Samenvatting Esthetiek in Communicatie
HC 1 – Introductie
Esthetiek
= Dat wat je mooi vindt / De studie van ‘human minds’ en emoties in relatie tot het gevoel
van schoonheid
- Woorden zoals: blij, emotioneel, proces, rust, materiaal, moeite, weemoedig
- Je kan iets mooi vinden of waarderen omdat het iets betekent
- Eigenschappen & stemmingen van het object
- Esthetische ervaringen kunnen overal voorkomen in reactie tot het zien van een object,
scene, evenement
- Bij kunst is het gelimiteerd tot subset van menselijke artefacten die bedoeld zijn om
als kunst te zien
- Vaak positieve esthetische ervaringen bij kunst, bij esthetiek hoeft dat niet
Natuurlijke schoonheid
- Onze hersenen (of die van welk dier dan ook) hebben niet ‘geleerd’ om bepaalde
uiterlijkheden mooi te vinden
- Juist andersom: de kenmerken van hersenen die maken dat dieren zich tot bepaalde
uiterlijkheden aangetrokken voelen (ze ‘mooi’ vinden) bestonden allang voor die
uiterlijkheden bestonden
- Evolutie heeft ervoor gezorgd dat die uiterlijkheden naar ‘onze’ smaak zijn
geëvolueerd
- Beauty is ‘IN THE BRAIN’ of the beholder
Darwin over een veer in een staart van een pauw
- “The sight of a feather in a peacock’s tail makes me sick”
- Veren zijn niet functioneel, dus hij begreep het niet
Vogels
- Nest van de prieelvogel
- Mooi nest om vrouwtje aan te trekken
- De quetzal: mooiste vogel op aarde
- Niet functioneel
The Rape of Proserpina
- Ziet er mooi uit, maar als je de titel weet kan dat veranderen
- Betekenis niet mooi, maar beeld zelf wel
Artefact
- Latijn: ars = kunst + factum = gemaakt
- Door mensen opzettelijk gemaakt
= Designed project / opzettelijk vervaardigd (gebruiks)voorwerp
- Kunnen van alles zijn: reclame, boekomslagen, productverpakkingen, LP-hoezen, Human
Computer Interfaces (websites, apps), brochures
1
,Wat is schoonheid?
Drie perspectieven (Reber et al., 2004)
1. Objectivistisch
- Schoonheid is een objectieve eigenschap van een object
- Iedereen vindt dit
- Gestalt-principes (symmetrie, contrast, balans, gulden snede, etc.)
2. Subjectivistisch
- Schoonheid is een subjectieve ervaring van de ervaring
- Beauty is in the eye of the beholder / Over smaak valt niet te twisten
- Individuele variatie
3. Interactionistisch
- Schoonheid ontstaat uit de interactie tussen object-eigenschappen | en de cognitieve en
affectieve verwerking van die eigenschappen door een persoon
- Dit perspectief nemen we aan in deze cursus
- Tussen de eerste twee perspectieven in
- Komen gevoelens bij kijken
- Samenspel tussen eigenschappen en gevoelens
“Beauty is value positive, intrinsic and objectified” (filosoof George Santayana)
- Value positive: schoonheid is iets positiefs
- Intrinsic: schoonheid verschaft plezier zonder tussenkomst van verwacht nut
- De functie/nut maakt niet uit, je kan het gewoon mooi vinden
- Objectified: er is altijd IETS wat we mooi vinden, het draait altijd om een bepaald object
Empirische esthetiek
= “the study of those mental processes that underlie disinterested evaluative experiences that
are anchored at the positive end | by feelings that would accompany verbal expressions | such
as “Oh wow! That’s wonderful! I love it!” and at the negative end by “Oh yuck! That’s awful!
I hate it!”
- Kunt ook ‘disinterested’ zijn: not influenced by considerations of personal advantage
- Wat mensen mooi of lelijk vinden en waarom
- Descriptief (wat vinden we mooi?) in plaats van normatief (wat zouden we mooi moeten
vinden?)
Usability
- Hoeft niet altijd usable te zijn / “het maar doet”
- Esthetiek draagt bij aan of verbetert de “user experience” van het artefact
- “Attractive things work better”
- Mooi zijn + usable zijn is moeilijk uit elkaar te trekken
Esthetiek…
- Esthetiek bevordert ons plezier en welzijn
- En daarmee onze gezondheid (psychologische behoeften)
2
,- Esthetiek zorgt voor intrinsieke motivatie om met een artefact aan de slag te gaan
- Worden toleranter tov designfouten
- Esthetiek beïnvloedt onze attitudes en beslissingen
- Hebben een voorkeur voor dingen/mensen die we mooi vinden
- “What is beautiful is good/trustworthy/usable”
→ It is possible that the interest in the field was motivated by provocative titles such as
“What is beautiful is usable” and “Attractive things work better”. It is more likely, however,
that it corresponded to technological and societal changes that have swept our lives over that
time and reshaped the field of human-computer interaction.
