Hc1 - Klinische theorieën en theoretische referentiekaders (22/04)
Opgroeien in stedelijke omgeving zorgt voor grotere kans ontwikkelen psychische stoornis, dan als je
landelijk opgroeit.
Klinische psychologie = “abnormal psychology”
Houdt zich bezig met; diagnose, classificatie (label bedenken), behandeling, preventie en onderzoek
Lijden en disfunctioneren staan centraal
Neurobiologische benadering van psychopathologie:
- Voedsel is erg belangrijk. darmen zitten goeie en slechte bacteriën in, goede bacteriën zetten
je hersenen aan tot de productie van endorfines. Wat we eten is heel belangrijk voor je
psychische gezondheid. Ultra Processed food is slecht, omdat daar vaak houdbaarheidsstoffen
in zitten en daar zitten stoffen in die bacterie remmend zijn.
- Mensen die stemmen horen → hoe komen die stemmen? Onderzoek: bij auditief hallucineren
→ taalproductie en receptie gebieden actief: gebied van broca en wernicke.
- Hippocrates (460 - 370 v.chr)
- Vader van westerse geneeskunde
- Legde het verband tussen lichamelijk en geestelijk functioneren
- Besef geestesziekte is ziekte van de hersenen!
- Biopsychosociale model → hersenen zijn betrokken bij psychisch lijden
- Dementia paralytica (20e eeuw) → mensen kregen soa op lip, maar gingen ook waanideeën
ervaren. Ontdekking penicilline zorgde ervoor dat we begonnen met denken in termen van
medicatie
- Jaren ‘70 (20e eeuw); Buikhuisen. Crimineel gedrag; nature VERSUS nurture
- Crimineel gedrag komt door testosteron, zei hij (hypothese)
- Nature INTERACTIE nurture (ipv nature versus nurture)
- fenotype
- Diathese (kwetsbaarheid)-stressmodel →
- Hoe meer genetische kwetsbaarheid je
hebt, hoe minder stress in de
omgeving nodig is om bij jou een
psychische stoornis te laten
ontwikkelen. Interactie tussen stress
en kwetsbaarheid
- Voeding: onderzoek poepen voor de
wetenschap → gekeken naar bacteriën in
ontlasting en deze linken aan
persoonlijkheidstrekken.
- Neuroticisme is verhoogd bij mensen
met depressie en of angststoornis,
neuroticisme correleert met
darmklachten
,Leertheoretische benadering van psychopathologie:
- Thorndike → operante conditioneren: ook bij psychische stoornissen
- Bij responspreventie wordt het veiligheidsgedrag geblokkeerd; de neutraliserende
activiteit wordt niet meer uitgevoerd
- Ervaren dat rituelen niet voorkomen dat gebeurtenissen zich voordoen. Falsificeren
disfunctionele verwachting
- Functie analyse (FA) ;klinische vertaling van het paradigma van de operante conditionering
→ iemand laten zien dat de negatieve consequenties groter zijn dan de positieve
consequenties
- Pavlov → klassieke conditionering
- COMET: Competitive Memory Training → behandeling met contraconditionering (iemand
moet het begrip contraconditioneren wel kunnen begrijpen om dit toe te passen)
- Het COMET-protocol voor auditieve hallucinaties. Twee fases:
1. inhoudelijke betekenis stemmen corrigeren = nare stem tegenwerken met een
tegenovergestelde gedachte
2. afstand nemen van de stem = fysiek weglopen van de stem, doen alsof je de
stem ergens achter laat
→ stemmen gaan hierdoor niet weg, maar je wordt wel weerbaarder voor de
stemmen.
