Doelenlijst Wereldoriëntatie 1:
DIDACTIEK W.O.
Leerstof die je moet kennen/kunnen voor het examen in januari
= zie vermelding paginanummers of toelichting
Na elk doel nog eens nalezen in de cursusteksten!!
W.O. IN HET VLAAMSE
ONDERWIJSLANDSCHAP
Deel 1: Je kan in eigen woorden omschrijven wat W.O. in de lagere
school inhoudt. (p.1-2)
W.O. (Wereldoriëntatie) in de lagere school is een vak waarin kinderen worden
gestimuleerd om hun nieuwsgierigheid naar de wereld om hen heen te
ontwikkelen. Het draait om het verkennen en onderzoeken van hun omgeving,
zowel fysiek als sociaal, en om vragen die kinderen hebben over zichzelf, anderen
en de wereld. Wereldoriëntatie helpt kinderen om kennis te verkrijgen over
verschillende onderwerpen, zoals natuur, techniek, maatschappij, geschiedenis
en ruimte, en moedigt hen aan om deze kennis te koppelen aan hun eigen leven
en ervaringen. Het vak richt zich niet alleen op het verwerven van kennis, maar
ook op het ontwikkelen van vaardigheden en attitudes die kinderen nodig hebben
om goed met zichzelf, anderen en hun omgeving om te gaan. Het doel is om
kinderen te helpen een breder inzicht in de wereld te krijgen en hen voor te
bereiden op een evenwichtig leven in de maatschappij.
Je kent de leergebieden, betrokken domeinen en clusters. (p.2-3)
Eindtermen = minimumdoelstellingen die de leerlingen op het einde van de
lagere school bereikt moeten hebben. De eindtermen vind je terug via
www.onderwijsdoelen.be
W.O. in de lagere school omvat 2 leergebieden: Mens en Maatschappij &
Wetenschappen en Techniek.
24-25 Wereldoriëntatie 1 ebalo DOELENLIJST VAKDIDACTIEK W.O.
1
, Elk leergebied omvat verschillende domeinen.
● Domeinen bij Mens en Maatschappij:
○ Mens – Maatschappij – Tijd – Ruimte – Brongebruik
● Domeinen bij Wetenschappen en Techniek:
○ Natuur - Techniek
Die domeinen zijn telkens onderverdeeld in clusters van doelen (zie figuur)
Elke cluster omvat doelen gericht op specifieke leerinhouden.
24-25 Wereldoriëntatie 1 ebalo DOELENLIJST VAKDIDACTIEK W.O.
2
,Deel 2: Je kan omschrijven wat de bestaansreden/het belang van
wereldoriëntatie in de lagere school is. (p.2)
Het waarom van W.O. in de lagere school
Wereldoriëntatie (W&T, M&M) speelt een belangrijke rol in de ontwikkelingen van
de kinderen in de lagere school:
● We leren leerlingen de wereld om hen heen te begrijpen.
● We helpen leerlingen praktische vaardigheden en een onderzoekende
houding te ontwikkelen.
● We leren leerlingen een respectvolle en kritische houding aan te nemen
ten opzichte van zichzelf en hun omgeving.
Dit weerspiegelt zich in de eindtermen als volgt:
“W.O. IN DE LAGERE SCHOOL: Waarover leren (kennis, attitudes,
vaardigheden) onze leerlingen?”
BOUWSTENEN VOOR W.O.
Dit hoofdstuk dien je helemaal onder de knie te hebben = kunnen
TOEPASSEN
Zie papieren bouwstenen huis!
Cursustekst doorlezen!
Samenvatting van Bouwstenen voor stevige W.O.-lessen
Het document "Bouwstenen voor stevige W.O.-lessen" biedt een uitgebreide
leidraad voor het opzetten van krachtige, betekenisvolle lessen Wereldoriëntatie
(W.O.) in het basisonderwijs. De focus ligt op een flexibele aanpak, waarbij de
unieke behoeften en interesses van leerlingen centraal staan.
1. Herhaling en Geleidelijkheid
Een sterke W.O.-les heeft een duidelijke rode draad en zorgt voor samenhang
binnen en tussen lessen. Dit betekent dat:
● Voorkennis activeren: Leerlingen bouwen verder op wat ze al weten. Dit
kan via werkvormen zoals een woordweb of een 'braindump' waarbij
leerlingen alles opschrijven wat ze al weten over een onderwerp.
○ Bijvoorbeeld: Laat leerlingen een foto van een boom zien en vraag
hen op een wisbordje op te schrijven wat ze al weten over de delen
van een boom.
● Misconcepten herkennen en corrigeren: Als blijkt dat voorkennis
onvolledig of foutief is, kan dit hersteld worden door extra uitleg, filmpjes
of groepsgesprekken.
● Doelen duidelijk stellen: Formuleer concrete lesdoelen die
controleerbaar zijn.
24-25 Wereldoriëntatie 1 ebalo DOELENLIJST VAKDIDACTIEK W.O.
