Grondslagen van Auditing & Assurance
Daphne Hoogkamer
Inhou
,Grondslagen van Auditing & Assurance..................................................................................................1
Hoofdstuk 1 Ontwikkelingen in het vakgebied.......................................................................................8
1.1 Accountantscontrole....................................................................................................................8
1.2 Assurance-opdrachten..................................................................................................................8
1.3 Vraag naar accountantscontrole...................................................................................................8
1.4 Verwachtingen van het maatschappelijkverkeer........................................................................10
1.5 Stramien voor assurance-opdrachten.........................................................................................10
1.6 Auditing & Assurance..................................................................................................................11
Hoofdstuk 2 Historie van het accountantsberoep................................................................................12
2.1 Ontstaan van het accountantsberoep........................................................................................12
2.2 Pincoffs-affaire............................................................................................................................12
2.3 Organisatie van het accountantsberoep.....................................................................................13
2.4 Titels en functies.........................................................................................................................13
2.5 tot en met 2.8.............................................................................................................................13
Hoofdstuk 3 Regelgeving voor accountants.........................................................................................14
3.1 Regelgeving voor de individuele accountant en de accountantspraktijk....................................14
......................................................................................................................................................14
3.1.1 Regelgeving voor de individuele accountant.......................................................................14
3.1.2 Regelgeving voor de accountantspraktijk............................................................................15
3.2 Verordening op de kwaliteitsbeoordelingen..............................................................................15
3.3 Wet op het accountantsberoep..................................................................................................16
3.4 Wet tuchtrechtspraak accountants............................................................................................16
3.5 Betekenis van de (wettelijke) regelgeving voor jaarverslaggeving voor accountantscontrole....17
Hoofdstuk 4 Ethiek voor accountants...................................................................................................19
4.1 Inleiding......................................................................................................................................19
4.2 Ethiek in het maatschappelijk verkeer........................................................................................19
4.3 Waarden en normen...................................................................................................................19
4.4 Ethiek en het accountantsberoep...............................................................................................20
4.5 Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA)....................................................20
Hoofdstuk 5 Onafhankelijkheid van de accountant..............................................................................22
5.1 Relatie tussen de ViO, VGBA en Wta..........................................................................................22
5.2 Wanneer is een accountant onafhankelijk?................................................................................22
5.3 Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten..............22
5.4 Bedreigingen voor de onafhankelijkheid, principle based-benadering en maatregelen.............23
5.5 Bedreigingen betreffende de persoonlijke onafhankelijkheid....................................................24
5.6 Bedreigingen betreffende de opdrachtrelatie............................................................................25
2
, 5.6.1 Overmatige financiële afhankelijkheid.................................................................................25
5.6.2 Lange en regelmatige samenwerking..................................................................................25
5.6.3 Juridische procedure............................................................................................................26
5.6.4 Combinatie van controle en andere dienstverlening voor diezelfde cliënt..........................26
5.7 Communicatie met het toezichthoudende orgaan.....................................................................28
Hoofdstuk 6 Opdrachtenkader.............................................................................................................29
6.1 Soorten opdrachten....................................................................................................................29
6.2 Definitie en elementen van de assurance-opdracht...................................................................29
6.3 attestopdracht en direct-reportingopdracht..............................................................................31
6.4 Assurance-informatie en controle-informatie............................................................................31
6.5 Aan assurance verwante opdrachten.........................................................................................32
6.6 Adviesopdrachten.......................................................................................................................32
6.7 Verschillen tussen de opdrachten...............................................................................................32
Hoofdstuk 7 Fraude en witwassen.......................................................................................................33
7.1 Constateren van fraude tijdens de controle-opdracht................................................................33
7.1.1 Redresseren.........................................................................................................................33
7.1.2 Werkingssfeer van de NV COS en de Wta............................................................................33
