Samenvatting Private veiligheid 24-25: lessen + gastcolleges + examenvragen (16/20)

PRIVATE VEILIGHEID




Ella Van Dyck
VERKORTE BACHELOR CRIMINOLOGISCHE WETENSCHAPPEN VUB

,Inhoud
1. Inleiding en theoretische duiding....................................................................................1
5.3.1 Gemeten nadelen................................................................................................. 27
5.4 Conclusie................................................................................................................. 27
10.3 Evolutie beleid en wetgeving.................................................................................64




PRIVATE VEILIGHEID
1. INLEIDING EN THEORETISCHE DUIDING

1.1 BEGRIP PRIVATE VEILIGHEID

 Bewakingsagenten
 Controlerende en toezichthoudende functie om de veiligheid te behouden
VB: evenementbewaking bij pretparken/festivals, security, security op de
vlieghaven, treincontroles door veiligheidspersoneel, security in
voetbalstadia, burgerwachten die extra patrouilleren in een gevaarlijke
wijk, buitenwippers aan de club
 Wordt geregeld door de Wet van 20 oktober 2017 tot regeling van de
private en bijzondere veiligheid
 Kan privaat – commercieel – vrijwillig zijn
 Bij bijzondere veiligheid gaat het specifiek over interne
bewakingsdiensten die in het openbaar vervoer optreden
 Ook interne eigen veiligheidsdepartementen in een onderneming vallen
onder de bijzondere veiligheid
 Meestal door commerciële bedrijven, worden gehuurd door een klant
 Wordt niet collectief geregeld, de klant gaat betalen voor de private
veiligheid, private bedrijven gaan contractueel optreden
 Kunnen ook vrijwilligers zijn
VB: vrijwilligers die mee toezicht houden op festivals = steward

Onderscheid private en publieke veiligheid

Publieke veiligheid

 Wordt gefinancierd door de burger via belastingen
VB: politie wordt betaald door de belastingen van de burger

Private veiligheid


1

,  Vaak voor een private klant, tegen betaling, is vaak commercieel
VB: VUB huurt Securitas om bewakingsagenten te laten rondlopen op de
campus
 Grens tussen publieke en private veiligheid is flou
 VB: Waarner die optrad tijdens de oorlog in Oekraïne, zowel publiek als
private veiligheidsorganisatie

Belangrijke begrippen in de verhouding publiek en private veiligheid

 BLUE DRAIN = iemand die kennis heeft opgedaan binnen de publieke
sector en alle opleiding en kennis meeneemt naar de private sector
wanneer hij verandert van job, verandert van publieke naar private sector,
hij gaat daar werken.
 Valt onder het beroepsgeheim maar komt in praktijk vaak voor.
 Oldboysnetwork = via ex-collega’s informatie proberen bekomen
VB: privé detective gaat informatie vragen aan zijn ex-collega’ss

 Moonlighting = iemand die overdag bij de politie werkt, na de uren ook
optreedt als portier, je maakt hierbij deel uit van zowel de publieke als de
private sector.

 Onderdeel integraal veiligheidslandschap
 Plural policing = meervoudige veiligheidszorg
 Onderzoekers willen niet dat er vanuit gegaan wordt dat de overheid
alles beslist, alles mbt veiligheid besturen en de private diensten meer
betrokken zijn bij de organisatie/ besturen van de veiligheid
Governance of security
 Ongeveer 40 000-tal politieambtenaren
 private veiligheidssector = 25 000-tal personen
 in onze samenleving meer politie dan privaat veiligheidspersoneel


1.2 PRIVATE VEILIGHEID EN DE BURGER

 Toenemende zichtbaarheid
 Toenemend contact tussen overheid en burger
 Zowel in de private als (semi-)publieke ruimte:
 Verschillende organisaties en personen
 Taken en bevoegdheden lijken gelijkaardig aan deze van politie
 MAAR: is geen politie
 Impact op maatschappelijk, sociaal en persoonlijk leven
 Organisatie en handhaving veiligheid
 Uitvoeren toezicht en controle
 Principes van dwang en geweld, privacy, grondrechten, …
 Steeds grotere rol (niet-politionele) veiligheidsfuncties


1.3 HET VEILIGHEIDSLANDSCHAP IN BELGIË


2

,1.3.1 Actoren

Gedifferentieerd veiligheidslandschap

 Spelers aan de publieke zijde: Politie, politie, gemeenschapswacht,
bijzondere inspectiediensten (vb. douane), inlichtingendiensten, civiele
bescherming, leger, …

 Spelers aan de private zijde: bewakingsondernemingen, ondernemingen
voor alarm- en camerasystemen (alarm tegen inbraak in huis, auto) ,
private opsporingssector, interne bewakingsdiensten, private militaire
ondernemingen, …
 Staat onder toezicht en controle minister van Binnenlandse Zaken

 Quid veiligheidsdiensten?
 Quid burgers en vrijwilligers?
 Publiek-private verhouding: oorzaken?
 Verschil eenheden binnen sectoren, verhouding 2/1 in het voordeel van
de publieke veiligheid
 Grote private bewakingsonderneming: Securitas, Ceris, G4S (bewaking
luchthaven)
 Interne bewakingsdiensten:
 Veiligheidsdiensten

1.4 PUBLIEK-PRIVATE VERHOUDING

1.4.1 Internationaal

Whitepaper CoESS, ‘The new security company’ (2015)

