Samenvatting trimester 2.1
paragrafen uit Staatsrecht Begrepen 1.8, 1.9, 1.10, 1.12
1.8 De kiesstelsels
Er zijn technieken nodig in representatieve democratieën om de wil van de
kiezers te vertalen in de samenstelling van een parlement.
In kiesstelsels is vaak een rol weggelegd voor politieke partijen deze kiesstelsels
moeten aan een aantal eisen voldoen:
- Er moeten regelmatig verkiezingen plaatsvinden
- Het tellen van de stemmen moet fatsoenlijk gebeuren
- De stemmingen moeten geheim zijn
- Elke stem die wordt gedaan moet even zwaar wegen
- Er zijn bepaalde voorwaarde tot de toegang tot verkiezingen
- De kandidaatstelling hoort transparant geregeld te zijn en algemeen
toegankelijk
Deze eisen vloeien voort uit art. 3 ERVM en art. 129 Gw
Meest gehanteerde onderscheid is: meerderheidsstelsels en stelsel van
evenredige vertegenwoordiging.
Hoofdkenmerk van evenredige vertegenwoordiging is dat de samenstelling van
een parlement zo veel mogelijk plaatsvindt aan de hand van de
kiezersvoorkeuren. Bij 30% van de stemmen op partij X krijgt partij X ook 30%
van de zetels.
Er is hier sprake van een kiesdrempel dit is een percentage van het aantal
uitgebrachte stemmen die een partij dient te behalen voordat ze recht hebben op
zetels in dit parlement.
Bij het meerderheidsstelsel is het kiesstelsel erop gericht dat de verkiezingen zo
veel mogelijk gericht zijn op het krijgen van een meerderheid.
Sommige landen hebben in hun kiesstelsel combinaties opgenomen van stelsels.
1.9 politieke partijen
Sommige staten erkennen het grote belang van politieke partijen in de
vormgeving van de democratie door regels te stellen in een specifieke wet op de
politieke partijen.
- Regels over interne partij democratie
- Regels over de transparantie van de boekhouding
- Regels over subsidiering
- Regels over de mogelijkheden om (on)democratische partijen te doen
verbieden
- Regels over partijprocedures aangaande kandidaatstelling door die partijen
voor verkiezingen.
, Nederland is een voorbeeld van een land zonder een specifieke wet op de
politieke partijen. De enige regeling is te vinden in de kieswet. En verder gelden
de normale eisen zoals in boek 2 BW zijn neergelegd.
Politieke partijen stellen ten eerste kandidatenlijsten op voor verkiezingen voor
vertegenwoordigende lichamen. Ten tweede is de functie van de partijen het
formuleren en articuleren van politieke en beleidswensen. In de derde plaats
zijn zij via vergaderingen van leden een platform voor burgers om mee te praten
en beslissen over de koers van hun partij en daarmee invloed uit te oefenen op
de politiek in hun gemeente, provincie of land.
In stelsels van evenredige vertegenwoordiging met lijstenstelsel (zoals in
Nederland) is de rol van de politieke partijen groot.
In parlementaire stelsels is het van belang dat de politieke partijen die een
regering ondersteunen, eenheid uitstralen in het parlement, zo kan de regering
op steun vanuit het parlement rekenen. Er worden hier dus ook alleen voor het
parlement verkiezingen gehouden.
In de presentiele stelsels worden de president en het parlement beide aan de
hand van verkiezingen gekozen. De president heeft een eigen machtsbasis en
stelt zelf een regering samen, die niet afhankelijk is van een meerderheid in het
parlement.
1.10 scheiding der machten
Trias Politica
De Trias Politica, geïntroduceerd door de Franse filosoof Montesquieu, verdeelt de
macht in drie afzonderlijke machten om tirannie te voorkomen:
Wetgevende macht: In Nederland bestaat deze uit de Staten-Generaal (Eerste
en Tweede Kamer) en de regering (koning en ministers). Parlement
Uitvoerende macht: Deze wordt gevormd door de regering, provincies en
gemeenten.
Rechterlijke macht: Deze is in handen van onafhankelijke rechters.
Stappen van de Kabinetsformatie
1.12 regeringsvormen
- Parlementair stelsel: In dit systeem worden verkiezingen gehouden voor een
parlement. De regering moet het vertrouwen hebben van de meerderheid van
het parlement om te kunnen regeren. Nederland is een voorbeeld van een
parlementair stelsel.
- Presidentieel stelsel: In een presidentieel stelsel worden zowel de president als
het parlement door de bevolking gekozen. De president heeft een eigen
machtsbasis en stelt zelf een regering samen, die niet afhankelijk is van een
meerderheid in het parlement. De Verenigde Staten is een voorbeeld van een
presidentieel stelsel.