7.1.3 Fraudevormen.....................................................................................................................35
7.1.4 Verantwoordelijkheden van de accountant tijdens de opdracht.........................................35
7.1.5 Communicatie en documentatie..........................................................................................36
7.2 Constateren van fraude tijdens de beoordelingsopdracht en de samenstellingsopdracht.........37
7.3 Constateren van onwettig handelen tijdens de controle-opdracht............................................37
7.4 Wettelijke meldplicht inzake fraude...........................................................................................37
7.4.1 Geheimhoudingsplicht en meldplicht..................................................................................37
7.4.2 Definitie van fraude en materieel belang............................................................................38
7.4.3 Redresregeling.....................................................................................................................38
7.4.4 Escalatieladder bij wettelijke controleopdrachten..............................................................39
7.5 Fraude en strafrecht...................................................................................................................39
7.6 Wettelijke meldplicht inzake witwastransacties.........................................................................39
7.6.1 Juridische definitie van witwassen.......................................................................................39
7.6.2 belastingfraude en witwassen.............................................................................................39
7.6.3 Meldplicht............................................................................................................................39
7.6.4 Verschillen tussen de meldplicht bij fraude en bij witwassen..............................................40
Hoofdstuk 8 Beoordelingsopdracht en samenstellingsopdracht..........................................................40
8.1 Doel van de beoordelingsopdracht en samenstellingsopdracht.................................................40
8.2 Verantwoordelijkheid van het bestuur en de accountant..........................................................40
3
, 8.3 Werkzaamheden bij een beoordelingsopdracht.........................................................................41
8.3.1 Keuze van controlewerkzaamheden....................................................................................41
8.3.2 Werkzaamheden bij een beoordelingsopdracht betreffende financiële overzichten..........41
8.3.3 Werkzaamheden bij het beoordelen van tussentijdse financiële informatie.......................42
8.4 Werkzaamheden bij een samenstellingsopdracht......................................................................42
8.5 Beoordelingsverklaring en samenstellingsverklaring..................................................................42
Hoofdstuk 9 Doelstellingen van de jaarrekeningcontrole.....................................................................44
9.1 Doel van de jaarrekeningcontrole...............................................................................................44
9.1.1 Doel en verantwoordelijkheden bij de jaarrekeningcontrole..............................................44
9.1.2 Controleverklaring...............................................................................................................44
9.2 Reikwijdte van de jaarrekeningcontrole.....................................................................................44
9.3 Getrouw beeld van de jaarrekening...........................................................................................45
9.4 Redelijke mate van zekerheid.....................................................................................................45
9.5 Axiomatisch voorbehoud............................................................................................................45
9.6 Nadere uitwerking van de controledoelstelling..........................................................................46
9.6.1 categorieën beweringen......................................................................................................46
9.6.2 Beweringen en de controledoelstellingen die daarbij horen...............................................48
Hoofdstuk 10 Materialiteit...................................................................................................................49
10.1 Begrip materialiteit...................................................................................................................49
10.2 Bepalen van de materialiteit.....................................................................................................49
10.2.1 Materialiteit voor de financiële overzichten als geheel.....................................................49
10.2.2 Uitvoeringsmaterialiteit.....................................................................................................50
10.3 Evalueren van ontdekte afwijkingen en schattingsverschillen..................................................50
10.3.1 Aard van de afwijking.........................................................................................................50
10.3.2 Schattingsverschillen..........................................................................................................51
10.3.3 Bekende en onbekende afwijkingen..................................................................................51
10.3.4 Optelling van de afwijkingen..............................................................................................51
10.3.5 Conclusie en controleverklaring.........................................................................................51
10.4 Samenvatting van het toepassen van de materialiteit..............................................................52
Hoofdstuk 11 Risicoanalyse..................................................................................................................53
11.1 Risicoanalytische controlemethode..........................................................................................53
11.2 Accountantscontrolerisico en opdrachtrisico...........................................................................53
11.2.1 Accountantscontrolerisico.................................................................................................53
11.2.2 Opdrachtrisico...................................................................................................................54
11.3 Inherent beheersingsrisico en intern beheersingsrisico...........................................................54
11.4 Kennisvergaring........................................................................................................................54