 In de meeste Europese landen zijn er meer mensen tewerkgesteld in de
private veiligheidsdiensten
 Vaak meer vertrouwen in private bewakingsbedrijven dan in publieke zoals
in de politie
 Echter: belang definiëring private veiligheid
 Denemarken
 Duitsland
 Hongarije
 Nederland: meer 1/1
 Noorwegen
 Polen
 Verenigd Koninkrijk

Buiten Europa

 India: 10 à 11 miljoen tewerkgesteld in private veiligheid
 Zuid-Afrika
 China

1.5 HET BELGISCHE VEILIGHEIDSLANDSCHAP

3

,1.5.1 De publieke veiligheidssector

Politieambtenaren – lokale politie

 Wet van 5 augustus 1992 betreffende de politiedienst en Wet van 7
december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst,
gestructureerd op twee niveaus
 Politiezone, korpschef
 Basispolitiezorg
 7 functionaliteiten: wijkwerking, onthaal, interventie,
slachtofferbejegening, verkeer, opsporing, genegotieerd beheer
openbare ruimte)
 Verhouding federale politie (autonoom, complementair, geen hiërarchie)

Agenten van politie – lokale politie

 Wegverkeer, naleving gemeentereglementen
 Beperkte politiebevoegdheden

Politieambtenaren – federale politie

 Wet van 5 augustus 1992 betreffende de politiedienst en Wet van 7
december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst,
gestructureerd op twee niveaus
 Commissaris-Generaal, Minister Binnenlandse Zaken en Justitie
 Politiek debat over welke politionele taken nu uitgevoerd moeten worden
door de politie en welke uitbesteed kunnen worden aan de private
veiligheidsinstellingen
 Politie heeft teveel bureauwerk en kan de ‘echte’ criminaliteit niet meer
bestrijden
 Gespecialiseerde opdrachten (georganiseerde criminaliteit, speciale
eenheden, internationale politiesamenwerking, …)
 Verhouding lokale politie (autonoom, complementair, geen hiërarchie)
 Directie Beveiliging (DAB) – Beveiligingsagenten bij de DAB, federale
politie die publiek georganiseerd wordt
 Nucleaire sites, luchthavens, ambassades en Europese instellingen,
gevangenenvervoer

Gemeenschapswachten

 Wet van 15 mei 2007 tot instelling van de functie van
gemeenschapswacht, tot instelling van de dienst gemeenschapswachten
en tot wijziging van art. 119bis van de nieuwe gemeentewet
 Alle niet-politionele, publieke veiligheidsfuncties sinds 1 januari 2008
 Stadswachten, parkwachters, stewards (niet te verwarren met
voetbalstewards), lijnspotters, ambtenaren bevoegd om vaststellingen te
doen die leiden tot een Gemeentelijke Administratieve Sanctie (GAS), …
 Geen politionele bevoegdheden, niet dezelfde bevoegdheden als private
bewakingsagenten
 Mogen niet optreden als private veiligheidsdienst optreden

4

,  bewustmaking, informeren, doorgeven informatie aan bevoegde diensten,
vaststellen inbreuken (GAS), toezicht bij evenementen door overheid of
gemeente georganiseerd

Militaire politieagenten

 KB 1 december 1975, Art 3.11° KB 1 december 1975
 Wet 16 juli 2020, wat de doorstroming van prioritaire voertuigen betreft
 Militaire domeinen en escorte militaire voertuigen, handhaving orde en
tucht in leger




5

, Douaniers

 Algemene Wet Douane en Accijnzen van 18 juli 1977
 FOD Financiën
 Taken:
 Grensbewaking, controle bagage, eerlijke handel, innen invoerrechten,
controle accijnzen, btw,
 Terrorisme
 Drugs in de havens
 Bijzondere veldwachters
 Veldwetboek (hoofdstuk 2) en Koninklijk Besluit van 10 september 2017
tot regeling van het statuut van bijzondere veldwachters
 Controle naleving wet op jacht en visserij
 Sensibiliseren respect voor milieu, bijdragen aan natuurbescherming

1.5.2 Private en bijzondere veiligheid

Bewakingsagenten

 Wet van 2 oktober 2017 tot regeling van de private en bijzondere
veiligheid
 Bewakingsondernemingen of interne bewakingsdiensten waarop er beroep
gedaan worden
 In de wet = Bewaking van gebouwen, goederen en mensen
VB: bewaking van huis beroemdheid, bewaking van een terrein, bodygards

Private onderzoekers (privédetectives)

 Wet van 19 juli 1991 tot regeling van het beroep van privédetective –
Nieuwe Wet Private Opsporing
 Opsporen vermiste personen; inwinnen informatie burgerlijke stand,
gedrag, moraliteit, … verzamelen bewijsmateriaal; opsporen
bedrijfsspionage; elke andere activiteit bij een in Ministerraad overlegd KB
 Deze sector is geprofessionaliseerd, heel strict gereglementeerd

Veiligheidsagenten

 Wet van 2 oktober 2017 tot regeling van de private en bijzondere
veiligheid
 Veiligheidsdienst openbare vervoersmaatschappij (MIVB, De Lijn, de TEC
en de NMBS)
 Stations, treinen, metro’s, …

1.5.2.1 Vrijwilligers

Voetbalstewards

 Wet van 21 december 1998 betreffende de veiligheid bij
voetbalwedstrijden.



6