen)
o Studerend lezen (informatie vastleggen)
o Voordrachtslezen (expressief lezen)
o Belevend lezen (leesmotivatie stimuleren)
Functioneel lezen in het dagelijks leven Het hoofdstuk begint
met een herkenbare scène uit het dagelijks leven waarin lezen
overal aanwezig is: van het lezen van een shampoo-etiket tot het
raadplegen van een agenda. Dit onderstreept het belang van
functioneel leesonderwijs.
Competenties voor leesonderwijs Leerkrachten moeten
beschikken over vakinhoudelijke en vakdidactische competenties:
o Niveau 1: werken met methodes
o Niveau 2: zelf lessen ontwerpen
o Niveau 3: adaptief werken
o Niveau 4: thematisch en geïntegreerd lesgeven
Kenmerkende situaties voor begrijpend lezen Het hoofdstuk
sluit af met voorbeelden van situaties waarin begrijpend lezen
centraal staat, zoals het lezen van informatieve teksten of het
interpreteren van instructies.
, 2: Het proces van begrijpend lezen
🧩 Hoofdlijnen van Hoofdstuk 2
Componenten van het leesproces Begrijpend lezen bestaat uit
meerdere lagen van informatieverwerking:
o Visueel niveau: herkennen van letters en woordvormen
o Morfologisch niveau: inzicht in de opbouw van woorden
o Semantisch niveau: betekenis van woorden begrijpen
o Syntactisch niveau: verbanden tussen woorden en zinnen
leggen
Modellen voor begrijpend lezen Vier belangrijke modellen
worden besproken:
o Bottom-up model: van letters naar betekenis
o Top-down model: voorspellen en controleren
o Interactiemodel: combinatie van beide
o Fonologisch coherentiemodel: netwerk van kennis in het
geheugen
Leesstrategieën Lezers gebruiken verschillende strategieën om
teksten te begrijpen:
o Elementaire leeshandeling (hakken en plakken)
o Clusters en spellingpatronen
o Visuele woordvormherkenning
o Morfologische analyse
o Contextgebruik
Problemen bij lezen Twee typen leerlingen met leesproblemen:
o Spellende lezers: blijven hangen in letter-voor-letter lezen
o Radende lezers: gokken op basis van context, vaak fout
Auditieve en visuele vaardigheden Vaardigheden zoals auditieve
analyse, synthese, visuele discriminatie en letterpositie bepalen zijn
essentieel voor leesontwikkeling.
Taalvaardigheden en instructie
3: Verbanden en signaalwoorden