4
Daphne Hoogkamer
Inhou
,Grondslagen van Auditing & Assurance..................................................................................................1
Hoofdstuk 1 Ontwikkelingen in het vakgebied.......................................................................................8
1.1 Accountantscontrole....................................................................................................................8
1.2 Assurance-opdrachten..................................................................................................................8
1.3 Vraag naar accountantscontrole...................................................................................................8
1.4 Verwachtingen van het maatschappelijkverkeer........................................................................10
1.5 Stramien voor assurance-opdrachten.........................................................................................10
1.6 Auditing & Assurance..................................................................................................................11
Hoofdstuk 2 Historie van het accountantsberoep................................................................................12
2.1 Ontstaan van het accountantsberoep........................................................................................12
2.2 Pincoffs-affaire............................................................................................................................12
2.3 Organisatie van het accountantsberoep.....................................................................................13
2.4 Titels en functies.........................................................................................................................13
2.5 tot en met 2.8.............................................................................................................................13
Hoofdstuk 3 Regelgeving voor accountants.........................................................................................14
3.1 Regelgeving voor de individuele accountant en de accountantspraktijk....................................14
......................................................................................................................................................14
3.1.1 Regelgeving voor de individuele accountant.......................................................................14
3.1.2 Regelgeving voor de accountantspraktijk............................................................................15
3.2 Verordening op de kwaliteitsbeoordelingen..............................................................................15
3.3 Wet op het accountantsberoep..................................................................................................16
3.4 Wet tuchtrechtspraak accountants............................................................................................16
3.5 Betekenis van de (wettelijke) regelgeving voor jaarverslaggeving voor accountantscontrole....17
Hoofdstuk 4 Ethiek voor accountants...................................................................................................19
4.1 Inleiding......................................................................................................................................19
4.2 Ethiek in het maatschappelijk verkeer........................................................................................19
4.3 Waarden en normen...................................................................................................................19
4.4 Ethiek en het accountantsberoep...............................................................................................20
4.5 Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA)....................................................20
Hoofdstuk 5 Onafhankelijkheid van de accountant..............................................................................22
5.1 Relatie tussen de ViO, VGBA en Wta..........................................................................................22
5.2 Wanneer is een accountant onafhankelijk?................................................................................22
5.3 Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten..............22
5.4 Bedreigingen voor de onafhankelijkheid, principle based-benadering en maatregelen.............23
5.5 Bedreigingen betreffende de persoonlijke onafhankelijkheid....................................................24
5.6 Bedreigingen betreffende de opdrachtrelatie............................................................................25
2
, 5.6.1 Overmatige financiële afhankelijkheid.................................................................................25
5.6.2 Lange en regelmatige samenwerking..................................................................................25
5.6.3 Juridische procedure............................................................................................................26
5.6.4 Combinatie van controle en andere dienstverlening voor diezelfde cliënt..........................26
5.7 Communicatie met het toezichthoudende orgaan.....................................................................28
Hoofdstuk 6 Opdrachtenkader.............................................................................................................29
6.1 Soorten opdrachten....................................................................................................................29
6.2 Definitie en elementen van de assurance-opdracht...................................................................29
6.3 attestopdracht en direct-reportingopdracht..............................................................................31
6.4 Assurance-informatie en controle-informatie............................................................................31
6.5 Aan assurance verwante opdrachten.........................................................................................32
6.6 Adviesopdrachten.......................................................................................................................32
6.7 Verschillen tussen de opdrachten...............................................................................................32
Hoofdstuk 7 Fraude en witwassen.......................................................................................................33
7.1 Constateren van fraude tijdens de controle-opdracht................................................................33
7.1.1 Redresseren.........................................................................................................................33
7.1.2 Werkingssfeer van de NV COS en de Wta............................................................................33