3
, ○ Bijvoorbeeld: "Je kan aantonen dat een insect uit drie delen
bestaat: kop, borststuk en achterlijf."
● Zinvolle afronding: Gebruik werkvormen zoals een exit-ticket of een quiz
om de les samen te vatten en doelen te evalueren.
○ Bijvoorbeeld: Leerlingen schrijven op een kaartje wat ze geleerd
hebben en welke vragen ze nog hebben.
2. Positief en Motiverend Klasklimaat
Een positieve sfeer bevordert betrokkenheid en motivatie. Belangrijke principes
zijn:
● Nieuwsgierigheid stimuleren: Gebruik de informatieklooftheorie om
leerlingen nieuwsgierig te maken door een 'kennisgat' te tonen.
○ Bijvoorbeeld: Laat leerlingen zien dat een stukje ijzer magnetisch
kan worden, maar vraag hen hoe dit precies gebeurt.
● Welbevinden bevorderen: Creëer een veilige en uitnodigende
leeromgeving waar leerlingen durven vragen stellen.
● Leerkracht als rolmodel: Toon zelf nieuwsgierigheid en enthousiasme
over het onderwerp.
Tip: Gebruik verhalen, raadsels of cliffhangers om nieuwsgierigheid op te
wekken, zoals een verhaal over een ontdekkingsreiziger die een mysterieuze
plant vond.
3. Leerlinginitiatief en Differentiatie
De leerlingen staan centraal en worden actief betrokken bij het leerproces. Dit
kan door:
● Onderzoekend en Ontwerpend Leren: Leerlingen stellen vragen, doen
experimenten, vergelijken resultaten en trekken conclusies.
○ Onderzoeken: "Hoe werkt een vulkaanuitbarsting?"
○ Ontwerpen: "Hoe kunnen we een brug bouwen met spaghetti en
lijm die stevig genoeg is voor een speelgoedauto?"
● Differentiatie: Pas de les aan op basis van voorkennis, leervoorkeuren en
interesses.
● Leerlingen verantwoordelijkheid geven: Leerlingen kunnen zelf
bepalen hoe ze iets onderzoeken of presenteren.
○ Bijvoorbeeld: Laat leerlingen kiezen tussen het maken van een
poster, een filmpje of een mondelinge presentatie over een thema.
4. (Inter)actief Leren
24-25 Wereldoriëntatie 1 ebalo DOELENLIJST VAKDIDACTIEK W.O.
4
DIDACTIEK W.O.
Leerstof die je moet kennen/kunnen voor het examen in januari
= zie vermelding paginanummers of toelichting
Na elk doel nog eens nalezen in de cursusteksten!!
W.O. IN HET VLAAMSE
ONDERWIJSLANDSCHAP
Deel 1: Je kan in eigen woorden omschrijven wat W.O. in de lagere
school inhoudt. (p.1-2)
W.O. (Wereldoriëntatie) in de lagere school is een vak waarin kinderen worden
gestimuleerd om hun nieuwsgierigheid naar de wereld om hen heen te
ontwikkelen. Het draait om het verkennen en onderzoeken van hun omgeving,
zowel fysiek als sociaal, en om vragen die kinderen hebben over zichzelf, anderen
en de wereld. Wereldoriëntatie helpt kinderen om kennis te verkrijgen over
verschillende onderwerpen, zoals natuur, techniek, maatschappij, geschiedenis
en ruimte, en moedigt hen aan om deze kennis te koppelen aan hun eigen leven
en ervaringen. Het vak richt zich niet alleen op het verwerven van kennis, maar
ook op het ontwikkelen van vaardigheden en attitudes die kinderen nodig hebben
om goed met zichzelf, anderen en hun omgeving om te gaan. Het doel is om
kinderen te helpen een breder inzicht in de wereld te krijgen en hen voor te
bereiden op een evenwichtig leven in de maatschappij.
Je kent de leergebieden, betrokken domeinen en clusters. (p.2-3)
Eindtermen = minimumdoelstellingen die de leerlingen op het einde van de
lagere school bereikt moeten hebben. De eindtermen vind je terug via
www.onderwijsdoelen.be
W.O. in de lagere school omvat 2 leergebieden: Mens en Maatschappij &
Wetenschappen en Techniek.
24-25 Wereldoriëntatie 1 ebalo DOELENLIJST VAKDIDACTIEK W.O.
1
, Elk leergebied omvat verschillende domeinen.
● Domeinen bij Mens en Maatschappij:
○ Mens – Maatschappij – Tijd – Ruimte – Brongebruik
● Domeinen bij Wetenschappen en Techniek:
○ Natuur - Techniek
Die domeinen zijn telkens onderverdeeld in clusters van doelen (zie figuur)
Elke cluster omvat doelen gericht op specifieke leerinhouden.
24-25 Wereldoriëntatie 1 ebalo DOELENLIJST VAKDIDACTIEK W.O.
