Examenvoorbereiding
Motorische
Ontwikkeling
1 Visie op bewegingsopvoeding
1.1 Wat verstaan we onder bewegingsopvoeding?
1.1.1De definitie
1.1.1.1 Geef de Geef de definitie van bewegingsopvoeding.
- Bewegingsopvoeding = een leergebied waarin alle aspecten van de motorische
basisvormingen aanbod komen. Je zal het kind opvoeden van het bewegen (kwalitatief
en kwantitatief verbeteren) en door het bewegen (bijdragen tot de totale opvoeding).
1.1.1.2 Waarop is bewegingsopvoeding gericht?
- Ontwikkelen van het bewegen (kwalitatief en kwantitatief verbeteren)
o Motorische competentie
o Gezonde en veilige levensstijl
o Een positief zelfbeeld en sociale relaties
o Aandacht voor de cognitieve-affectieve persoonlijkheidscomponenten
o Aandacht voor de vaardigheids-affectieve persoonlijkheidscomponenten
o Aandacht voor de dynamische-affectieve persoonlijkheidscomponenten
- Ontwikkelen door het bewegen (bijdragen tot de totale opvoeding)
o Aandacht voor de cognitieve-affectieve persoonlijkheidscomponenten
o Aandacht voor de vaardigheids-affectieve persoonlijkheidscomponenten
o Aandacht voor de dynamische-affectieve persoonlijkheidscomponenten
1.1.1.3 Waarom is bewegingsopvoeding belangrijk?
- Het draagt bij aan de harmonische ontwikkeling van de totale persoonlijkheid.
1.2 Zijn Vlaamse kleuters voldoende bewegingsactief?
1.2.1Onderzoek fysieke activiteitsniveau (Labarque, Smits,
Cardon, 2010)
1.2.1.1 Waarom is het moeilijk om het fysieke
activiteitsniveau van de Vlaamse kleuters te
onderzoeken?
- Bewegen heel gevarieerd
- Kunnen niet vertellen hoe intensief een activiteit was
1.2.1.1 Hoe zal het onderzoek uitgevoerd worden?
- Accelerometers
1
, o Meten versnellingen van lichaamsbewegingen
- Pedometers
o Meten aantal stappen per dag
1.2.2Resultaten onderzoek
1.2.2.1 Geef de resultaten van het onderzoek naar het
fysieke activiteitsniveau bij kleuter.
- 85% inactief
- 10% licht intensief
- 5% matig tot intens intensief
1.2.3Wat zijn de oorzaken van te weinig intensieve
lichaamsbeweging
1.2.3.1 Geef de 3 oorzaken voor de ondermaatse resultaten
van het onderzoek naar het fysieke activiteitsniveau.
- De maatschappij
o Ontspanningsmomenten
2 Televisie, tablet, …
o Onveilige leefomgeving
3 Druk verkeer, onrustwekkende mediaberichten, …
- Thuis
o Weinig bewegingsruimte
- De school
o Te weinig lestijden bewegingsopvoeding
o Weinig bewegingsruimte
o Overbevolkt
3.1.1Gevolgen
3.1.1.1 Geef de gevolgen van te weinig intensieve
lichaamsbeweging bij kleuters.
- Ziekten van de moderne samenleving
4 Overgewicht, obesitas, hart- en vaatziekten, suikerziekten,
botontkalking.
- Slechte invloed op de totale ontwikkeling
4.1.1Conclusies
4.1.1.1 Geef de conclusie van het onderzoek naar het fysieke
activiteitsniveau van kleuters.
- Te weinig intensief bewegen tijdens
o Middagpauze
o Speeltijd
o Lessen bewegingsopvoeding
- Factoren die de fysieke activiteit tijdens de speeltijd/middagpauze verhogen zijn
moeilijk te vinden
2
, - Via eenvoudige omgevingsinterventies het bewegingsgedrag bij kleuters verhogen is
niet vanzelfsprekend.
- Bewegingsgraad van de kleuters tijdens de lessen bewegingsopvoeding verhogen is
mogelijk.