Esthetische eigenschappen
- Eigenschappen die ons iets mooi laten vinden
Antecedents (design variables)
Orde
3
, - We streven hiernaar
- Maar soms proberen we het juist te vermijden
- Kandinsky:
Eenvoud
- Onderdeel van Gestalt-principes
- Wilt de ‘noise’ weg
- Aan een haak op kunnen hangen
- God van de zee
Identificeerbaarheid
- Face-vase
4
HC 1 – Introductie
Esthetiek
= Dat wat je mooi vindt / De studie van ‘human minds’ en emoties in relatie tot het gevoel
van schoonheid
- Woorden zoals: blij, emotioneel, proces, rust, materiaal, moeite, weemoedig
- Je kan iets mooi vinden of waarderen omdat het iets betekent
- Eigenschappen & stemmingen van het object
- Esthetische ervaringen kunnen overal voorkomen in reactie tot het zien van een object,
scene, evenement
- Bij kunst is het gelimiteerd tot subset van menselijke artefacten die bedoeld zijn om
als kunst te zien
- Vaak positieve esthetische ervaringen bij kunst, bij esthetiek hoeft dat niet
Natuurlijke schoonheid
- Onze hersenen (of die van welk dier dan ook) hebben niet ‘geleerd’ om bepaalde
uiterlijkheden mooi te vinden
- Juist andersom: de kenmerken van hersenen die maken dat dieren zich tot bepaalde
uiterlijkheden aangetrokken voelen (ze ‘mooi’ vinden) bestonden allang voor die
uiterlijkheden bestonden
- Evolutie heeft ervoor gezorgd dat die uiterlijkheden naar ‘onze’ smaak zijn
geëvolueerd
- Beauty is ‘IN THE BRAIN’ of the beholder
Darwin over een veer in een staart van een pauw
- “The sight of a feather in a peacock’s tail makes me sick”
- Veren zijn niet functioneel, dus hij begreep het niet
Vogels
- Nest van de prieelvogel
- Mooi nest om vrouwtje aan te trekken
- De quetzal: mooiste vogel op aarde
- Niet functioneel
The Rape of Proserpina
- Ziet er mooi uit, maar als je de titel weet kan dat veranderen
- Betekenis niet mooi, maar beeld zelf wel
Artefact
- Latijn: ars = kunst + factum = gemaakt
- Door mensen opzettelijk gemaakt
= Designed project / opzettelijk vervaardigd (gebruiks)voorwerp
- Kunnen van alles zijn: reclame, boekomslagen, productverpakkingen, LP-hoezen, Human
Computer Interfaces (websites, apps), brochures
1
,Wat is schoonheid?
Drie perspectieven (Reber et al., 2004)
1. Objectivistisch
- Schoonheid is een objectieve eigenschap van een object
- Iedereen vindt dit
- Gestalt-principes (symmetrie, contrast, balans, gulden snede, etc.)
2. Subjectivistisch
- Schoonheid is een subjectieve ervaring van de ervaring
- Beauty is in the eye of the beholder / Over smaak valt niet te twisten
- Individuele variatie
3. Interactionistisch
- Schoonheid ontstaat uit de interactie tussen object-eigenschappen | en de cognitieve en
affectieve verwerking van die eigenschappen door een persoon
- Dit perspectief nemen we aan in deze cursus
- Tussen de eerste twee perspectieven in
- Komen gevoelens bij kijken
- Samenspel tussen eigenschappen en gevoelens
“Beauty is value positive, intrinsic and objectified” (filosoof George Santayana)
- Value positive: schoonheid is iets positiefs
- Intrinsic: schoonheid verschaft plezier zonder tussenkomst van verwacht nut
- De functie/nut maakt niet uit, je kan het gewoon mooi vinden
- Objectified: er is altijd IETS wat we mooi vinden, het draait altijd om een bepaald object
Empirische esthetiek
= “the study of those mental processes that underlie disinterested evaluative experiences that
are anchored at the positive end | by feelings that would accompany verbal expressions | such
as “Oh wow! That’s wonderful! I love it!” and at the negative end by “Oh yuck! That’s awful!
I hate it!”
- Kunt ook ‘disinterested’ zijn: not influenced by considerations of personal advantage
- Wat mensen mooi of lelijk vinden en waarom
- Descriptief (wat vinden we mooi?) in plaats van normatief (wat zouden we mooi moeten
vinden?)
Usability
- Hoeft niet altijd usable te zijn / “het maar doet”
- Esthetiek draagt bij aan of verbetert de “user experience” van het artefact
- “Attractive things work better”
- Mooi zijn + usable zijn is moeilijk uit elkaar te trekken
Esthetiek…
- Esthetiek bevordert ons plezier en welzijn
- En daarmee onze gezondheid (psychologische behoeften)
2
,- Esthetiek zorgt voor intrinsieke motivatie om met een artefact aan de slag te gaan
- Worden toleranter tov designfouten
- Esthetiek beïnvloedt onze attitudes en beslissingen
- Hebben een voorkeur voor dingen/mensen die we mooi vinden
- “What is beautiful is good/trustworthy/usable”
→ It is possible that the interest in the field was motivated by provocative titles such as
“What is beautiful is usable” and “Attractive things work better”. It is more likely, however,
that it corresponded to technological and societal changes that have swept our lives over that
time and reshaped the field of human-computer interaction.
Esthetische eigenschappen
- Eigenschappen die ons iets mooi laten vinden
Antecedents (design variables)
Orde
3
, - We streven hiernaar
- Maar soms proberen we het juist te vermijden
- Kandinsky:
Eenvoud
- Onderdeel van Gestalt-principes
- Wilt de ‘noise’ weg
- Aan een haak op kunnen hangen
- God van de zee
Identificeerbaarheid
- Face-vase
4