2
,Deel 2: Je kan omschrijven wat de bestaansreden/het belang van
wereldoriëntatie in de lagere school is. (p.2)
Het waarom van W.O. in de lagere school
Wereldoriëntatie (W&T, M&M) speelt een belangrijke rol in de ontwikkelingen van
de kinderen in de lagere school:
● We leren leerlingen de wereld om hen heen te begrijpen.
● We helpen leerlingen praktische vaardigheden en een onderzoekende
houding te ontwikkelen.
● We leren leerlingen een respectvolle en kritische houding aan te nemen
ten opzichte van zichzelf en hun omgeving.
Dit weerspiegelt zich in de eindtermen als volgt:
“W.O. IN DE LAGERE SCHOOL: Waarover leren (kennis, attitudes,
vaardigheden) onze leerlingen?”
BOUWSTENEN VOOR W.O.
Dit hoofdstuk dien je helemaal onder de knie te hebben = kunnen
TOEPASSEN
Zie papieren bouwstenen huis!
Cursustekst doorlezen!
Samenvatting van Bouwstenen voor stevige W.O.-lessen
Het document "Bouwstenen voor stevige W.O.-lessen" biedt een uitgebreide
leidraad voor het opzetten van krachtige, betekenisvolle lessen Wereldoriëntatie
(W.O.) in het basisonderwijs. De focus ligt op een flexibele aanpak, waarbij de
unieke behoeften en interesses van leerlingen centraal staan.
1. Herhaling en Geleidelijkheid
Een sterke W.O.-les heeft een duidelijke rode draad en zorgt voor samenhang
binnen en tussen lessen. Dit betekent dat:
● Voorkennis activeren: Leerlingen bouwen verder op wat ze al weten. Dit
kan via werkvormen zoals een woordweb of een 'braindump' waarbij
leerlingen alles opschrijven wat ze al weten over een onderwerp.
○ Bijvoorbeeld: Laat leerlingen een foto van een boom zien en vraag
hen op een wisbordje op te schrijven wat ze al weten over de delen
van een boom.
● Misconcepten herkennen en corrigeren: Als blijkt dat voorkennis
onvolledig of foutief is, kan dit hersteld worden door extra uitleg, filmpjes
of groepsgesprekken.
● Doelen duidelijk stellen: Formuleer concrete lesdoelen die
controleerbaar zijn.
24-25 Wereldoriëntatie 1 ebalo DOELENLIJST VAKDIDACTIEK W.O.
3
, ○ Bijvoorbeeld: "Je kan aantonen dat een insect uit drie delen
bestaat: kop, borststuk en achterlijf."
● Zinvolle afronding: Gebruik werkvormen zoals een exit-ticket of een quiz
om de les samen te vatten en doelen te evalueren.
○ Bijvoorbeeld: Leerlingen schrijven op een kaartje wat ze geleerd
hebben en welke vragen ze nog hebben.
2. Positief en Motiverend Klasklimaat
Een positieve sfeer bevordert betrokkenheid en motivatie. Belangrijke principes
zijn:
● Nieuwsgierigheid stimuleren: Gebruik de informatieklooftheorie om
leerlingen nieuwsgierig te maken door een 'kennisgat' te tonen.
○ Bijvoorbeeld: Laat leerlingen zien dat een stukje ijzer magnetisch
kan worden, maar vraag hen hoe dit precies gebeurt.
● Welbevinden bevorderen: Creëer een veilige en uitnodigende
leeromgeving waar leerlingen durven vragen stellen.
● Leerkracht als rolmodel: Toon zelf nieuwsgierigheid en enthousiasme
over het onderwerp.
Tip: Gebruik verhalen, raadsels of cliffhangers om nieuwsgierigheid op te
wekken, zoals een verhaal over een ontdekkingsreiziger die een mysterieuze
plant vond.
3. Leerlinginitiatief en Differentiatie
De leerlingen staan centraal en worden actief betrokken bij het leerproces. Dit
kan door:
● Onderzoekend en Ontwerpend Leren: Leerlingen stellen vragen, doen
experimenten, vergelijken resultaten en trekken conclusies.
○ Onderzoeken: "Hoe werkt een vulkaanuitbarsting?"
○ Ontwerpen: "Hoe kunnen we een brug bouwen met spaghetti en
lijm die stevig genoeg is voor een speelgoedauto?"
● Differentiatie: Pas de les aan op basis van voorkennis, leervoorkeuren en
interesses.
● Leerlingen verantwoordelijkheid geven: Leerlingen kunnen zelf
bepalen hoe ze iets onderzoeken of presenteren.
○ Bijvoorbeeld: Laat leerlingen kiezen tussen het maken van een
poster, een filmpje of een mondelinge presentatie over een thema.
4. (Inter)actief Leren
24-25 Wereldoriëntatie 1 ebalo DOELENLIJST VAKDIDACTIEK W.O.
4
