NSO1505 Assignment 3 (PORTFOLIO QUALITY ANSWERS) Semester 1 2024

This document contains workings, explanations and solutions to the NSO1505 Assignment 3 (PORTFOLIO QUALITY ANSWERS) Semester 1 2024. For assistance call or us on 0.6.8..8.1.2..0.9.3.4.... Potšišo 1 Bala temana ye e latelago gomme o fetole dipotšišo tše di theilwego go yona: Ke bošego, moya go foka wo o hlabollago o bilego o hlathollago megopolo ya ba bangwe etšwe ya ba bangwe o e rethefatša ka gore megopolo ya batho e swana le dimela. Go na le dimela tše di kwanago le phišo, le tšeo di gananago nayo; go na le tšeo di ipshinago bošego, di nyamago mosegare. Moya woo o fokago, go dinko tša megopolo ya ba bangwe o ile wa nkga bose bja go tseba gore go tla tšeo e lego kgale ba di letetše gomme lehono ba tlilego go di hwetša ka Leilane. Go ba bangwe e bile bošego bjo botelele go fetiša ao a hlolegilego le lefase, mola go ba bangwe e bile bjo bokopana go fetiša ao a hlolegilego le lefase. (Matsepe, O.K. 1968 Megokgo ya Bjoko. Johannesburg: Educum) 1.1 Kgetha modumo o tee wa moelamoya wa maswafo le o tee wa moelamoya wa kgokgokgo go tšwa temaneng ye o sa tšogo e bala, o be o hlaloše boemo bja lešobakgokgokgo mabapi le medumo ye o e kgethilego. (8) 1.2 Kgetha modumo o tee wo o ka go swarišago bothata go o kwagatša ge o ka thibana mašobana a nko. Hlaloša ka botlalo gore ke ka lebaka la eng kwagatšo e tla šitešega. (4) 1.3 Ngwala mantšu a a gatišitšwego ka bokoto ka sefonetiki. (4) 1.4 Na mabapi le kwagatšo ya medumo o kwešiša eng ge go bolelwa ka: (a) tlhabošo ya ka mehla (b) tlhabošo ye e sego ya ka mehla Topa tumammogo e tee e tee kua temaneng go thekga ditlhalošo tša gago. (4) /20/ 16 Potšišo 2 2.1 Efa para e tee ya minimale go hlatsela ka fao modumo o tee o ka tlišago phapano tlhalošong ya mantšu, o be o thalele difonime tše di hlolago phapano ye. (2) 2.2 Ahlaahla sebopegotheo sa dinoko sa Sesotho sa Leboa ka botlalo, o thekga karabo ya gago ka mehlala ya maleba. Thekga ntlha ye nngwe le ye nngwe ka Mohlala wa lentšu le tee. (8) 2.3 Re fe maina a diphetogomedumo tše di hlolegilego ge go tla tswalega mantšu/ dikarolontšu tše di kotofaditšwego temaneng ye e latelago: (10) Se (a)itahlele godimo ga gagwe (b)warra mola o bona a gatilwe ke tše bogale. Ka gore o na le (d)molongwana, ’thaka tša gagwe di tla mo (c)lokiša a hlafelwa ke ’kobjana tše a di kgantšhago.O itirile tawana o nagana gore re tšhaba (e)seletswana se sa gagwe. /20/ Potšišo 3 3.1 Hlaloša se o se kwešišago ka mareo a (a) - (e). Ge o re fa mehlala ya go thekga karabo ya gago o ganelele mantšung a a mararo: aowa, sera, potšišo: (a) Modu (b) Modu wo o lokologilego (c) Modutlengwa (d) Tlhomešetši (e) Lefapantšhi la modu (15) 3.2 (a) Na ge mantšu a wela legorontšung le tee, a swana ka dilo dife tše tharo? (3) (b) Badišiša temana ye e latelago gomme o dire medirwana ye e filwego ka mo fase: Legadima ke leina la mokgomana yo mongwe wa gaMakua. Leina la Legadima ga se la gagwe la morero; aowa, la gagwe ke Kgoputšo. Mola batho ba hwetša maina a šele ka bogale le ka metlae, yena o ile a bitšwa Legadima ka lebaka la go ba le seatla ga gagwe. Gape o be a sa ke a išana le motho pele a re, “Ke tla go itsia monna”. A borumulane bja dinaga banna! Ge a šetše a gopotše go rumula motho, ge a bolela mantšu a “ke tla go itsia”, o tle a be a šetše a thulathula mmakišane ka monwana mo nkong. Ge a bona motho a diega go bela, a napa a mo tshwele ka mare. (Maditsi, I. T. Mogologolo, letl. 37.) Go mehlala ye e thaletšwego, kgetha gomme o ngwalolle ye e welago magorontšung a a latelago: (i) lebadi (ii) lediri (iii) lekopanyi (iv) leba (v) leina(kakaretšo) (vi) leinaina NSO1505/101/3/2024 17 (vii) lehlaodi (viii) lerui (ix) lehlathi (x) lelahlelwa (xi) lešalašala (xii) kutudiri ya poeletšo (12) /30/ Potšišo 4 4.1 Re fe maina a makgokedi a a thaletšwego mo temaneng go ya ka dinomoro tše di filwego. Sera (1) sa motho ke pelo. Motho le ge (2) a ka hlwa a re yena ga a iše felo ka motho (3) yo mongwe, ka letšatši le lengwe o na le maaka letswalo le a mmotša. Le motswadi yo bana (4) ba gagwe a rilego ba theeletše melao le dikeletšo tša gagwe fela, mohlang ba dumedišana bagwera ba gagwe ba go hlomphega bjalo ka malaeta dihlong di tlo ja yena. Go feta fao bao ba (5) mo etetšego, e ka ba bagwera goba ba meloko, ba tlo tšama ba kgotsa maitshwaro a bana ba gagwe go fihla fao ba yago. (6) O ka kwa motho a re: “Ga (7) ke re bana ba ka ba phala bana bohle ka maitshwaro, eupša tšeo (8) re tšamago re (9) di bona ka malapeng (10) a mangwe ke kgobogo fela. Batho ba senyegetšwe ke bana mo e lego gore nkabe ba se ba belegwa. Ke therešo gore tswala ga e gane ka teng fela, le ka ntle (11) e a gana.” Motho ge a tšama a bolelwa bjalo ke sešupo sa gore maitshwaro a gagwe a bodile go feta go bola (12) ga mateng a diruwe (13) tša go alamelwa ke letšatši. (Tlooke, M. Lewa la Rabadia, letl. 67.) (13) 4.2 Re fe leina la legorontšu le tee leo lekgokedi la lona le ngwalwago ka go kgaogantšhwa. (2) /15/ Potšišo 5 5.1 Hlalosa mareo a a latelago gomme o fahlele ka mehlala ya maleba: (a) Mahlalosetšagotee (5) (b) Malatodi (5) 5.2 Efa mohlala o tee o tee wa ditsela tše di latelago tša tlhamontšu: (a) Kadimo (b) Akronimi (c) Pokantšho (d) Tlhomesetšo (e) Katološo ya mainakgwebo (5) /15/