Summary Graad 8 NW (Natuurwetenskap) Opsommings Kwartaal 1-3

Nat/skei
Materie en Materiale
Atome
 Alles bestaan uit materie.
 Materie: Enige iets wat massa het en ruimte beslaan.
 Materie kan lewend of nie lewend wees.
 Materie bestaan uit klein deeltjies wat atome genome word.



 Atome: Kleinste boustene van materie.
 Atome van 1 element is almal dieselfde, maar verskil van die atome van al die ander
elemente.



 Element: Stof wat slegs uit atome van dieselfde sort bestaan.
Voorbeelde: Koper, silwer, goud, suurstof.
 Element kan nie op chemiese maniere afgebreek word nie.

Periodieke tabel




Subatomiese Deeltjies
Atome bestaan uit protone, neutrone en elektrone.

Subatomiese deeltjie: Deeltjie wat kleiner is as die atoom.

Subatomiese deeltjies van ‘n atoom:

 Protone  Positief gelaai.
 Neutrone  Neutraal (geen lading).

1

,  Elektrone  Negatief gelaai.

Protone en neutrone het dieselfde massa.

Elektrone het ‘n baie klein massa.




 Sentrale deel van ‘n atoom is die kern.
 Kern word ook die nukleus genoem.
 Kern bestaan uit protone en neutrone.



 Protone en neutrone saam word nukleone genoem.
 Al die massa van die atoom is in die kern omdat protone en
neutrone se massa meer is as die van elketrone.
 Protone en neutrone is daarom verantwoordelik vir die massa
van die atoom.
 Protone is positief gelaai en die neutrone het geen lading 
daarom het die kern ‘n positiewe lading.



 Negatiewe deeltjies (elektrone) beweeg om die kern.
 Elektrone  verantwoordelik vir die volume van die atoom.
 Baie van die atoom bestaan uit ‘n leë ruimte.



 Atome is neutraal omdat die totale aantal positiefgelaaide protone = totale negatiefgelaaide
elektrone.
 Aantal elektrone is altyd dieselfde as die aantal protone.  Daarom bly die atoom neutraal.
 Waterstof is ongewoon  dit geen neutrone het nie.

Suiwer
stowwe
 Het




spesifieke fisiese en chemiese eienskappe + ‘n vaste samestelling.
 Watermonster met geen ander stowwe ingemeng nie  suiwerstof.
 Daarom sal dit altyd op dieselfde manier optree.
 Kan NIE ‘n suiwer stof fisies skei soos wat jy ‘n mengsel kan skei nie.
 Suiwer stowwe kan slegs deur chemiese reaksies geskei word.
 Elemente ne verbindings is suiwer stowwe.


2

, Elemente
 Element: Suiwer stof wat nie deur chemiese metodes in eenvoudiger stowwe opgebreek kan
word nie.
 Elemente is net uit atome van dieselfde soort saamgestel.
 Daar is 118 elemente.
 Wanneer 2/meer atome chemies saamgevoeg word  word molekule van elemente gevorm.
 Diatomiese molekules (twee atome): Waterstof, suurstof en chloor.




 Formule van diatomiese molekule word geskruf deur die simbool van die atoom (bv:
waterstof: H) neer te skryf met die getal 2.
 Diatomiese element/molekule van ‘n element: Alle molekule wat uit 2 identiese atome
bestaan.
 Net 7 diatomiese molekule: H2, N2, O2, F2, Cl2, Br2, I2.



 Molekule van verbindings: Molekule wat van 2/meer soorte atome gevorm word.
 Diatomiese verbindings/molekule van verbindings: Molekule bestaan uit 2 verskillende
atome. (HCl, HBr, CO, NO)
 CH3COOH (asynsuur) en H2SO4 (swawelsuur)  bestaan uit meer soorte atome.

Verbindings
 Verbindings bestaan uit atome van verskillende elemente.
 Verbinding: Suiwer sto f wat bestaan uit atome van 2/meer verskillende elemente wat
chemies saam gebind is.
 Voorbeelde: Water (H2O), koolstofdioksied (CO2) en natriumchloried (NaCl).
 Molekule van dieselfde verbinding is almal dieselfde.
 Verbindings se eienskappe verskil van die eienskappe van die elemente waaruit dit bestaan.
Voorbeeld: NaCl  Natrium (Na) is ‘n blink silwer metaal.
 Chloor (Cl2) is ‘n giftige geelgroengas.
 Wanneer hulle verbind vorm dit sout. (natriumchloried)
 Verbindngs kom NIE op die periodieke tabel voor nie.




3