Cognitieve benadering van psychopathologie:
- “De manier waarop mensen informatie verwerken en selecteren speelt een belangrijke rol bij
het ontwikkelen van psychologische stoornissen” - aaron beck
- Mensen met een paniekstoornis kunnen een paniek reactie krijgen, hij zegt dat je
mensen moet leren om te denken ‘oke dit heb je nu dit impliceert niet dat je nu een
hartaanval krijgt’ → de link paniekaanval = dood moet je weghalen
- Schema = kennisstructuur
- opbouwen in kindertijd
- aard schema; afhankelijk ervaring en cognitieve vermogens (in eerste instantie
egocentrisch)
- eenmaal gevormd vertonen schema’s weerstand tegen verandering
- echter; disconfirmerende
ervaring kan schema aanpassen
- Beck: “De interpretatie kwetst, niet het
feit zelf”
- Psychische stoornissen komen
voort uit de wijze waarop
mensen informatie selecteren en
verwerken
, - Schema beïnvloedt de selectie van informatie
- Selectieve interpretatie
- Schema beïnvloedt de herinnering
- Cognitieve therapie. Doel: veranderen op niveau van denkschema’s
- Meestal CGT; gedrag en cognities beïnvloeden elkaar
- Beck: cognitieve driehoek; ggg schema → Gedrag beïnvloedt je gedachten en je gedachten je
gevoel.
Psychodynamische benadering van psychopathologie: (19e & 20e eeuw)
- Hechten belang aan het onderbewuste, het onderbewuste bepaalt ook je gedrag → zeggen
Freud en Ainsworth
- Structure of the Mind: Freud
- Superego; geweten, deels bewust deels onbewust → wat jij leert van de
maatschappij, leren om netjes in het gareel te leven, want dat is makkelijker voor
jezelf en de maatschappij
- Ego (ik); deels bewust, deels onbewust → mediator, probeert superego en id in balans
te brengen
- Id (es); driftmatige motor, onbewust → plezier principe, wil alle dingen die volgens
het superego niet mogen
- Afweermechanismen: ID bedient zich van afweermechanismen tegen angst.
Afweermechanismen ingezet als ID in conflict komt met ego en superego
- Bijvoorbeeld:
- Rationalisering: gedrag verstandiger voorstellen dan het is
- Ontkenning: wensen terugnemen “we gaan de boel verdelen, het gaat mij niet
om het geld”
- Ainsworth: Gehechtheidsrepresentaties; ontstaan in kindertijd, blijven redelijk stabiel en
van invloed op welbevinden:
—------->
- In de groep van mensen
met een veilige hechting
zie je minder psychische
stoornissen dan bij de
onveilige groepen.
Opgroeien in stedelijke omgeving zorgt voor grotere kans ontwikkelen psychische stoornis, dan als je
landelijk opgroeit.
Klinische psychologie = “abnormal psychology”
Houdt zich bezig met; diagnose, classificatie (label bedenken), behandeling, preventie en onderzoek
Lijden en disfunctioneren staan centraal
Neurobiologische benadering van psychopathologie:
- Voedsel is erg belangrijk. darmen zitten goeie en slechte bacteriën in, goede bacteriën zetten
je hersenen aan tot de productie van endorfines. Wat we eten is heel belangrijk voor je
psychische gezondheid. Ultra Processed food is slecht, omdat daar vaak houdbaarheidsstoffen
in zitten en daar zitten stoffen in die bacterie remmend zijn.
- Mensen die stemmen horen → hoe komen die stemmen? Onderzoek: bij auditief hallucineren
→ taalproductie en receptie gebieden actief: gebied van broca en wernicke.
- Hippocrates (460 - 370 v.chr)
- Vader van westerse geneeskunde
- Legde het verband tussen lichamelijk en geestelijk functioneren
- Besef geestesziekte is ziekte van de hersenen!
- Biopsychosociale model → hersenen zijn betrokken bij psychisch lijden
- Dementia paralytica (20e eeuw) → mensen kregen soa op lip, maar gingen ook waanideeën
ervaren. Ontdekking penicilline zorgde ervoor dat we begonnen met denken in termen van
medicatie
- Jaren ‘70 (20e eeuw); Buikhuisen. Crimineel gedrag; nature VERSUS nurture
- Crimineel gedrag komt door testosteron, zei hij (hypothese)
- Nature INTERACTIE nurture (ipv nature versus nurture)
- fenotype
- Diathese (kwetsbaarheid)-stressmodel →
- Hoe meer genetische kwetsbaarheid je
hebt, hoe minder stress in de
omgeving nodig is om bij jou een
psychische stoornis te laten
ontwikkelen. Interactie tussen stress
en kwetsbaarheid
- Voeding: onderzoek poepen voor de
wetenschap → gekeken naar bacteriën in
ontlasting en deze linken aan
persoonlijkheidstrekken.
