2023-2024 Neurokine 3:
vestibulaire revalidatie
1e master REVAKI, semester 1
Femke Loos
[BEDRIJFSNAAM]
,Neurokine 3 – theorie – Luc Vereeck
ANATOMIE & FYSIOLOGIE VAN HET
VESTIBULAIR SYSTEEM
HET VESTIBULAIRE SYSTEEM – COMPONENTEN & TAKEN
INPUT
Verschillende receptoren die input geven:
- Proprioceptie
- Labyrint
- Visie
- Graviceptoren
- Gehoor
➔ Geven andere info + w op andere manier getest
PROPRIOCEPTIE
Type informatie:
- Positiezin
- Bewegingszin
Beoordeling
- Spiegelbewegingen (= nadoen met lidmaat aan andere zijde)
- Thumb finding test
- Herpositioneringstest
➔ Je kunt dit ook analytisch (gewricht per gewricht) doen of bv. Repositioneringstest
LABYRINT
Type informatie:
- Positie v hoofd in zwaartekrachtruimte
- Lineaire versnelling v hoofd (niet snelheid!)
- Rotatieversnelling v hoofd
➔ Een constante snelheid w niet opgemerkt, enkel versnellingen!
Beoordeling
- Labo/Naast testen (klinisch)
➢ Hoofd impulstest
➢ Hoofd schudtest
➢ Dix Hallpiketest
- Vestibulaire functietests
➢ Binaurale bithermale calorische test
1
,Neurokine 3 – theorie – Luc Vereeck
VISIE
- Belangrijk voor evenwicht!
Type informatie:
- Detectie v obstakels in omgeving (proactief scannen, belangrijk aspect v feedforward)
➢ Bv. je moet weten dat er iets op de trap ligt waar je omheen moet lopen anders val je
- Detectie v eigen beweging tov stilstaande objecten
➢ Zowel centraal (projectie v object w groter op netvlies) als perifeer (optic flow) zicht
Neiging om als passagier in een snel rijdende auto te willen remmen
Indien niet werkt: bv. kopstaartbotsingen
➢ Schatting v eigen houdingszwaai tov vast referentiepunt: je weet hoeveel je zwaait bv. vanwege
de veranderende afstand tussen jou & de muur
Hoogtevrees: geen referentiepunt/visueel stationair object om houdingszwaai in te schatten
- Visuele oriëntatie
➢ Verticaal referentiekader
= juiste perceptie v wat verticaal, horizontaal of orthogonaal/loodrecht is
Een kanteling v 1° is al genoeg voor een persoon met een normaal verticaal referentieframe om te zien dat het niet
verticaal is, er is niet veel kanteling nodig!
➢ Beoordeling v perceptie v verticaliteit: Subjective Visual Vertical (SVV) test
= Laserstraal in volledige duisternis
Startpositie v laser: 5°, 10° en 20° naar links & rechts
Hoofd v P in neurale positie + neiging naar links & rechts
P moet de lijn verticaal zetten → zeer gevoelige test!
➔ Een gezond persoon kan dit binnen een foutbereik v 1°
➔ Pusher patiënten: kanteling v 15-20o
Beoordeling v gezichtsvermogen & oculomotorische vaardigheden ifv handhaven v het evenwicht
- Visie
➢ Gezichtsscherpte:
kan getest w met bv. Baily & Loviekaart
= hoe goed je dingen kunt zien (= tests om te zien of je een bril nodig hebt)
Zie logMAR score = 1.10 – (Tc x Lv)
Tc = aantal juiste letters, Lv = de waarde v letter (0,02)
Als je alles goed leest, krijg je een score v 0
➢ Contrastgevoeligheid, herkenning v voorgrond, dieptewaarneming…
- Visuele velden
➢ Confrontatietest (screening op (grove) gezichtsveldafwijkingen zoals dode hoek)
➢ Betekenis v gezichtsvelddefecten
- Oculomotorische vaardigheden:
➢ = nodig om de omgeving te scannen op mogelijke obstakels
Vloeiende achtervolgings oogbewegingen
Saccades (= snelle oogbewegingen)
Testen: houd iets voor linker & rechterkant v P & vraag P v ene naar andere te kijken
Vestibulo-oculaire bewegingen
2
, Neurokine 3 – theorie – Luc Vereeck
Vergentie (di- & convergentie)
Testen: Houd iets vooraan vast & verplaats het dichter & verder weg v P
Optokinetisch geinduceerde oogbewegingen
➔ Eerste deel v vestibulair testen = oculomotorische skills testen
➔ Vergeet hemispatiale visuele verwaarlozing niet!
