Samenvatting DEEL III - Basisbegrippen van recht

DEEL III DE PROFESSIONELE ACTOREN IN HET RECHT

402. Dit deel gaat over de verschillende professionele actoren.

HOOFDSTUK 1 DE MAGISTRAAT

403. De rechter spreekt recht en beslecht geschillen volgens de wet.

404. De rechter handelt namens de natie; alleen de uitvoering gebeurt
namens de Koning.

405. Rechters zijn voor het leven benoemd, hun salaris is wettelijk
vastgelegd, en toegang tot het beroep is geobjectiveerd.

406. Magistraten zijn rechters (zittend) of parketmagistraten (staand,
Openbaar Ministerie). Parketmagistraten worden later besproken.

407. Er zijn drie manieren om magistraat te worden:

1. Gerechtelijke stage: Na juridische ervaring en een toelatingsexamen
volgt een tweejarige stage.

2. Examen beroepsbekwaamheid: Na vier jaar juridische ervaring kun
je dit examen doen en zeven jaar solliciteren voor een functie.

3. Mondeling examen: Na 20 jaar als advocaat (of 15 jaar plus 5 jaar
ander juridisch werk) kun je een mondelinge proef afleggen.

Alle examens geven een beperkte tijd om te solliciteren, maar geen
directe benoeming.

HOOFDSTUK 2 HET GERECHTSPERSONEEL

AFDELING 1 DE GRIFFIER

408. De griffier ondersteunt de magistraat, beheert dossiers, houdt
toezicht op regelgeving, maakt documenten, bewaart stukken, en geeft
informatie. Sinds 2023 voegt hij bij burgerlijke vonnissen een
informatieblad toe over beroepsmogelijkheden en helpt hij
rechtszoekenden met technische en procedurele vragen.

409. Elke rechtbank en elk hof heeft een griffie met griffiers,
diensthoofden en een hoofdgriffier. De griffier is juridisch personeel,
draagt een toga, maar zijn statuut blijft onduidelijk.

410. Griffiers worden door de Koning benoemd. Niveau A omvat
hoofdgriffiers en diensthoofden, niveau B zijn griffiers. Selor organiseert de
selectie, zonder vereiste voor een rechtenstudie.

AFDELING 2 DE REFERENDARIS

, 411. Een referendaris ondersteunt rechters juridisch, bijvoorbeeld met
onderzoek, voorbereiding en ontwerpen van beslissingen. Ze zijn
ambtenaren, geen magistraten, en werken onder toezicht van een
korpschef. Benoeming gebeurt door de Koning na een Selor-selectie en
vereist een master in de rechten.

412. Referendarissen bij het Hof van Cassatie en Grondwettelijk Hof
hebben strengere voorwaarden. Deze hoven organiseren zelf het examen.
Benoeming volgt na een driejarige stage en kan definitief worden.

AFDELING 3 DE PARKETJURIST

413. Een parketjurist ondersteunt het Openbaar Ministerie, net als een
referendaris de rechter. Ze bereiden dossiers, doen onderzoek, en beheren
opsporingen. Ze moeten een master in de rechten hebben en slagen voor
een Selor-examen.

HOOFDSTUK 3 DE ADVOCAAT

414. De advocaat adviseert, verdedigt en vertegenwoordigt cliënten in alle
gerechtelijke procedures. Alleen een advocaat mag pleiten en
proceshandelingen verrichten, zonder volmacht, tenzij de wet anders
vereist.

415. Advocaten werken vrij, maar moeten zich houden aan deontologische
regels.

416. De advocaat is een vrij beroep en ontvangt honoraria van zijn
cliënten.

417. De advocaat is persoonlijk verantwoordelijk en garandeert met zijn
privévermogen voor schadeclaims door beroepsfouten.

418. Advocaten zijn lid van een balie, met een orde in elk gerechtelijk
arrondissement.

In Brussel zijn er twee ordes. Sinds 2018 zijn er 8 balies in het
Nederlandstalige gebied, die behoren tot de Orde van Vlaamse Balies.
Franstalige en Duitstalige advocaten zijn verenigd in de OBFG.

419. Het advocaatberoep is voorbehouden voor Belgen of EU-onderdanen
met een rechtenopleiding. Na een driejarige stage en een controleproef
kan men het bekwaamheidsattest ontvangen. De advocaat-stagiair mag al
pleiten in alle gerechten.

420. Alleen advocaten bij het Hof van Cassatie mogen optreden in
burgerlijke zaken daar. Na tien jaar ervaring en slagen voor een examen
kunnen advocaten benoemd worden tot advocaat bij het Hof van Cassatie.

HOOFDSTUK 4 DE GERECHTSDEURWAARDER