ALGEMENE BEGRIPPEN DIEETLEER
WAT IS EEN DIEET?
- Gezonde voeding= preventie
- Dieetleer: curatieve aspect en deel van een medische behandeling, als vorm van de therapie
- Basis = de voedingsdriehoek
DOEL VAN EEN GOEDE DIEETVOEDING
- Voorkomen
o vb. voorkomen van hart- en vaatziekten
- Genezen
o vb. glutenvrij dieet
- Verlichten
o vb. gepureerde voeding bij slik- en kauwproblemen
OPVOLGING VAN HET DIEET
- Als verpleegkundigen zijn jullie de eerste die de problemen opmerken
- Sleutelrol in de opvolging van het dieet
- “Brugfunctie” tussen de arts en de diëtiste
- Motiveren van de patiënt
OPVOLGING VAN DE PATIËNT EN FAMILIE
- De familie moet goed ingelicht worden over het doel van de aangepaste voeding,
→ Vb Sonde voeding
DE VEREISTEN VAN EEN DIEET
- Medisch verantwoord zijn: belang van een dieetvoorschrift
- Volwaardig en smakelijk zijn
- Afwisselend zijn in smaak, kleur en geur
- Deskundig begeleid worden om de therapietrouw te bevorderen
- Aangepast aan de evolutie van de pathologie
Rekening houden met de gewoonten van de patiënt, de sociale omstandigheden, de cultuur
,
,DEEL 1: DIABETES MELLITUS
KOOLHYDRAATSTOFWISSELING UIT TE LEGGEN
STOFWISSELING VAN KH
- Kh → na vertereing → enkelvoudige suikers
→ Geresorbeerd door darm
→ Via poortader in lever
KH-STOFWISSELING IN DE LEVER
• Omzetting van fructose en galactose tot glucose
• Vorming en opstapeling van glycogeen
• Afbraak van glycogeen om glycemie op peil te houden vb tijdens nacht
• Omzetting van glucose in vet
KH-STOFWISSELING IN DE SPIEREN
• Vorming en opstapeling van glycogeen
• Afbraak van glycogeen tot glucose die verbrand wordt tot CO2, H2O en energie
HET STOFWISSELINGSPROCES VERLOOPT ONDER INVLOED VAN HORMONEN
Insuline
= Hormoon →-cellen van de ‘eilandjes van Langerhans’, ( pancreas). = sleutel die in het sleutelgat wordt
gestoken om de celdeur te kunnen openen
Glucagon
= Hormoon → -cellen van de ‘eilandjes van Langerhans’.
• Omzetting van glycogeen tot glucose, bij een hypoglycemie
• Antagonist van insuline.
Adrenaline
= Hormoon afkomstig van de bijnier. Het verhoogt de afbraak van glycogeen in de lever en de spieren tot
glucose. Het vernauwt de perifere bloedvaten waardoor de bloeddruk stijgt.
→Het is een antagonist van insuline
, VERWERKING VAN EEN MAALTIJD
Na een maaltijd met koolhydraten wordt de productie van insuline gestimuleerd en van glucagon geremd.
Hierbij spelen de incretines een rol, dit zijn hormonen die in de darm worden geproduceerd wanneer er
voedsel in de darm komt. Ze worden opgenomen in het bloed en stimuleren de insulinesecretie en
remmen de glucagonproductie,
Door een samenspel van insuline, antagonisten en incretines wordt de bloedglucosespiegel binnen
nauwe grenzen gehouden.
VERSCHILLENDE VORMEN VAN DM WEER TE GEVEN
TYPE 1 → GEEN OF BIJNA GEEN INSULINE-PRODUCTIE
- Genetische predispositie = verhoogde kans heeft om een bepaalde aandoening of ziekte te
ontwikkelen vanwege zijn of haar genetische opmaak ( mindere mate dan bij type 2 )
+ Hypothetische uitlokkende factor
o vaak een voorafgaande infectie
- Actieve auto-immuniteit
- Insulineproducerende cellen in de alvleesklier (bètacellen) aanvalt en vernietigt.
- Geen insuline- & C-peptidesecretie
- Acetonurie (aceton via de urine afgescheden worden)
TYPE 2 → LICHAAM REAGEERT NIET OP INSULINE OF TE WEINIG INSULINE AANGEMAAKT
- Genetische predispositie ( groter dan bij type 1 ) -> omgevingsfactoren!!
- Uitlokkende factoren zoals overgewicht, diabetogene farmaca (vb corticoïden)
- Geen destructie ß-cellen bij de start / diagnose
- Vaak insulineresistentie en of afname insulineproductie
- Acetonurie meestal afwezig
Insulinetekort door 2 factoren:
1) Bèta cellen produceren onvoldoende insuline of reageren niet alert genoeg, door een
verminderde productie van incretines
2) Insuline resistentie in het lever-, spier, en vetweefsel veroorzaakt door overgewicht voornamelijk
bij te veel abdominaal vet
Good to know:
- Gemiddeld duurt het 5 - 7 jaar voordat de diagnose van DM type 2 gesteld wordt.