- Semi-presidentieel stelsel: Dit is een mengvorm van de parlementaire en
presidentiële stelsels. De uitvoerende macht bestaat uit zowel een door de
bevolking gekozen president als een minister-president wiens regering afhankelijk
paragrafen uit Staatsrecht Begrepen 1.8, 1.9, 1.10, 1.12
1.8 De kiesstelsels
Er zijn technieken nodig in representatieve democratieën om de wil van de
kiezers te vertalen in de samenstelling van een parlement.
In kiesstelsels is vaak een rol weggelegd voor politieke partijen deze kiesstelsels
moeten aan een aantal eisen voldoen:
- Er moeten regelmatig verkiezingen plaatsvinden
- Het tellen van de stemmen moet fatsoenlijk gebeuren
- De stemmingen moeten geheim zijn
- Elke stem die wordt gedaan moet even zwaar wegen
- Er zijn bepaalde voorwaarde tot de toegang tot verkiezingen
- De kandidaatstelling hoort transparant geregeld te zijn en algemeen
toegankelijk
Deze eisen vloeien voort uit art. 3 ERVM en art. 129 Gw
Meest gehanteerde onderscheid is: meerderheidsstelsels en stelsel van
evenredige vertegenwoordiging.
Hoofdkenmerk van evenredige vertegenwoordiging is dat de samenstelling van
een parlement zo veel mogelijk plaatsvindt aan de hand van de
kiezersvoorkeuren. Bij 30% van de stemmen op partij X krijgt partij X ook 30%
van de zetels.
Er is hier sprake van een kiesdrempel dit is een percentage van het aantal
uitgebrachte stemmen die een partij dient te behalen voordat ze recht hebben op
zetels in dit parlement.
Bij het meerderheidsstelsel is het kiesstelsel erop gericht dat de verkiezingen zo
veel mogelijk gericht zijn op het krijgen van een meerderheid.
Sommige landen hebben in hun kiesstelsel combinaties opgenomen van stelsels.
1.9 politieke partijen
Sommige staten erkennen het grote belang van politieke partijen in de
vormgeving van de democratie door regels te stellen in een specifieke wet op de
politieke partijen.
- Regels over interne partij democratie
- Regels over de transparantie van de boekhouding
- Regels over subsidiering
- Regels over de mogelijkheden om (on)democratische partijen te doen
verbieden
- Regels over partijprocedures aangaande kandidaatstelling door die partijen
voor verkiezingen.
, Nederland is een voorbeeld van een land zonder een specifieke wet op de
politieke partijen. De enige regeling is te vinden in de kieswet. En verder gelden
de normale eisen zoals in boek 2 BW zijn neergelegd.
Politieke partijen stellen ten eerste kandidatenlijsten op voor verkiezingen voor
vertegenwoordigende lichamen. Ten tweede is de functie van de partijen het
formuleren en articuleren van politieke en beleidswensen. In de derde plaats
zijn zij via vergaderingen van leden een platform voor burgers om mee te praten
en beslissen over de koers van hun partij en daarmee invloed uit te oefenen op
de politiek in hun gemeente, provincie of land.
In stelsels van evenredige vertegenwoordiging met lijstenstelsel (zoals in
Nederland) is de rol van de politieke partijen groot.
In parlementaire stelsels is het van belang dat de politieke partijen die een
regering ondersteunen, eenheid uitstralen in het parlement, zo kan de regering
op steun vanuit het parlement rekenen. Er worden hier dus ook alleen voor het
parlement verkiezingen gehouden.
In de presentiele stelsels worden de president en het parlement beide aan de
hand van verkiezingen gekozen. De president heeft een eigen machtsbasis en
stelt zelf een regering samen, die niet afhankelijk is van een meerderheid in het
parlement.
1.10 scheiding der machten
Trias Politica
De Trias Politica, geïntroduceerd door de Franse filosoof Montesquieu, verdeelt de
macht in drie afzonderlijke machten om tirannie te voorkomen:
Wetgevende macht: In Nederland bestaat deze uit de Staten-Generaal (Eerste
en Tweede Kamer) en de regering (koning en ministers). Parlement
Uitvoerende macht: Deze wordt gevormd door de regering, provincies en
gemeenten.
Rechterlijke macht: Deze is in handen van onafhankelijke rechters.
Stappen van de Kabinetsformatie
1.12 regeringsvormen
- Parlementair stelsel: In dit systeem worden verkiezingen gehouden voor een
parlement. De regering moet het vertrouwen hebben van de meerderheid van
het parlement om te kunnen regeren. Nederland is een voorbeeld van een
parlementair stelsel.
- Presidentieel stelsel: In een presidentieel stelsel worden zowel de president als
het parlement door de bevolking gekozen. De president heeft een eigen
machtsbasis en stelt zelf een regering samen, die niet afhankelijk is van een
meerderheid in het parlement. De Verenigde Staten is een voorbeeld van een
presidentieel stelsel.
- Semi-presidentieel stelsel: Dit is een mengvorm van de parlementaire en
presidentiële stelsels. De uitvoerende macht bestaat uit zowel een door de
bevolking gekozen president als een minister-president wiens regering afhankelijk