- Neuroticisme is verhoogd bij mensen
met depressie en of angststoornis,
neuroticisme correleert met
darmklachten
,Leertheoretische benadering van psychopathologie:
- Thorndike → operante conditioneren: ook bij psychische stoornissen
- Bij responspreventie wordt het veiligheidsgedrag geblokkeerd; de neutraliserende
activiteit wordt niet meer uitgevoerd
- Ervaren dat rituelen niet voorkomen dat gebeurtenissen zich voordoen. Falsificeren
disfunctionele verwachting
- Functie analyse (FA) ;klinische vertaling van het paradigma van de operante conditionering
→ iemand laten zien dat de negatieve consequenties groter zijn dan de positieve
consequenties
- Pavlov → klassieke conditionering
- COMET: Competitive Memory Training → behandeling met contraconditionering (iemand
moet het begrip contraconditioneren wel kunnen begrijpen om dit toe te passen)
- Het COMET-protocol voor auditieve hallucinaties. Twee fases:
1. inhoudelijke betekenis stemmen corrigeren = nare stem tegenwerken met een
tegenovergestelde gedachte
2. afstand nemen van de stem = fysiek weglopen van de stem, doen alsof je de
stem ergens achter laat
→ stemmen gaan hierdoor niet weg, maar je wordt wel weerbaarder voor de
stemmen.
Cognitieve benadering van psychopathologie:
- “De manier waarop mensen informatie verwerken en selecteren speelt een belangrijke rol bij
het ontwikkelen van psychologische stoornissen” - aaron beck
- Mensen met een paniekstoornis kunnen een paniek reactie krijgen, hij zegt dat je
mensen moet leren om te denken ‘oke dit heb je nu dit impliceert niet dat je nu een
hartaanval krijgt’ → de link paniekaanval = dood moet je weghalen
- Schema = kennisstructuur
- opbouwen in kindertijd
- aard schema; afhankelijk ervaring en cognitieve vermogens (in eerste instantie
egocentrisch)
- eenmaal gevormd vertonen schema’s weerstand tegen verandering
- echter; disconfirmerende
ervaring kan schema aanpassen
- Beck: “De interpretatie kwetst, niet het
feit zelf”
- Psychische stoornissen komen
voort uit de wijze waarop
mensen informatie selecteren en
verwerken
, - Schema beïnvloedt de selectie van informatie
- Selectieve interpretatie
- Schema beïnvloedt de herinnering
- Cognitieve therapie. Doel: veranderen op niveau van denkschema’s
- Meestal CGT; gedrag en cognities beïnvloeden elkaar
- Beck: cognitieve driehoek; ggg schema → Gedrag beïnvloedt je gedachten en je gedachten je
gevoel.
Psychodynamische benadering van psychopathologie: (19e & 20e eeuw)
- Hechten belang aan het onderbewuste, het onderbewuste bepaalt ook je gedrag → zeggen
Freud en Ainsworth
- Structure of the Mind: Freud
- Superego; geweten, deels bewust deels onbewust → wat jij leert van de
maatschappij, leren om netjes in het gareel te leven, want dat is makkelijker voor
jezelf en de maatschappij
- Ego (ik); deels bewust, deels onbewust → mediator, probeert superego en id in balans
te brengen
- Id (es); driftmatige motor, onbewust → plezier principe, wil alle dingen die volgens
het superego niet mogen
- Afweermechanismen: ID bedient zich van afweermechanismen tegen angst.
Afweermechanismen ingezet als ID in conflict komt met ego en superego
- Bijvoorbeeld:
- Rationalisering: gedrag verstandiger voorstellen dan het is
- Ontkenning: wensen terugnemen “we gaan de boel verdelen, het gaat mij niet
om het geld”
- Ainsworth: Gehechtheidsrepresentaties; ontstaan in kindertijd, blijven redelijk stabiel en
van invloed op welbevinden:
—------->
- In de groep van mensen
met een veilige hechting
zie je minder psychische
stoornissen dan bij de
onveilige groepen.