7.1.3 Fraudevormen.....................................................................................................................35
7.1.4 Verantwoordelijkheden van de accountant tijdens de opdracht.........................................35
7.1.5 Communicatie en documentatie..........................................................................................36
7.2 Constateren van fraude tijdens de beoordelingsopdracht en de samenstellingsopdracht.........37
7.3 Constateren van onwettig handelen tijdens de controle-opdracht............................................37
7.4 Wettelijke meldplicht inzake fraude...........................................................................................37
7.4.1 Geheimhoudingsplicht en meldplicht..................................................................................37
7.4.2 Definitie van fraude en materieel belang............................................................................38
7.4.3 Redresregeling.....................................................................................................................38
7.4.4 Escalatieladder bij wettelijke controleopdrachten..............................................................39
7.5 Fraude en strafrecht...................................................................................................................39
7.6 Wettelijke meldplicht inzake witwastransacties.........................................................................39
7.6.1 Juridische definitie van witwassen.......................................................................................39
7.6.2 belastingfraude en witwassen.............................................................................................39
7.6.3 Meldplicht............................................................................................................................39
7.6.4 Verschillen tussen de meldplicht bij fraude en bij witwassen..............................................40
Hoofdstuk 8 Beoordelingsopdracht en samenstellingsopdracht..........................................................40
8.1 Doel van de beoordelingsopdracht en samenstellingsopdracht.................................................40
8.2 Verantwoordelijkheid van het bestuur en de accountant..........................................................40
3
, 8.3 Werkzaamheden bij een beoordelingsopdracht.........................................................................41
8.3.1 Keuze van controlewerkzaamheden....................................................................................41
8.3.2 Werkzaamheden bij een beoordelingsopdracht betreffende financiële overzichten..........41
8.3.3 Werkzaamheden bij het beoordelen van tussentijdse financiële informatie.......................42
8.4 Werkzaamheden bij een samenstellingsopdracht......................................................................42
8.5 Beoordelingsverklaring en samenstellingsverklaring..................................................................42
Hoofdstuk 9 Doelstellingen van de jaarrekeningcontrole.....................................................................44
9.1 Doel van de jaarrekeningcontrole...............................................................................................44
9.1.1 Doel en verantwoordelijkheden bij de jaarrekeningcontrole..............................................44
9.1.2 Controleverklaring...............................................................................................................44
9.2 Reikwijdte van de jaarrekeningcontrole.....................................................................................44
9.3 Getrouw beeld van de jaarrekening...........................................................................................45
9.4 Redelijke mate van zekerheid.....................................................................................................45
9.5 Axiomatisch voorbehoud............................................................................................................45
9.6 Nadere uitwerking van de controledoelstelling..........................................................................46
9.6.1 categorieën beweringen......................................................................................................46
9.6.2 Beweringen en de controledoelstellingen die daarbij horen...............................................48
Hoofdstuk 10 Materialiteit...................................................................................................................49
10.1 Begrip materialiteit...................................................................................................................49
10.2 Bepalen van de materialiteit.....................................................................................................49
10.2.1 Materialiteit voor de financiële overzichten als geheel.....................................................49
10.2.2 Uitvoeringsmaterialiteit.....................................................................................................50
10.3 Evalueren van ontdekte afwijkingen en schattingsverschillen..................................................50
10.3.1 Aard van de afwijking.........................................................................................................50
10.3.2 Schattingsverschillen..........................................................................................................51
10.3.3 Bekende en onbekende afwijkingen..................................................................................51
10.3.4 Optelling van de afwijkingen..............................................................................................51
10.3.5 Conclusie en controleverklaring.........................................................................................51
10.4 Samenvatting van het toepassen van de materialiteit..............................................................52
Hoofdstuk 11 Risicoanalyse..................................................................................................................53
11.1 Risicoanalytische controlemethode..........................................................................................53
11.2 Accountantscontrolerisico en opdrachtrisico...........................................................................53
11.2.1 Accountantscontrolerisico.................................................................................................53
11.2.2 Opdrachtrisico...................................................................................................................54
11.3 Inherent beheersingsrisico en intern beheersingsrisico...........................................................54
11.4 Kennisvergaring........................................................................................................................54
4