ANDERE ZINTUIGLIJKE INPUT
- Exteroceptie (=lichte aanraking)
- Graviceptoren
- Geluid:
➢ Houd er rekening mee dat dit ook effect kan hebben op oriëntatie tijdens proeven vb. Marche en étoile/Fukuda! → het
helpt je navigeren
INTEGRATIE
2 soorten integratie
- Primaire integrator: vestibulaire kernen (= in hersenstam)
- Secundaire (adaptieve) integrator: cerebellum
OUTPUT
Verschillende taken:
- Blikstabilisatie (vestibulo-oculaire reflex)
- Oriëntatie & navigatie (vestibulo-thalamo-corticale projecties)
- Houdingscontrole (vestibulo-spinale reflex)
- Autonome functies (autonoom systeem) bv. misselijkheid bij duizeligheid
- Circadiaans ritme (autonoom systeem) bv. astronauten
VESTIBULO-OCULAIRE REFLEX
- Labyrint -> centraal zenuwstelsel -> stabilisatie v blik
➔ Vergeet de verbinding met de thalamus niet!
Sommige patiënten zullen ook angst krijgen omdat er een verband is met het limbisch systeem
VESTIBULO-SPINALE REFLEX
- Labyrint -> centraal zenuwstelsel -> houdingsregulatie
VESTIBULO-THALAMO-CORTICALE PROJECTIES
- Labyrint -> centraal zenuwstelsel -> oriëntatie & navigatie
VESTIBULO-AUTONOME INTERACTIES
- Labyrint -> centraal zenuwstelsel -> homeostase
➔ 1/100 v vestibulaire patiënten zal braken.
➔ Autonome functies bevatten hart en ademhalingsfrequenties, bloeddruk…
3
vestibulaire revalidatie
1e master REVAKI, semester 1
Femke Loos
[BEDRIJFSNAAM]
,Neurokine 3 – theorie – Luc Vereeck
ANATOMIE & FYSIOLOGIE VAN HET
VESTIBULAIR SYSTEEM
HET VESTIBULAIRE SYSTEEM – COMPONENTEN & TAKEN
INPUT
Verschillende receptoren die input geven:
- Proprioceptie
- Labyrint
- Visie
- Graviceptoren
- Gehoor
➔ Geven andere info + w op andere manier getest
PROPRIOCEPTIE
Type informatie:
- Positiezin
- Bewegingszin
Beoordeling
- Spiegelbewegingen (= nadoen met lidmaat aan andere zijde)
- Thumb finding test
- Herpositioneringstest
➔ Je kunt dit ook analytisch (gewricht per gewricht) doen of bv. Repositioneringstest
LABYRINT
Type informatie:
- Positie v hoofd in zwaartekrachtruimte
- Lineaire versnelling v hoofd (niet snelheid!)
- Rotatieversnelling v hoofd
➔ Een constante snelheid w niet opgemerkt, enkel versnellingen!
Beoordeling
- Labo/Naast testen (klinisch)
➢ Hoofd impulstest
➢ Hoofd schudtest
➢ Dix Hallpiketest
- Vestibulaire functietests
➢ Binaurale bithermale calorische test
1
,Neurokine 3 – theorie – Luc Vereeck
VISIE
- Belangrijk voor evenwicht!
Type informatie:
- Detectie v obstakels in omgeving (proactief scannen, belangrijk aspect v feedforward)
➢ Bv. je moet weten dat er iets op de trap ligt waar je omheen moet lopen anders val je
- Detectie v eigen beweging tov stilstaande objecten
➢ Zowel centraal (projectie v object w groter op netvlies) als perifeer (optic flow) zicht
Neiging om als passagier in een snel rijdende auto te willen remmen
Indien niet werkt: bv. kopstaartbotsingen
➢ Schatting v eigen houdingszwaai tov vast referentiepunt: je weet hoeveel je zwaait bv. vanwege
de veranderende afstand tussen jou & de muur
Hoogtevrees: geen referentiepunt/visueel stationair object om houdingszwaai in te schatten
- Visuele oriëntatie
➢ Verticaal referentiekader
= juiste perceptie v wat verticaal, horizontaal of orthogonaal/loodrecht is
Een kanteling v 1° is al genoeg voor een persoon met een normaal verticaal referentieframe om te zien dat het niet
verticaal is, er is niet veel kanteling nodig!