4.1.2Aanbevelingen uit het onderzoek
4.1.2.1 Geef de 4 aanbevelingen die het onderzoek ons geeft.
- Voldoende aandacht besteden aan het (intensief) bewegen
- Meer gestructureerde bewegingsmomenten voorzien
- Ruime speelplaats en turnzaal
- Meerdere korte speeltijden
4.2 Belang van beweging in de kleuterschool
4.2.1Een belangrijke bijdrage
4.2.1.1 Geef de 3 zaken waaraan bewegingsonderwijs een
belangrijke bijdragen levert.
- De algemene ontwikkeling en de kwaliteit van leven
o Motorische ontwikkeling is belangrijk voor de totale ontwikkeling (De
zintuiglijke, verstandelijke en psychosociale ontwikkeling)
o Motorische ontwikkeling is de basis voor alle verdere bewegingsontwikkeling
- Welzijn, gezondheid en schoolprestaties
o Bewegen is belangrijk voor de lichamelijke ontwikkeling (spieren, beenderen,
pezen en ligamenten
o Fysieke activiteit zorgt ervoor dat je beter kan leren
o Bewegen heeft verschillende gezondheidseffecten
5 Positive invloed op hart- en vaatziekten, …
- Maatschappelijke binding en sociale integratie
o Bewegen zorgt ervoor dat het kind zich zal thuis voelen in sociale verbanden
5.1 Bewegingsopvoeding in de kleuterschool
5.1.1Bewegingsopvoeding als motorische basisvorming in de
kleuterschool –
5.1.1.1 Welke doelen streven we na?
- Decretale ontwikkelingsdoelen
o Ontwikkeling van de motorische competentie
Motorisch competent zijn = Vaardigheden bezitten om zichzelf juist,
aangepast (de nodige handigheid en het nodige inzicht) en doorleefd
(gekenmerkt door emoties) te bewegen
Uitbouwen van bewegingsmogelijkheden
o Gezonde (psychisch, fysiek en sociaal welbevinden) en veilige levensstijl
(aanvoelen en creëren)
Opbouwen van attitude waarin bewegen een plaats krijgt in hun
levensstijl
Veiligheidsgevoel is een voorwaarden om te kunnen leven
3
, Leren om andere niet in gevaar te brengen
Leren omgaan met risico’s
o Positief zelfconcept (het beeld dat je hebt van jezelf) en sociaal functioneren
Positieve bewegingservaringen en reacties van de omgeving bepalen de
ontwikkeling van het zelfconcept
In contact komen met anderen
- Leerplandoelen
o OVSG: onderwijs voor steden en gemeenten
o GO: gemeenschapsonderwijs
o KOV: gesubsidieerd vrij onderwijs, Katholiek onderwijs Vlaanderen
5.1.2Pedagogische didactische uitgangspunten voor de aanpak
van het bewegingsonderwijs
5.1.2.1 Geef de 4 didactische uitgangspunten voor de aanpak
van het basisonderwijs.
- Het kind is een complexe persoon waarin verschillende vormen van functioneren op
elkaar zijn afgestemd en elkaar beïnvloeden
o Focus is de motorische ontwikkeling, maar er wordt rekening gehouden met de
andere ontwikkelingsdomeinen
- Het kind is in ontwikkeling. We respecteren dan ook de wetmatigheid van de
natuurlijke ontwikkeling.
o Aanbod afstemmen op het niveau van de kinderen
o Zone van naaste ontwikkeling
- Bewegingsopvoeding draagt via ‘haalbare’ uitdagingen en situaties bij tot de
ontwikkeling van het kind.
o Bewegingsstimulerend milieu creëren
- We vertrekken vanuit een aanvoelen van welbevinden en betrokkenheid als
voorwaarde om als persoon te ontwikkelen.
o Ervaringsgericht onderwijs
5.1.3Creëren van een krachtige leeromgeving
5.1.3.1 Wat is een krachtige leeromgeving?
- Krachtige leeromgeving = situaties waarbij de kleuters duurzaam kunnen ontwikkelen
op het gebied van de motorische competenties, van een gezonde, fitte en veilige
levensstijl en van een zelfconcept en sociaal functioneren.
