Samenvatting Beleid 1: Beleids- en besluitvorming (Universiteit Leiden)

Beleid 1: Beleids- en besluitvorming
Inhoudsopgave
 Hoorcollege 1
 Hoorcollege 2
 Hoorcollege 3
 Hoorcollege 4
 Hoorcollege 5
 Hoorcollege 6
 Hoorcollege 7




1

, Hoorcollege 1
Waarom hebben we beleid nodig?
 Politicologen kijken traditioneel naar de politieke arena: waar maatschappelijke
idealen worden geformuleerd en keuzes worden gemaakt
 Laswell: Wie krijgt wat, hoe (en waarom)?
 Allocatiemechanismen: markt, staat, gemeenschap
- Marktimperfecties (kartel)
- ‘Negative externalities’
- Bemoeigoederen (onderwijs)
- Collectieve goederen / diensten (defensie, milieu)
Waarom hebben we beleid nodig?
 Bestuurskundigen kijken hoe precies gestalte gegeven wordt aan die idealen
 Hoe worden idealen vertaald in beoogde uitkomsten?
 Dat gebeurt door beleid. Zonder beleid worden beoogde idealen geen
werkelijkheid
Wat is beleid?
 Whatever governments choose to do or not to do (Thomas Dye)
 Voornemens, keuzes en acties van één of meer bestuurlijke instanties, gericht op
de sturing van bepaalde maatschappelijke ontwikkelingen
Kenmerken van beleid:
 Beleid geeft aan welke keuzes waarom zijn gemaakt
 Beleid berust op zekere causale relatie tussen de oorzaak van het probleem en
de oplossing
 Beleid geeft oplossingsrichtingen
 Beleid bevat voorgeschreven handelingen & geboden
 Beleid richt zich tot overheid, bedrijven, burgers
 Beleid is tijdsgebonden
 Sturing vanuit overheid




2

,Typen beleid (Lowi):
 Verdelend beleid
- Aardgasbaten
- Hoe gaan we de inkomsten verdelen?
 Herverdelend beleid
- WW (Werkloosheidswet), WAO (Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering)
- Niet blij met de huidige verdeling, dus herverdelen
 Regulerend beleid: ordenen van gedrag
- Milieu
- Bijvoorbeeld: Klimaatakkoord van Parijs
 Institutioneel beleid: creëren / reorganiseren publieke instituties
- Eierschandaal, #metoohetze
- Bijvoorbeeld: moeten we de instituties anders inrichten?
 Faciliterend beleid
- Glasbak, ‘smart cities’
- Niet de bedoeling om alles te reguleren, maar om te faciliteren
 Stimulerend beleid
- Subsidies
- Bijvoorbeeld: subsidies geven voor de aanschaf van zonnepanelen




3

, Beleidscyclus:
1. Een probleem krijgt aandacht
2. Het probleem bereikt de agenda
3. Er wordt besloten beleid te formuleren
4. Beleid wordt ‘gemaakt’
5. Implementatie
6. Evaluatie (feedback)
7. Geconstateerde problemen krijgen aandacht




 Er zijn plus- en minpunten
- Minpunt: dit systeem is heel ordelijk
- Pluspunt: dit systeem is duidelijk te bestuderen
Beleid maken lijkt eenvoudig:
 Verzamel alle benodigde informatie
 Identificeer alle opties
 Bekijk iedere mogelijke consequentie van elke optie
 Relateer consequenties aan waarden
 Stel vast wat, wanneer en hoe het moet gebeuren
Ja, maar:
 Meerdere, conflicterende waarden (asielbeleid)
 Beperkte organisatie capaciteiten (politie)
 Nooit voldoende middelen (gezondheid, onderwijs)
 Kennis & informatie zijn niet neutraal (Trump’s Russia-gate ‘Linkse indoctrinatie’)
 Controle is heel moeilijk (afval)
 Politieke, maatschappelijke shifts (antirookcampagne, EU migratiebeleid)




4