➢ Beoordeling v perceptie v verticaliteit: Subjective Visual Vertical (SVV) test
= Laserstraal in volledige duisternis
Startpositie v laser: 5°, 10° en 20° naar links & rechts
Hoofd v P in neurale positie + neiging naar links & rechts
P moet de lijn verticaal zetten → zeer gevoelige test!
➔ Een gezond persoon kan dit binnen een foutbereik v 1°
➔ Pusher patiënten: kanteling v 15-20o
Beoordeling v gezichtsvermogen & oculomotorische vaardigheden ifv handhaven v het evenwicht
- Visie
➢ Gezichtsscherpte:
kan getest w met bv. Baily & Loviekaart
= hoe goed je dingen kunt zien (= tests om te zien of je een bril nodig hebt)
Zie logMAR score = 1.10 – (Tc x Lv)
Tc = aantal juiste letters, Lv = de waarde v letter (0,02)
Als je alles goed leest, krijg je een score v 0
➢ Contrastgevoeligheid, herkenning v voorgrond, dieptewaarneming…
- Visuele velden
➢ Confrontatietest (screening op (grove) gezichtsveldafwijkingen zoals dode hoek)
➢ Betekenis v gezichtsvelddefecten
- Oculomotorische vaardigheden:
➢ = nodig om de omgeving te scannen op mogelijke obstakels
Vloeiende achtervolgings oogbewegingen
Saccades (= snelle oogbewegingen)
Testen: houd iets voor linker & rechterkant v P & vraag P v ene naar andere te kijken
Vestibulo-oculaire bewegingen
2
, Neurokine 3 – theorie – Luc Vereeck
Vergentie (di- & convergentie)
Testen: Houd iets vooraan vast & verplaats het dichter & verder weg v P
Optokinetisch geinduceerde oogbewegingen
➔ Eerste deel v vestibulair testen = oculomotorische skills testen
➔ Vergeet hemispatiale visuele verwaarlozing niet!
ANDERE ZINTUIGLIJKE INPUT
- Exteroceptie (=lichte aanraking)
- Graviceptoren
- Geluid:
➢ Houd er rekening mee dat dit ook effect kan hebben op oriëntatie tijdens proeven vb. Marche en étoile/Fukuda! → het
helpt je navigeren
INTEGRATIE
2 soorten integratie
- Primaire integrator: vestibulaire kernen (= in hersenstam)
- Secundaire (adaptieve) integrator: cerebellum
OUTPUT
Verschillende taken:
- Blikstabilisatie (vestibulo-oculaire reflex)
- Oriëntatie & navigatie (vestibulo-thalamo-corticale projecties)
- Houdingscontrole (vestibulo-spinale reflex)
- Autonome functies (autonoom systeem) bv. misselijkheid bij duizeligheid
- Circadiaans ritme (autonoom systeem) bv. astronauten
VESTIBULO-OCULAIRE REFLEX
- Labyrint -> centraal zenuwstelsel -> stabilisatie v blik
➔ Vergeet de verbinding met de thalamus niet!
Sommige patiënten zullen ook angst krijgen omdat er een verband is met het limbisch systeem
VESTIBULO-SPINALE REFLEX
- Labyrint -> centraal zenuwstelsel -> houdingsregulatie
VESTIBULO-THALAMO-CORTICALE PROJECTIES
- Labyrint -> centraal zenuwstelsel -> oriëntatie & navigatie
VESTIBULO-AUTONOME INTERACTIES
- Labyrint -> centraal zenuwstelsel -> homeostase
➔ 1/100 v vestibulaire patiënten zal braken.
➔ Autonome functies bevatten hart en ademhalingsfrequenties, bloeddruk…
3