5.1.3.1 Wie moet deze krachtige omgeving aanbieden?
- De bewegingsleerkracht
- De klasleerkracht
- De school
5.1.4Over spelen in bewegingsopvoeding
5.1.4.1 Waarom is spelen belangrijk voor kinderen.
- Kinderen leren al spelend
4
Motorische
Ontwikkeling
1 Visie op bewegingsopvoeding
1.1 Wat verstaan we onder bewegingsopvoeding?
1.1.1De definitie
1.1.1.1 Geef de Geef de definitie van bewegingsopvoeding.
- Bewegingsopvoeding = een leergebied waarin alle aspecten van de motorische
basisvormingen aanbod komen. Je zal het kind opvoeden van het bewegen (kwalitatief
en kwantitatief verbeteren) en door het bewegen (bijdragen tot de totale opvoeding).
1.1.1.2 Waarop is bewegingsopvoeding gericht?
- Ontwikkelen van het bewegen (kwalitatief en kwantitatief verbeteren)
o Motorische competentie
o Gezonde en veilige levensstijl
o Een positief zelfbeeld en sociale relaties
o Aandacht voor de cognitieve-affectieve persoonlijkheidscomponenten
o Aandacht voor de vaardigheids-affectieve persoonlijkheidscomponenten
o Aandacht voor de dynamische-affectieve persoonlijkheidscomponenten
- Ontwikkelen door het bewegen (bijdragen tot de totale opvoeding)
o Aandacht voor de cognitieve-affectieve persoonlijkheidscomponenten
o Aandacht voor de vaardigheids-affectieve persoonlijkheidscomponenten
o Aandacht voor de dynamische-affectieve persoonlijkheidscomponenten
1.1.1.3 Waarom is bewegingsopvoeding belangrijk?
- Het draagt bij aan de harmonische ontwikkeling van de totale persoonlijkheid.
1.2 Zijn Vlaamse kleuters voldoende bewegingsactief?
1.2.1Onderzoek fysieke activiteitsniveau (Labarque, Smits,
Cardon, 2010)
1.2.1.1 Waarom is het moeilijk om het fysieke
activiteitsniveau van de Vlaamse kleuters te
onderzoeken?
- Bewegen heel gevarieerd
- Kunnen niet vertellen hoe intensief een activiteit was
1.2.1.1 Hoe zal het onderzoek uitgevoerd worden?
- Accelerometers
1
, o Meten versnellingen van lichaamsbewegingen
- Pedometers
o Meten aantal stappen per dag
1.2.2Resultaten onderzoek
1.2.2.1 Geef de resultaten van het onderzoek naar het
fysieke activiteitsniveau bij kleuter.
- 85% inactief
- 10% licht intensief
- 5% matig tot intens intensief
1.2.3Wat zijn de oorzaken van te weinig intensieve
lichaamsbeweging
1.2.3.1 Geef de 3 oorzaken voor de ondermaatse resultaten
van het onderzoek naar het fysieke activiteitsniveau.
- De maatschappij
o Ontspanningsmomenten
2 Televisie, tablet, …
o Onveilige leefomgeving
3 Druk verkeer, onrustwekkende mediaberichten, …
- Thuis
o Weinig bewegingsruimte
- De school
o Te weinig lestijden bewegingsopvoeding
o Weinig bewegingsruimte
o Overbevolkt
3.1.1Gevolgen
3.1.1.1 Geef de gevolgen van te weinig intensieve
lichaamsbeweging bij kleuters.
- Ziekten van de moderne samenleving
4 Overgewicht, obesitas, hart- en vaatziekten, suikerziekten,
botontkalking.
- Slechte invloed op de totale ontwikkeling
4.1.1Conclusies
4.1.1.1 Geef de conclusie van het onderzoek naar het fysieke
activiteitsniveau van kleuters.
- Te weinig intensief bewegen tijdens
o Middagpauze
o Speeltijd
o Lessen bewegingsopvoeding
- Factoren die de fysieke activiteit tijdens de speeltijd/middagpauze verhogen zijn
moeilijk te vinden
2
, - Via eenvoudige omgevingsinterventies het bewegingsgedrag bij kleuters verhogen is
niet vanzelfsprekend.
- Bewegingsgraad van de kleuters tijdens de lessen bewegingsopvoeding verhogen is
mogelijk.