- Onbehandelde diabetes is echter een risicofactor voor complicaties op langere termijn
WAT IS EEN DIEET?
- Gezonde voeding= preventie
- Dieetleer: curatieve aspect en deel van een medische behandeling, als vorm van de therapie
- Basis = de voedingsdriehoek
DOEL VAN EEN GOEDE DIEETVOEDING
- Voorkomen
o vb. voorkomen van hart- en vaatziekten
- Genezen
o vb. glutenvrij dieet
- Verlichten
o vb. gepureerde voeding bij slik- en kauwproblemen
OPVOLGING VAN HET DIEET
- Als verpleegkundigen zijn jullie de eerste die de problemen opmerken
- Sleutelrol in de opvolging van het dieet
- “Brugfunctie” tussen de arts en de diëtiste
- Motiveren van de patiënt
OPVOLGING VAN DE PATIËNT EN FAMILIE
- De familie moet goed ingelicht worden over het doel van de aangepaste voeding,
→ Vb Sonde voeding
DE VEREISTEN VAN EEN DIEET
- Medisch verantwoord zijn: belang van een dieetvoorschrift
- Volwaardig en smakelijk zijn
- Afwisselend zijn in smaak, kleur en geur
- Deskundig begeleid worden om de therapietrouw te bevorderen
- Aangepast aan de evolutie van de pathologie
Rekening houden met de gewoonten van de patiënt, de sociale omstandigheden, de cultuur
,
,DEEL 1: DIABETES MELLITUS
KOOLHYDRAATSTOFWISSELING UIT TE LEGGEN
STOFWISSELING VAN KH
- Kh → na vertereing → enkelvoudige suikers
→ Geresorbeerd door darm
→ Via poortader in lever
KH-STOFWISSELING IN DE LEVER
• Omzetting van fructose en galactose tot glucose
• Vorming en opstapeling van glycogeen
• Afbraak van glycogeen om glycemie op peil te houden vb tijdens nacht
• Omzetting van glucose in vet
KH-STOFWISSELING IN DE SPIEREN
• Vorming en opstapeling van glycogeen
• Afbraak van glycogeen tot glucose die verbrand wordt tot CO2, H2O en energie
HET STOFWISSELINGSPROCES VERLOOPT ONDER INVLOED VAN HORMONEN
Insuline
= Hormoon →-cellen van de ‘eilandjes van Langerhans’, ( pancreas). = sleutel die in het sleutelgat wordt
gestoken om de celdeur te kunnen openen
Glucagon
= Hormoon → -cellen van de ‘eilandjes van Langerhans’.
• Omzetting van glycogeen tot glucose, bij een hypoglycemie
• Antagonist van insuline.
Adrenaline
= Hormoon afkomstig van de bijnier. Het verhoogt de afbraak van glycogeen in de lever en de spieren tot
glucose. Het vernauwt de perifere bloedvaten waardoor de bloeddruk stijgt.
→Het is een antagonist van insuline
, VERWERKING VAN EEN MAALTIJD
Na een maaltijd met koolhydraten wordt de productie van insuline gestimuleerd en van glucagon geremd.
Hierbij spelen de incretines een rol, dit zijn hormonen die in de darm worden geproduceerd wanneer er
voedsel in de darm komt. Ze worden opgenomen in het bloed en stimuleren de insulinesecretie en
remmen de glucagonproductie,
Door een samenspel van insuline, antagonisten en incretines wordt de bloedglucosespiegel binnen
nauwe grenzen gehouden.
VERSCHILLENDE VORMEN VAN DM WEER TE GEVEN
TYPE 1 → GEEN OF BIJNA GEEN INSULINE-PRODUCTIE
- Genetische predispositie = verhoogde kans heeft om een bepaalde aandoening of ziekte te
ontwikkelen vanwege zijn of haar genetische opmaak ( mindere mate dan bij type 2 )
+ Hypothetische uitlokkende factor
o vaak een voorafgaande infectie
- Actieve auto-immuniteit
- Insulineproducerende cellen in de alvleesklier (bètacellen) aanvalt en vernietigt.
- Geen insuline- & C-peptidesecretie
- Acetonurie (aceton via de urine afgescheden worden)
TYPE 2 → LICHAAM REAGEERT NIET OP INSULINE OF TE WEINIG INSULINE AANGEMAAKT
- Genetische predispositie ( groter dan bij type 1 ) -> omgevingsfactoren!!
- Uitlokkende factoren zoals overgewicht, diabetogene farmaca (vb corticoïden)
- Geen destructie ß-cellen bij de start / diagnose
- Vaak insulineresistentie en of afname insulineproductie
- Acetonurie meestal afwezig
Insulinetekort door 2 factoren:
1) Bèta cellen produceren onvoldoende insuline of reageren niet alert genoeg, door een
verminderde productie van incretines
2) Insuline resistentie in het lever-, spier, en vetweefsel veroorzaakt door overgewicht voornamelijk
bij te veel abdominaal vet
Good to know:
- Gemiddeld duurt het 5 - 7 jaar voordat de diagnose van DM type 2 gesteld wordt.
- Onbehandelde diabetes is echter een risicofactor voor complicaties op langere termijn