4.1.2Aanbevelingen uit het onderzoek
4.1.2.1 Geef de 4 aanbevelingen die het onderzoek ons geeft.
- Voldoende aandacht besteden aan het (intensief) bewegen
- Meer gestructureerde bewegingsmomenten voorzien
- Ruime speelplaats en turnzaal
- Meerdere korte speeltijden
4.2 Belang van beweging in de kleuterschool
4.2.1Een belangrijke bijdrage
4.2.1.1 Geef de 3 zaken waaraan bewegingsonderwijs een
belangrijke bijdragen levert.
- De algemene ontwikkeling en de kwaliteit van leven
o Motorische ontwikkeling is belangrijk voor de totale ontwikkeling (De
zintuiglijke, verstandelijke en psychosociale ontwikkeling)
o Motorische ontwikkeling is de basis voor alle verdere bewegingsontwikkeling
- Welzijn, gezondheid en schoolprestaties
o Bewegen is belangrijk voor de lichamelijke ontwikkeling (spieren, beenderen,
pezen en ligamenten
o Fysieke activiteit zorgt ervoor dat je beter kan leren
o Bewegen heeft verschillende gezondheidseffecten
5 Positive invloed op hart- en vaatziekten, …
- Maatschappelijke binding en sociale integratie
o Bewegen zorgt ervoor dat het kind zich zal thuis voelen in sociale verbanden
5.1 Bewegingsopvoeding in de kleuterschool
5.1.1Bewegingsopvoeding als motorische basisvorming in de
kleuterschool –
5.1.1.1 Welke doelen streven we na?
- Decretale ontwikkelingsdoelen
o Ontwikkeling van de motorische competentie
Motorisch competent zijn = Vaardigheden bezitten om zichzelf juist,
aangepast (de nodige handigheid en het nodige inzicht) en doorleefd
(gekenmerkt door emoties) te bewegen
Uitbouwen van bewegingsmogelijkheden
o Gezonde (psychisch, fysiek en sociaal welbevinden) en veilige levensstijl
(aanvoelen en creëren)
Opbouwen van attitude waarin bewegen een plaats krijgt in hun
levensstijl
Veiligheidsgevoel is een voorwaarden om te kunnen leven
3
, Leren om andere niet in gevaar te brengen
Leren omgaan met risico’s
o Positief zelfconcept (het beeld dat je hebt van jezelf) en sociaal functioneren
Positieve bewegingservaringen en reacties van de omgeving bepalen de
ontwikkeling van het zelfconcept
In contact komen met anderen
- Leerplandoelen
o OVSG: onderwijs voor steden en gemeenten
o GO: gemeenschapsonderwijs
o KOV: gesubsidieerd vrij onderwijs, Katholiek onderwijs Vlaanderen
5.1.2Pedagogische didactische uitgangspunten voor de aanpak
van het bewegingsonderwijs
5.1.2.1 Geef de 4 didactische uitgangspunten voor de aanpak
van het basisonderwijs.
- Het kind is een complexe persoon waarin verschillende vormen van functioneren op
elkaar zijn afgestemd en elkaar beïnvloeden
o Focus is de motorische ontwikkeling, maar er wordt rekening gehouden met de
andere ontwikkelingsdomeinen
- Het kind is in ontwikkeling. We respecteren dan ook de wetmatigheid van de
natuurlijke ontwikkeling.
o Aanbod afstemmen op het niveau van de kinderen
o Zone van naaste ontwikkeling
- Bewegingsopvoeding draagt via ‘haalbare’ uitdagingen en situaties bij tot de
ontwikkeling van het kind.
o Bewegingsstimulerend milieu creëren
- We vertrekken vanuit een aanvoelen van welbevinden en betrokkenheid als
voorwaarde om als persoon te ontwikkelen.
o Ervaringsgericht onderwijs
5.1.3Creëren van een krachtige leeromgeving
5.1.3.1 Wat is een krachtige leeromgeving?
- Krachtige leeromgeving = situaties waarbij de kleuters duurzaam kunnen ontwikkelen
op het gebied van de motorische competenties, van een gezonde, fitte en veilige
levensstijl en van een zelfconcept en sociaal functioneren.
5.1.3.1 Wie moet deze krachtige omgeving aanbieden?
- De bewegingsleerkracht
- De klasleerkracht
- De school
5.1.4Over spelen in bewegingsopvoeding
5.1.4.1 Waarom is spelen belangrijk voor kinderen.
- Kinderen leren al spelend
4
